Het werk van Knibbeler ‘ontdekte’ ik per toeval een jaar of tien geleden. Ik zocht naar mogelijkheden om wind in foto’s te laten zien.
Dat heeft destijds geresulteerd in onder andere de twee foto’s hieronder.
Vandaag kwam ik Knibbeler weer tegen. Hij heeft zich als fotograaf ontwikkeld in de richting van wetenschapsfotograaf. In Galerie Viewer een heel lezenswaardig interview met hem. Je kunt je desgewenst ook gratis op de nieuwsbrief van Galerie View abonneren.
Waarschijnlijk krijgen we allemaal wel eens -of vaak- de vraag of je die of die kent. Soms lijkt de vraag een zekere impertinentie te hebben. Is het antwoord ja op een figuur die je beter niet kent, dan is het foute boel, net zoals het nee op een figuur met een grote importantie in bijvoorbeeld de fotografie.
Ik schaamde me niet bij de vraag of ik Sacha Goldberger kende. Dacht eerst aan een mevrouw uit het schrijverscircuit omdat ik een Sacha ken die schrijft. Maar nee, het blijkt een man en wereldberoemd in Frankrijk en ver daarbuiten -zeg maar mondiaal- en bovendien een geweldige fotograaf. Toen ik zijn werk zag dacht ik meteen aan figuren als Gregory Crewdson met zijn geënsceneerde fotografie en aan onze eigen -helaas te vroeg overleden- Erwin Olaf met zijn geweldige en zorgvuldig opgebouwde foto’s in de studio of op locatie. Maar ik doe de man tekort als ik andere fotografen noem. Het is echt een fenomeen!
Sacha Goldberger heeft m.i. een geweldig talent, een grote kennis van de historie, een groot netwerk van artiesten en een werklust die enorm moet zijn. Een fotograaf waar je u tegen zegt, zonder dat hij er expliciet naar vraagt. Op zijn website raak je niet uitgekeken en op internet vind je ook nog verschillende korte films van zijn hand.
Één van zijn grote serie is “Mamika“, een superbatmanachtig fictief verhaal waarin de heldin zijn grootmoeder is. Als je het Frans machtig bent, vind je op het Youtubekanaal verschillende gesprekken tussen hem en zijn oma over uiteenlopende onderwerpen.
Van 1903 tot 1917 publiceerde Alfred Stieglitz, een van de meest invloedrijke figuren in de Amerikaanse fotografie, Camera Work , een luxueus en invloedrijk fotografisch kwartaalblad ontworpen door Edward Steichen. In de afgelopen jaren ben ik regelmatig een periode in Berlijn geweest en één van de vast bezoeken was de Galerie met dezelfde naam als het oude fotoblad. Camera Work is gehuisvest in de Kantstrasse. Stom natuurlijk, maar pas gisteren ontdekte ik dat ze ook een hele fraaie website hebben met een ruim overzicht van boeken, fotografen en exposities. Bovendien nog een virtuele tentoonstellingsruimte waar je vanuit je luie stoel gewoon doorheen kunt wandelen. Nou ja, gewoon… het vraagt wel enige behendigheid.
Ook kun je een nieuwsbrief aanvragen, blijf je helemaal op de hoogte. Als je (toevallig) een paar dagen in Berlijn bent, bezoek dan naast de Helmut Newton Foundation en galerie C|O (die twee liggen vlakbij elkaar) dus ook Camera Work aan de Kantstrasse.
Een paar weken geleden deed ik een oproep aan mijn bloglezers om samen een mooi digitaal boek te maken ter gelegenheid van de Wereld FOTOGRAFIE Dag (gisteren 19 augustus). Heel veel fotografen gaven hieraan gehoor en daarom verscheen er gisteren een interessant FOTOBOEK. Een boek met foto’s in een breed spectrum van de fotografie én die er kwalitatief mogen zijn. Bovendien waarborgt de persoonlijke keuze van de fotografen een beeld van onze ‘huidige’ wereld, dichtbij of verweg, echt of gemanipuleerd.
