Nederland heeft er even over gedaan maar in de huidige pandemie met toenemende mutanten zijn mondkapjes ons niet vreemd meer. Ook in beelden zien we dat terug. Vanochtend had ik een zoomsessie met fotografen van de Landelijke Groep Documentaire Fotografie en daar passeerden ook enkele fraaie staaltjes. Van een stilleven tot een typologisch frame met 40 weggeworpen maskers. Zojuist kreeg ik een mail van het Social Documentary Network waarin een prachtig YOUTUBE filmpje werd voorgeschoteld waarin de verschillende fotografische invalshoeken prima getoond worden.

Ik krijg onderstaande melding in mijn mailbox. Ik heb me uit nieuwsgierigheid aangemeld. Een nieuwe fotoclub in Amsterdam. Het hele land kan lid worden, voor niks! Er zijn al bijna 6000 personen lid, binnen een hele korte tijd. De Amsterdam Photo Club is een stichting. Als je wat verder kijkt dan blijkt het feitelijk een ‘meetup-groep’ te zijn, aangestuurd door een clubje fotografen die cursussen/workshops e.d. verzorgen. Ik weet niet of je dit een fotoclub moet noemen. Binnen een minuut ben je lid. Ik denk dat mensen van deze Amsterdam Photo Club misschien eens een avondje naar bijvoorbeeld de Amsterdamse NAFVA (of een andere fotoclub in de buurt van waar je woont) zouden moeten gaan om te ontdekken wat een ‘echte’ fotoclub is. Zelfs nu in coronatijd.

Het kost niks. Kost het niks? Ja, alleen als je niks doet. Makkelijk zat.

Ik vind het maar niks. Kijk eens naar clubs van de Fotobond, bijna in elke plaats in Nederland! Onderstaand in het rood de mailing in mijn mailbox.

DINSDAG basiscursus camera 6 avonden …. bij de Amsterdam Photo Club

dinsdag 26 januari 2021
7:00 PM CETMegan Alter Photography
Oudeschans 21
Amsterdam: EUR 320,00

Deze fotografiecursus in Amsterdam leert je hoe je het meeste uit je digitale camera kunt halen door de basisprincipes van fotografie te begrijpen. De missie van deze cursus is niet alleen om theorie te leren, maar om die theorie in praktijk te brengen. Wees m …
ONTDEK MEER

8 plaatsen over!4 Members gaan, waaronder: XXXXYYYYZZZZ die heb ik vanwege de privacy maar weggehaald. Van de vier zijn er 2 personen die het organiseren.

Vandaag zag ik in het hart van de Volkskrant deze foto staan.

Ik moest meteen denken aan een foto van Cartier Bresson. Wonderlijk hoe een geheugen werkt. In mijn hoofd was er een bijna perfecte beeldgelijkenis, maar niets is minder waar blijkt nu.

Wat leert me de foto uit de Volkskrant. We gaan mevrouw Merkel nog geweldig missen. Haar afgelopen 15 jaar kanselierschappen getuigen van een geweldige Powerlady. Plaats haar met haar 1 meter 65 op een voetstuk en haal haar er nimmer van af. Meneer de president van de VS is -met zijn 1 meter 90- een kleine jongen bij haar. Waar een kleine vrouw groot in kan zijn. We kennen allemaal het verhaal van de kleine David die de reus Goliath verslaat. Mister T zit erbij als de kleine jongen die een reprimande krijgt. Zijn gesloten houding, armen voor de borst, en zijn gezichtsuitdrukking spreken boekdelen. Deze week las ik over hem dat hij steevast een golfbal in de mouw van zijn jas heeft verstopt om deze voor de dag te toveren op het moment dat hij de zijne in een waterpartij of bunker heeft doen belanden. Hij speelt graag met ‘hautaine ballen’ en zijn tee – het paaltje waarop de golfbal gelegd wordt – is in plaats van 5,4 cm ruim 8 cm hoog. Hij heeft de grootste. Op een Amerikaanse golfsite lees ik dat hij bekend staat als een speler die de regels niet heel strikt neemt, hij zou bijvoorbeeld lang niet altijd putts uitholen. Sportcommentator Rick Reilly was voor een van zijn boeken caddie van Trump en zette hem als golfer kernachtig neer met de woorden: ‘Als het gaat om bedrog, dan krijgt Trump een 11 op een schaal van 1 tot 10.’

Waarschijnlijk heeft hij al vier jaar gedacht dat een land leiden een spelletje is. Sommige mensen blijven klein; van ‘stuk’ en geest. Merkel te midden van een schare mannen als centrum van het gezag. Zonder dat ze erom bedelt, natuurlijk leiderschap… eerlijk leiderschap. O, ja en de foto van Henri Cartier Bresson van de vrouw die na de oorlog voor een volkstribunaal verschijnt voor het heulen met de onderdrukker vertoont weliswaar een overeenkomst als het gaat om het overwicht van de een op de ander. Maar daarmee houdt de vergelijking dan ook wel snel op. Bij Merkel zie ik gezag, bij de aanklaagster van Cartier Bresson is het woord macht op zijn plaats.

Morgen allemaal een fijne en hopelijk rustige dag bij de inauguratie. Mister T speelt zijn eigen spelletje, hopelijk verder op de golfbaan. Het gaat allang niet meer om de knikkers.

Ik denk niet dat het vandaag ervan komt. Mijn vrouw was ooit heel donker, bijna zwart. Nu is het soms donker blond, een enkele keer wat lichter en soms nog iets donkerder en als ze te lang wacht met de spoeling komt het zeker niet dichter bij rood. Waarom roodharigen zo specifiek in de belangstelling staan weet ik niet maar heel veel zijn vaak gepest. Ook heb ik gelezen dat roodharigen niet grijs worden. Als beide aannames waar zijn, weet ik waarom de eens ‘machtigste’ man van de VS doet zoals hij doet en waarom zijn huidige haarkleur is zoals het is. En dat op 74 jarige leeftijd. Dat zie ik wel aan hem, zowel aan zijn uiterlijk als aan zijn innerlijk. Aftellen geblazen vandaag. Nog 8 dagen en dan is het zover: Kiss-the-new-president-Day. Het gerucht gaat overigens dat De Dochter, je weet wel, de inauguratie van de aanstaande president wel bijwoont. Niet roodharig trouwens.

• 

• 

• 

• 

Ik weet niet of lijstjes maken typisch Nederlands is. Het meest gelezen boek, de meest populaire DJ of het meest in de belangstelling staande TV programma. Of de beste foto van 2020. Een soort van ‘world press’ maar dan voor Jan met de pet. Als je het eens bent met het lijstje van ‘dit of dat’ kun je denken dat je behoort tot de top van beoordelaars op dat specifieke vlak. Maar misschien hoor je bij het grote gemiddelde, de grootste gemene deler of de grijze middenmoot.

Misschien is lijstjes maken wel iets wat je privé moet doen of in petit comité. Samen met je geliefde bijvoorbeeld. Mooi als je beiden tot hetzelfde komt als het lijstje gaat over ‘het beste wat ons in 2020 overkomen is’. Uiteraard staat het je vrij om een ander item voor zo’n lijstje te nemen. Misschien is zo’n privé lijstje wel heel verrijkend voor jou en je directe omgeving. Wie weet, wordt 2021 daarmee wel een topjaar waarin alle goede wensen zomaar dreigen uit te komen.

Wat was mijn beste foto dit jaar ?

Met die vraag stond ik vanmorgen op uit bed. Ondanks corona -of misschien wel juist daardoor- maakte ik in 2020 bij schatting zo’n 25.000 foto’s. Doorgaans ben ik redelijk tevreden met pakweg 10% van wat ik heb gemaakt. Let wel tevreden, ik zeg niet dat het toppers zijn. Dus nog altijd een verzameling van ongeveer 2500 beelden. Welke de beste is …..