Met dank aan al die fotografen die belangeloos een of twee foto’s beschikbaar stelden voor dit boek. Het boek is gratis, zelfs als Pdf te downloaden.
Wim Poland, fotograaf en bloglezer tipte me en ik stel haar graag hier voor. Volgens mij heeft ze heel wat te melden. Met name bewonder ik haar verhalende fotografie die op een visueel geweldig aantrekkelijke manier in beeld is gebracht én zich als poëzie laat ‘lezen’.
Dit boek verschijnt zeer binnenkort opnieuw.
Fotografieliefhebbers, geïnteresseerd in sociale documentaire fotografie waarbij ook nog eens heel veel emotie en gevoel komt kijken, moeten zeker eens kijken naar Margaret Courtney-Clarke [1949]. Ze werkt al meer dan 40 jaar als documentaire fotograaf en fotojournalist en onderzoekt de afgelopen 10 jaar de veerkracht van het volk in de veranderende -ook in sociaal opzicht- landschappen in haar geboorteland Namibië. Daarvoor werkte ze o.a. in Zuid-Afrika en Italië.
Het boek ‘When tears don’t matter‘ verscheen in 2023 en is inmiddels uitverkocht. De vraagprijs voor dit collectorsitem is al meer dan 150 euro (Amazon). Rond deze tijd staat een herdruk bij Steidl op stapel en gaat het boek ongeveer 70 euro kosten [Engels Hardcover, isbn 9783958298774, 2024, 240 pagina’s].
Ik heb geen aandelen en geen belang in Affinity. Toch wil ik in deze blog even ingaan op PHOTO en PUBLISHER van AFFINITY.
Ik ben een fervant gebruiker van Photoshop en voor publicaties en boeken gebruik in InDesign. En het is als met schoenen die fijn zitten, ik wil ze niet kwijt. Maar toch … de prijs van het jaarlijkse abonnement is, zeker voor Indesign, een forse greep in mijn fotobudget. Een paar jaar geleden kwam Affinity met programma’s op de markt die qua doel en functionaliteit vergelijkbaar zijn met de programma’s van Adobe, nl. Photoshop, Indesign en Illustrator. Met het oog op de kostprijs heb ik toen Publisher (vergelijkbaar met Indesign) aangeschaft voor nog geen 40 euro. Er werd beweerd dat dezelfde mogelijkheden aanwezig waren als in Indesign. Ik heb toen er een boek meegemaakt en inderdaad het programma kan het allemaal, uiteraard in een geheel andere werkomgeving. Tevreden, maar ja die oude schoenen. Met Indesign kan ik nagenoeg blindelings lezen en schrijven, althans voor het deel wat ik nodig heb en gebruik. Een poosje geleden zijn van Affinity alle drie programma’s in versie 2 uitgebracht. Een paar dagen geleden kreeg ik een mail dat deze nieuwe tweede versie gratis als trial een half jaar lang uitgeprobeerd kan worden. Zonder enig restricitie. Photo versie 2 koop je voor 38 euro (normale prijs 76 euro) niet als abonnement maar voor ‘altijd’.
Misschien voor deze of gene de moeite waard om eens een kijkhe te nemen… De aanbieding van vandaag: Alles 50% korting tot 15 augustus! Nog niet klaar om te kopen? Krijg een gratis proefperiode van zes maanden
Als ik fotografen tegenkom -in levende lijve of op internet- waar ik nog eens verder naar wil kijken of ze wil volgen in de loop van de tijd, dan maak ik een simpele dagboeknotitie en stop ze in een mapje met de verzamelnaam ‘nog eens naar kijken’.