Elk jaar maak ik een overzichtsboek, meestal in de eerste helft van het jaar daaropvolgend. Ik ben nu een maand geleden begonnen. Ik heb gemerkt dat ik soms verviel in keuzestress. Die plaat in het boek of toch die over datzelfde onderwerp. Ja maar, die foto is wat strakker van compositie, maar die is mooier van kleur. Die onscherpe foto heeft ook wel wat. En dat fotootje dan, daar zit zoveel in, althans voor mij. Als ik hem aan mijn geliefde of de buurvrouw laat zien, word ik al snel in verwarring gebracht. Ik denk dat de foto die ik het laatst gemaakt heb de beste vind. Of heb ik -helaas- geen beste foto. Moet die nog gemaakt worden.

Gisteren maakte ik mijn laatste foto van dit jaar. Althans dat denk ik nu op de voorlaatste dag van het jaar. Laat ik het uitleggen waarom ik één van die foto’s de beste vind. Maar toch …. de beste? Zelfs van die ene dag vind ik het nog te lastig, zo blijkt.

In het kader van mijn ‘ongoing’ project ‘van A naar W’ toog ik gisteren naar Winterswijk. Een poos geleden heb ik een aantal foto’s gemaakt op de begraafplaats/crematorium in Aalten en het leek me goed om ook een ’tegenhanger’ te maken in Winterswijk, op de algemene begraafplaats. Er is daar een sectie met militairen die tijdens de tweede wereldoorlog zijn omgekomen.

Het was guur, koud en druilerig weer, dus dat was mooi meegenomen voor een ‘sfeervol kerkhofbeeld’. Ik heb eerst een paar kilometer door de kou gelopen om in de stemming te komen. De begraafplaats is echt een grote lap grond, omgeven door een paar verschillende woonwijken. Het parkgedeelte is perfect aangelegd -mooi ruim opgezet- en wordt uitstekend onderhouden. Later hoor ik dat er drie fulltime tuinmannen door de gemeente zijn aangesteld. De militaire sectie is relatief klein met 50 doden afkomstig uit landen van het Gemenebest. De meeste zijn vliegeniers die in de omgeving neerkwamen, op weg om het Ruhrgebied te bombarderen.

Ik maakte een foto van de voor mij meest opvallende situatie. Bij twee graven lagen nog redelijk verse bloemen en bij één -die van piloot Green- stond zelfs een foto. Ik vervolgde mijn rondje over het grote kerkhof. Totdat ik bij een gangpad kwam waar een ouder echtpaar een graf aan het onderhouden was. Ik liep het pad in en we kwamen al snel aan de praat. Hun zoon was daar begraven, tien jaar geleden. Op 30 december 2010 plotsklap overleden op 33 jarige leeftijd. Vader van een dochtertje van 3 jaar. “Elke week komen we hier”, vertelde vader. “Ik zorg dat de olielamp altijd brandt en er verse bloemen liggen. En ook als we geen nieuwe bloemen hoeven te leggen, gaan we hiernaar toe.” Mijn gedachten gaan naar een foto van twee vrouwen die ik meer dan 40 jaar geleden maakte op het Parijse immense kerkhof Père-Lachaise. Een oude vrouw vertelde me op de dag af hoe lang het geleden was dat haar dochter overleden was. Ze woonde niet ver af van Père-Lachaise en kwam elke dag bij het graf samen met haar andere -doofstomme- dochter. De foto is -denk ik- de meest verdrietige die ik tot nu toe maakte.

Het echtpaar in Winterswijk vierde het leven van hun zoon. Op mijn onhandige opmerking ‘gestorven juist op de voorlaatste dag van het jaar, antwoordde de vader. “Ja, dat is zo, maar komt de dood ooit gelegen. Op zijn verjaardag komen we met vrienden hier. We versieren met vlaggetjes, bloemen en ballonnen en we drinken samen een biertje.” Ik wijs op een hart met in reliëf een gedicht en daaronder een brief van Milou. “Milou was nog maar 3 en leeft in een pleeggezin. Daar is ze heel goed en we hebben veel contact met haar. Regelmatig komt ze bij ons en soms bezoeken we het graf van haar papa.”

Ik lees haar brief van -ik denk april- met haar foto. “Hoi pa een berichtje van Milou. Het heeft even geduurd voor ik weer wat schreef, er is veel ellende in de wereld. Begin maart zijn er heel veel mensen …. het is best ver van ons huis wel 15 km gelukkig heb ik een elektrische fiets gekregen want er rijd geen open baarvervoer naar de school. Groetjes van milou en een dikke knuffel hou van jou”.