Waarom ik haar in mijn mapje heb opgenomen …? Ze maakt onder andere foto’s van haarzelf in relatie tot objecten in haar directe omgeving. En ik vraag me af hoe dat werkt als betekenisgevende beelden. Als je ergens bij iemand komt en je maakt wat foto’s ga je er gemakshalve vanuit dat iemands omgeving bewust gecreëerd is. Maar is dat wel zo. De vraag raakt aan persoonlijke omstandigheden, financiële mogelijkheden, gevoeligheid voor reclame, etc.
Ik ga ervan uit dat Elise Rochard zichzelf goed kent en vindt dat ze in haar triptieken ons leidt naar de ‘onthulling’ van haar wereld. Er is op haar website een fotoserie die de titel identiteit draagt. Ga zelf maar eens op zoek naar haar identiteit en kijk ook meten verder op haar website.
Zelf zegt ze: “Ik ben geïnteresseerd in het vertellen van fotografische verhalen. Ik creëer symbolische en poëtische beelden om ze impliciet, dubbelzinnig, open en interpretatievrij te maken. Het gaat vooral om foto’s objecten (of van landschappen en territoria die we ons kunnen toe-eigenen),waarmee we ons kunnen identificeren.”
Een andere fotograaf die ook in mijn mapje zit
Isabelle Lemordan
Fotografie heeft bij haar te maken met het onbewuste en ze haalt inspiratie uit haar eigen leven. Haar persoonlijke herinneringen, maar ook haar fantasieën vormen het uitgangspunt van haar experimentele fotografie. Met haar omgeving van mensen, objecten, herinneringen, fantasierijke denkbeelden of waarheidsgetrouwe momenten schept ze een nieuwe werkelijkheid. Kijk zegt ze ‘dit ben ik’. Het experimentele kun je terugzien in haar beeldtaal.
Zelf zegt ze: “Mijn fotografisch werk is gebaseerd op de verbeelding en is in wezen verhalend. Mijn afbeeldingen worden in verschillende fasen geproduceerd. Net als Rorschach-taken wordt wat ik zie vervolgens opgemaakt en toegevoegd met bijschriften, tekst of gedicht. Welke foto’s ik ook maak, ik neem ze altijd mee naar de andere kant van de spiegel, de kant waarin het onbewuste bijna alleen aan boord is. Het was mijn vader die me als kind kennis liet maken met fotografie, maar ik kwam er pas echt bij na zijn dood. Voor mij is fotografie vooral een werk van het opnieuw toe-eigenen en herschrijven van het verleden en mijn leven, maar soms ook een werk van rouw.”
Kijk in ieder geval naar de serie In de betoverde familie vraag ik … Volgens mij stel je, net als ik, vragen zoals ‘wat is identiteit en welke mogelijkheid kiest Isabelle Lemordan om dat kenbaar te maken.’
Vorig jaar hebben we -een kleine 100 bloggers- deze dag ‘gevierd’ met het maken van een fotoboek. Als je nog eens in dit boek van 2023 wilt kijken, klik dan op het afbeelding hieronder.
Het is toen een prachtig boek geworden door de diversiteit aan fotografie en zeker ook door de hoge kwaliteit en de originaliteit van de foto’s.
In het boek staan foto’s die verrassen, ontroeren, je in een bepaalde stemming brengen, verhalen vertellen of ons iets laten zien waarvan we blij worden.
Ik heb me afgevraagd of je zo’n boek nu wel zou moeten herhalen. De reacties destijds op het boek waren heel plezierig en ook later toen het boek in nog wat bredere kring is verspreid. Veel bijval en complimenten voor de fotografie, bovendien het is een gratis boek!