Vandaag schrijf ik de blog, tien jaar na dato van het overlijden van een mens die ik eergisteren nog op geen enkele manier kende. Nu al draagt mijn foto zijn geschiedenis. Een veelzeggende geschiedenis voor allen die dichtbij zijn geweest. De knuffel van Milou aan een vader die ze zich nauwelijks herinneren kan, maar waar ze wel van houdt, haar leven lang.

Toeval bestaat niet. Nadat ik het kerkhof wil verlaten loop ik nog een keer langs de militaire sectie. Daar ontmoet ik Wim bij het graf van piloot Green. Hij heeft het graf geadopteerd, vertelt hij. De dag vóór Kerst legt hij altijd bloemen bij het graf en plaatst hij de foto van Green. “Ik was ter plekke toen hij op eerste Kerstdag in 1944 crashte met zijn Hawker Typhoon“, zei Wim me. “Ik was 14 toen”, vertelde Wim. Nu in 2020, brengt de 90-jarige een saluut aan een twintigjarige piloot. Ik ben stil het kerkhof af gegaan, met een hoofd vol gedachten over leven en sterven, over een kind en haar vader, over een jonge man -net puber af- die zijn leven geeft boven Winterswijk. Wat is een beste foto. Ik weet het niet. Het doet er ook niet toe, denk ik.

Ik wens u graag een mooie jaarwisseling. Ongetwijfeld zal deze anders verlopen als te doen gebruikelijk; zonder vuurwerk en Youp zonder publiek. Maar hopelijk in de warmte met al die u lief zijn. En een gelukkig en gezond 2021.

Vorig jaar rond deze tijd maakte ik een aantal portretfoto’s van Bianca Pauline. Ze is zelf een uitstekend fotograaf en ze maakt heel bijzonder werk. In het voorjaar is er een grote expositie van haar werk in het Rietveld Paviljoen in Amersfoort en verschijnt haar eerste boek.

Ik maakte de portretten met het oog op een kleine expositie die ik met collega fotografen in mei 2020 zou hebben over het thema VRIJHEID. Er is een periode geweest dat Bianca’s vrijheid -door een heel vervelende ziekte- ver te zoeken was. Er zijn betere tijden gekomen -gelukkig- waaraan ze zelf hard heeft gewerkt. HERWONNEN ZELF heb ik het tweeluik uiteindelijk genoemd.

Dit beeld werd 3e in de Open Foto Cup 2020 met als thema Vrijheid in verleden, heden en toekomst. Volgens de jury, bestaande uit: Tom Meerman, Rob ’s Gravendijk en Jan Donders, waren er een paar honderd inzendingen en ze spraken van foto’s van hoge kwaliteit.

Breedbeeld is de Belgische organisatie voor vrijetijdsfotografen en filmers aan de ‘Vlaamse Kant’. Sinds de minister van Cultuur zich een paar jaar geleden met die club is gaan bemoeien door eenvoudigweg hoge eisen te stellen aan de toegankelijkheid van publiek onder de dreiging om anders de forse subsidiekraan voorgoed te sluiten is er het nodige veranderd. Nieuwe directies en veel meer aansprekende activiteiten. Er is een nieuwe loot toegevoegd: BREEDBEELD-TV. Ik kan er van alles over schrijven maar het meest eenvoudig is als je zelf er kennis mee maakt. Doen!

KIJKEN = KLIKKEN

In 2019/2020 mocht ik in fotogroep De Essentie (Zeist) 9 fotografen begeleiden/coachen in een zogenaamd mentoraat. Een gedreven groep, een hechte groep en waar een fijne werksfeer heerste. Da laatste avond viel in coronatijd maar gelukkig hebben we de laatste bijeenkomst toch kunnen houden in september. Prachtige en vooral ook hele persoonlijke en creatieve presentaties. Theo Schenk, een van de deelnemers kon die avond er niet bij zijn. Hij had een korte film gemaakt voor de groep en mij. We werden stil, zeker door de laatste woorden die Theo in de film sprak. Ik heb hem gevraagd of ik zijn presentatie op deze blog mocht plaatsen. Vandaag berichtte hij mij dat iedereen toestemming voor publicatie had gegeven. Ik vind het fijn dat Theo dit via deze blog wil delen.

Theo Schenk schrijft: ‘Als vervolg op mijn serie Bosmannen waarin ik mezelf portretteerde als een moderne man in de natuur, kwam ik op het idee om mensen die dicht bij me staan te portretteren in het door hen gedroomde landschap naar het gedachtengoed van The Happy Huntinggrounds van de Noord Amerikaanse Indianen die geloven dat ze na hun dood terugkeren naar een hemel op aarde. In deze serie ben ik samen met ‘mijn mannen en vrouwen’ op stap gegaan in de natuur, in het door hen gedroomde landschap.’

“De muziek uit je jeugd neem je je hele leven mee”, zo schrijft monnik Thomas Quartier in zijn nieuwste boek Levensliederen. “Ook als je intreedt in een klooster waar gregoriaanse gezangen klinken.” Dat merkte Thomas Quartier. Hij verlangde terug naar de mondharmonica waarop hij als straatmuzikant speelde en luisterde in zijn kloostercel naar de liederen die hij in zijn jonge jaren zelf schreef en zong. Op zoek naar de wisselwerking tussen popmuziek en zijn bestaan als monnik, verdiepte hij zich in het leven en werk van John Lennon, Nick Cave, Judy Collins, David Bowie en Bob Dylan. Hij sprak hierover onder andere met Stef Bos, Joan Baez, Boudewijn de Groot en Melanie Safka. En met kunstenaar, schrijver, schilder Jonah Falke. In het boek Levensliederen biedt hij, als kloosterling, een nieuw perspectief op belangrijke zangers. De boekpresentatie zou op 14 november in het Dijkhuis in Doetinchem zijn. Corona gooide roet in het eten. Het alternatief was en petit comité: Cineast Paul van Druten maakte in de Oude Calixtuskerk in Groenlo een video van het interview dan Jonah Falke met de Benedictijnse monnik Thomas had. En ik maakte de foto’s. Kijk naar de 32 minuten durende video als je wilt.

Trouwens, geen boekpresentatie maar wel een nieuw boek van Jonah Falke ‘Dagboek uit Zundert’. In juni 2020 verbleef Jonah in de voormalige kosterswoning van het Vincent van Gogh Huis in Zundert waar hij dagelijks schilderde en zijn dagboeknotities schreef. “Wat valt er in godsnaam nog toe te voegen aan een plek als deze?”, zo vroeg hij zich af. Laat je verrassen door het bijna 100-pagina-tellende boek. Hij maakte schilderijen in zijn gedurfde stijl, beleefde allerlei avontuurlijke ontmoetingen en is er niet gek geworden! Interesse in het boek ….. kijk hier

“Ze heet Joke. Als ik die avond door Zundert loop, zit ze op de stoep. Ze spreidt haar armen als ik aankom en ik doe hetzelfde maar we omhelzen elkaar niet. Ze zegt: ‘ik heb de hele tijd aan je moeten denken. Je bent mijn aartsengel, Gabriël. Of David Bowie natuurlijk.’ De zaligverklaring gaat hier snel. Ik vraag of ik wat eten voor haar kan kopen. ‘Wat jij wil. Samen eten? Ik heb tassen vol met eten en ik drink niet meer. Wist je dat er een kindje doodgereden is op een kruispunt waar zo’n kapelletje naast stond? Daar mag dat eigenlijk niet gebeuren.’ Om een zin later te zeggen: ‘Van Gogh was mijn vader, hij was een bierbrouwer.’ En dan wordt het licht grimmig: ‘Heb jij me soms opgegeten als aartsengel?’ Ik loop door en ze roept me na: ‘Ik kan ook achter je gaan zitten als je aan het werk bent, dan krijg je de mooiste ideeën.’ Breeduit lachend: ‘Anton Heyboer maakte vijf schilderijen per dag en had evenveel vrouwen.’ [citaat uit het boek Dagboek uit Zundert]