Nou ja je moet er wel wat moeite voor doen: een voor jou betekenisvolle foto uit je recente archief opduiken, misschien nog wat oppoetsen en opsturen. Bovendien nog een titel toevoegen als je wilt, je website of e-mail adres en wellicht nog een klein achtergrondverhaalteje. Allemaal optioneel, in ieder geval plaats ik de foto en de naam van de maker. In beginsel 1 pagina per fotograaf, maar als dat in de vormgeving mooier overkomt kan het ook zomaar over een spread geplaatst worden.
en als we dan …
‘ik ga op reis en neem mee’ … amsterdam | foto Peter van Tuijl
allemaal (wie wil natuurlijk) een foto uiterlijk maandag 5 augustus aanstaande opsturen, maak ik in de daaropvolgende week een fraai digiboek met als titel WERELD FOTOGRAFIE 2024 en zorg dat je de link op 13 augustus in je mailbox krijgt.
Als meent dat je foto niet goed geplaatst is of een tekst anders moet of …, dan kun je me tot uiterlijk 18 augustus een mail sturen zodat ik e.e.a. kan veranderen of verwijderen. Het is ons boek, maar jij bent de baas over je eigen bladzijde(n). Het boek wordt dan op 19 augustus openbaar gemaakt en mag dan door iedereen die er een foto in heeft staan vrijelijk gepubliceerd worden.
Het materiaal …een foto (twee mag ook) wordt in ieder geval met je naam gepubliceerd. Verder mag (maar hoeft niet): een titel, waar de foto gemaakt is, een verhaaltje (story telling), je website, je mail-adres, …
De foto in jpg (of tiff of psd) 72 dpi met als kortste zijde 40 cm en in een hoge kwaliteit qua compressie (bijvoorbeeld bij jpg 10 of hoger in Photoshop). Geef het bestand de volgende omschrijving titelenofomschrijving_jenaam_en als je dat wilt_je websiteenofemail. Als je er een klein verhaaltje (maximaal 250 woorden) bijschrijft, stuur dit dat als een tekstbestand in Word (geen pages of pdf) of schrijf de tekst gewoon in je mail.
Deze blog heeft inmiddels 800 belangstellende lezers/abonnees en het kan dus een behoorlijk boek worden waarin de stand van de (vrijetijds)fotografie tot uitdrukking wordt gebracht.
Deze blog schrijf ik naar aanleiding van een interview -een paar weken geleden- met fotograaf Nico Beckers voor het komende nummer van het magazine IN BEELD. Zijn woorden en foto’s zijn zeer de moeite waard vanwege de fotografische benadering van zaken die hem raken. Humor die fris en fruitig is, soms een tikkeltje gewaagd maar ook met een dubbele bodem waardoor je er bijna niet aan ontkomt om er verder over na te denken. Het magzine wordt 4 x per jaar aan de leden van de Koninklijke Fotobond toegestuurd en is verder niet verkrijgbaar. Ik heb Nico gevraagd of hij mettertijd een blog wil schrijven, uiteraard met foto’s, Wordt hier dus wellicht vervolgd!
Wellicht komt het wel door dit interview dat ik steeds meer foto’s zie waar de dubbele bodem niet ver weg is. Sian Bonnell is zo’n fotograaf. Ze is in staat om in verschillende fotografische uitwerkingen -vooral met sequenties en zelfgemaakte constructies- verhalen te vertellen die grappig zijn (althans voor mij) en tegelijkertijd een tweede verhaal (laag) hebben. Je moet maar eens rondkijken op haar website, misschien word je dan ook fan van haar aanpak en fotografie. Wellicht leidt het ook nog eens tot verdere inspiratie voor je eigen werk.