Vanochtend kwam ik per toeval een korte documentaire (interview) tegen van de weduwe van Yves Klein, mevrouw Rotraut (1938). Ze was al weduwe toen de zoon van haar en Yves Klein geboren werd. Yves Klein is de grote vernieuwer in de schilderkunst in de jaren 50 van de vorige eeuw. De documentaire -waarin hij vrouwen hun lichamen levensgroot laat schilderen- ademt helemaal de sfeer van toen uit. Heel veel indruk maakte mevrouw Rotraut: hoe ze sprak over die tijd, de experimenten en de liefde voor haar man Yves Klein.

“De bezoekers die in de rij stonden in afwachting van het nieuwste werk van de Franse kunstenaar Yves Klein, hadden veel verwacht bij het betreden van een lege galerie, maar waarschijnlijk niet dit: begeleid door strijkers die de Monotone Symphony speelden, gedirigeerd door Klein, besmeurden naakte vrouwen zichzelf met ‘International Klein Blue’ om als levende penselen een afdruk achter te laten op een enorm wit canvas.    ‘Veel mensen begrepen het, maar voor anderen was het vooral een spektakel,’ vertelt Rotraut (Yves Kleins weduwe die vaak met hem werkte en model voor hem stond) over haar deelname aan Kleins controversiële performances. Volgens Rotraut veranderde Klein de traditionele manier van werken met modellen door ze actief te laten participeren aan het werk. In de video hierboven haalt ze herinneringen op aan die ervaringen.”

Twee jaar geleden fotografeerde ik een paar dagen in Antwerpen en bracht een bezoek aan de kunstacademie even buiten het stadscentrum. Na het zien van Yves Klein documentaire moest ik daar weer aan denken vanwege de jonge kunstenares die eveneens verbeeldingen maakte met haar lichaam.

Ik ben geabonneerd op RVB Books. Dat betekent dat ik regelmatig een bericht in mijn mailbox krijg met nieuwe aanbiedingen. Goedkope boeken maar ook hele dure. Ik vind het wel fijn omdat er soms voor mij hele nieuwe onbekende fotografen bij zitten. Deze week kan ik een boekje kopen voor 450 euro. Het boekje meet 12×17 cm met iets meer dan 50 pagina’s en de titel is ‘Selfportrait as 47 Pickles’. Overigens is het wel één van de vijftig gesigneerde boekjes.

47 nagenoeg dezelfde augurken | © Erwin Wurm

Het boekje is me te duur af. Overigens een normale druk kost slechts 31 euro. Ik ben wel nieuwsgierig geworden naar fotograaf Erwin Wurm. Hij is kunstenaar, geen ‘echte’ fotograaf. Als je op zijn website kijk zie je dat hij een conceptueel kunstenaar is. Hij heeft ook fotografische sculpturen, zeker apart. Op Youtube vond ik ook wel een grappige video waarin zijn kijk op kunst aardig tot uitdrukking komt.

Deze video deed me denken aan de Nederlandse Fotograaf Annegien van Doorn. Enkele jaren geleden tijdens een lezing maakte ze indruk met haar werk. Opgeleid aan de St Joost academie in Breda volgde ze een tweejarige master (via een stipendium) in Barcelona. Ze maakt gewoon heel gek werk, alledaags maar o zo vreemd en origineel! Bezoek haar website als je wilt.

Dit jaar bestaat de Landelijke groep Documentaire Fotografie van de Fotobond 25 jaar!

Ter gelegenheid hiervan heeft de groep een jubileumboek samengesteld onder de titel ‘What’s in a name’.

De documentaire Fotografie is niet te vangen in één bepalende definitie. Dat geldt ook voor de 38 leden die de groep telt. Vandaar de titel!

Het boek is in de maand september bij voorintekening te koop aangeboden en inmiddels is het boek gedrukt en wordt het verstuurd naar alle aangemelde geïnteresseerden. Voor wie de ‘boot’ gemist heeft kan door het 244 pagina tellende boek bladeren via deze link.

Met het werk van 38 fotografen en een inleiding van documentair fotograaf en zilveren camera winnaar Ramon Mangold.