In tegenstelling tot, wat ik gemakshalve maar noem, de verhalende fotografie van Nico Beckers en Sian Bonnell keek ik naar foto’s van Maria Tudela. Daar stokt het verhaal en krijgt het gevoel de overhand. Volgens mij belicht dit een andere kant in de fotografie. De emotie, wat de foto met je doet, welke gevoelsmatige waarde die je hecht aan een beeld, krijgt de overhand. Het is de fotografie die we anders beleven, minder rationeel. In het werk van Maria Tudela beleef ik de stilte van het moment, het poétische van de natuur, de aandacht voor het minimale en het creëert een meditatief moment. Zelf zegt ze daarover in ‘ALL ABOUT PHOTO’: “Ik heb geen idee waarom ik de beelden maak die ik maak, ik denk dat we met een camera kijken zoals we zijn, of ooit waren. Mijn foto’s zijn gewoon een visueel dagboek, ze laten zien wat ik zie en hoe ik me voelde. Fotografie stelt me in staat om terug te keren naar die kinderlijke nieuwsgierigheid, waardoor ik niet alleen de wereld wil verkennen, maar ook mezelf.” Bezoek zeker de wereld van deze autodidactische fotograaf!
Overigens, als je ALL ABOUT PHOTO nog niet kent is het volop de moeite waard hun site te bezoeken. Boordevool fotografie en je kunt je eenvoudig abonneren op hun nieuwsbrief.
Dan weet je wel waar Abrham de mosterd haalt, denk je dan. Toch is de ‘baas’ van Huntenkunst nog steeds super bibberig of alles wel goed gaat. In 1993 was de eerste beurs. Kunst in de tent van een popfestival. Laat de tent nog even staan dan kunnen de kunstenaars er ook nog wat mee. Dat neigt naar een expositie van fröbelspul of huisvlijt, maar gek genoeg tekenden toe al heel wat kunstenaars ‘all over the world’ in om te exposeen. Nu in 2024 in het weekend van 24,25 en 26 mei is het de 30e keer dat Huntenkunst gehouden wordt met 200 kunstenaars in een grote hal van het industriële complex van de voormalige DRU fabrieken in Ulft. In de twee coronajaren -we vergeten ze nog steeds niet- was de hal leeg …. Ik maakte heel vaak een reportage van de internationale kunstbeurs en nu een overzichtsvideo. Een ingekorte versie, maar nog steeds 5 minuten, vind je hier.
In mijn lezing over beeldstijl en series laat ik een korte serie zien van het werk van de Amerikaanse fotograaf W. Eugene Smith [1918-1978]. Het is de serie die hij en zijn vrouw in het Japanse Minamata maakten. Tussen september 1971 en oktober 1974 huurden ze een huis in Minamata, een vissersdorp waarin ook één belangrijk industrieel bedrijf was gevestigd. Daar creëerden ze een langdurig foto-essay over de ziekte van Minamata , de gevolgen van kwikvergiftiging veroorzaakt door een Chisso- fabriek die zware metalen loost in waterbronnen rond Minamata.
De centrale foto en een van zijn beroemdste werken, gemaakt in december 1971, vestigden wereldwijd de aandacht op de gevolgen van de ziekte van Minamata.
Mede door de publicaties van het essay stopte het bedrijf met kwiksulfaat te gebruiken in het productieproces. In die tijd zijn er officieel 1.784 overleden aan de Minamataziekte, op een totaal van 2.265 erkende slachtoffers. Het ware aantal ligt vele malen hoger. Een groot aantal mensen werden simpelweg niet geregistreerd, en sommige overlijdens werden geclassificeerd als overlijden door onbekende oorzaak.
In 2021 werd een film over het werk van Smith in Minamata gemaakt met Johnny Depp in de hoofdrol.
De aanleiding van deze blog was niet zozeer -hoe belangrijk dan ook- de essay van W.Eugene Smith maar de recente foto die in World Press 2024 tot algemeen winnaar werd uitgeroepen. De Palestijnse fotograaf Mohammed Salem fotografeerde een Palestijnse vrouw die een kind, haar nichtje omwikkeld in witte stof, vasthoudt op haar schoot. Een aangrijpend beeld dat veel mensen deed denken aan de klassieke piëta-scène.
Salem [1985] heeft een mediadiploma behaald aan de Gaza Universiteit en werkt sinds 2003 bij Reuters. Hoewel zijn primaire focus ligt op het documenteren van het conflict tussen Palestijnen en Israëli’s, heeft hij ook verslag gedaan van verschillende internationale nieuwsgebeurtenissen.
Mohammed Salem maakte de foto slechts enkele dagen nadat zijn eigen vrouw was bevallen. Hij beschrijft het als een “krachtig en verdrietig moment” dat het gevoel weergeeft over wat er in de Gazastrook plaatsvindt. Hij vond Inas op de grond gehurkt en het kind omhelzend in het mortuarium van het Nasser ziekenhuis, waar bewoners naar vermiste familieleden zoeken.
Piëta komt uit het Italiaans. Pietà betekent ‘compassie’ of ‘piëteit’. In de kunst is het de benaming voor een afbeelding of uitbeelding van de dode Christus vergezeld door Maria of engelen. De meest voorkomende vorm is die van de dode Christus op schoot bij Maria, de moeder van Jezus.
Het onderwerp heeft zich ontwikkeld uit de kruisafname groepen uit de 13e en 14e eeuw in Spanje en in Noord-Europa, waarvandaan het snel naar Italië over werd gebracht. Een beroemd voorbeeld is de piëta van Michelangelo.
Een van de essentiële elementen van een piëta is dat er niet te veel figuren rond de gestorven Christus staan, dit zou het snel veranderen in een bewening van Christus en daarmee het meditatieve karakter verzwakken.
Credits: Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)
de Piëta door Vincent van Gogh naar het voorbeeld van Delacroix (1998).
Fotograaf Darrin Zammit Lupi maakte een moderne piëta op een reddingsschip in de Middellandse Zee In de rubriek ‘Beeldvormers’ van de Volkskrant onderzoeken o.a. Arno Haijtema en Merel Bem hoe een foto onze kijk op de werkelijkheid bepaalt. Deze foto stond eind 2021 krant met als titel ‘drama op een migrantenboot nadat een jerrycan met brandstof vlam heeft gevat’, geschreven door Arno Haijtema.
De Spaanse fotograaf Samuel Aranda was de winnaar van de World Press Photo 2012. Hij maakte bovenstaande foto van een vrouw die een gewond familielid troost, na demonstraties in de hoofdstad van Yemen.
De foto werd in oktober anoniem gepubliceerd in de New York Times. De foto heeft de opbouw van een piëta, een variant op de middeleeuwse schilderijen waarop Maria de dood van Jezus beweent, en past daarmee in een lijn van enkele eerdere winnaars van World Press Photo. [BRON WORLD PRESS]
Kijk ik terug op de fotoprojecten die ik als fotocoach begeleid. Zo ook op het mentoraat dat ik in de afdeling van de Fotobond Brabant West gisteren heb afgesloten. In de vijfde bijeenkomst hebben alle 10 deelnemers hun project gepresenteerd met heerlijke eindpresentaties. Onder andere met een magazine over armoede en bestaanszekerheid, een krant over de productie van ons biologisch voedsel, een PowerPoint presentatie en boek over de erfelijke ziekte Huntington, tachtig plussers en sport en een video over de band tussen een jonge vrouw en haar hulphond. Als je een beeld wilt hebben van alle tien projecten uit het mentoraat DOCUMENTAIRE FOTOGRAFIE kijk dan in het overzichtsboek VERHALEN VERTELLEN.
Klik hier als je naar de video wilt kijken die Marco Leeggangers over Britt en haar hulphond Spark tijdens dit mentoraat heeft gemaakt. Ook de website van Erik Dukkerover het project ‘de troost van Maria‘ kun je bekijken. Nog een video van Martin Broesterhuizen over de leefbaarheid van een dorp in Brabant, waar steeds meer voorzieningen verdwijnen.
Een kleine onthulling, soms speels, zelden heel ernstig. Fotograaf Nicolas Baudouin maakt heel veel foto’s die hij samenbrengt in series met een typologische stijl. Hij zoekt zoals hij zelf zegt naar de relatie tussen de virtualiteit en de realiteit. In zijn serie anekdotes is er wat mij betreft steeds een zekere verwondering waarin plaats, tijd en situatie een rol spelen. Ogenschijnlijke weinig verheffende attributen of omgevingen worden gecombineerd tot een theatraal moment. Het is niets en tegrelijkertijd is er van alles te zien en blijf ik me verwonderen. Ook bewondering om steeds oog te hebben voor deze ‘ankdotes’ en dat te archiveren tot een grotere serie. Dat hij ook nog een ander soort foto’s maakt kun je wel zien op zijn website.
De aanleiding van deze blog is een fundraising voor een project van fotograaf Michelle Sank. Ze is de actie gestart, samen met de uitgever (Dewi Lewis Publishing), om in de komende zomer het boek Burnthouse Lane uit te kunnen brengen. Sank, Zuid Afrikaans van geboorte, woont sinds 1987 in Engeland. Ze werkt al een flink aantal jaren aan het project Burnthouse Lane, een woonwijk uit de jaren twintig van de vorige eeuw aan de rand van Exeter. Het is een interessant en uitdagend gegeven om oude wijken te documenteren. Nu gebeurt dat in Engeland door Sank, maar ook in mijn huidige mentoraten heb ik enkele fotografen die dat met veel verve doen. Hoe je zo’n oude wijk in beeld brengt hangt natuurlijk in de eerste plaats af van wat je wilt vertellen. Als het bijvoorbeeld over de renovatie van zo’n oude wijk een verhaal wilt maken of bijvorbeend over de sterke sociale cohesie in de van nature ‘oude’ gemeenschap in een hedendaags jasje.
Sank kiest ervoor om met omgevingsportretten de woonwijk in beeld te brengen. Burnthouse Lane wordt wel getypeerd als een no-go-area, maar zij voelde zich juist heel welkom. “Misschien omdat ik ook van ‘buiten’ kom. Geboren in Zuid Afrika als dochter van Letse vluchtelingen. Ik weet wat het is om je gemarginaliseerd te voelen. Ik wil juist de positiviteit van de gemeenschap te benadrukken. Dat doe ik door de mens zelf te laten zien en met wat achtergrond. De tuinen, de kleuren van de huizen, de spiegeling in de ramen zijn allemaal factoren die iets laten zien van waar we zijn. De wijk is nu 100 jaar geleden opgezet om arme mensen uit de sloppenwijken te huisvesten. Veel later, ten tijde van Margeret Tatchers ‘Right to Buy – programma’ kwamen veel huizen in eigendom van arbeidersgezinnen. Dat wil niet zeggen dat daarmee de ontberingen zomaar verdwenen waren. Maar het geïsoleerde karakter van het gebied met een ingewikkeld labyrint van steegjes en plekjes hebben ook een effect op de gemeenschapszin van de mensen die daar wonen.”
Sank heeft de mensen in hun natuurlijke omgeving gefotografeerd, waarbij juist die omgeving voor een meerwaarde aan haar documentaire serie geeft. De mensen tonen hoe ze zijn, zonder opsmuk of zich anders willen voordoen. Daaruit kun je zien dat het niet een project is dat op een achternamiddag is gemaakt. Ze gaf vertrouwen én kreeg dat ook.
De crowdfundig kent veel verschillende mogelijkheden en als je haar wilt steunen en misschien ook graag het boek wilt hebben, kun je hier meer informatie vinden. En op haar website vind je natuurlijk nog veel meer over haar.
Wie de collage Metropolis (1923) van Paul Citroen wel eens gezien heeft zal zich misschien niet eens verbazen over de Japanse kunstenaar/fotograaf Sohei Nishino. Ik ontmoette hem op de UNSEEN beurs in 2014 en maakte de foto met de verrekijker.
fotograaf Sohei Nishino in Amsterdam 2014 | foto Peter van Tuijl
Ik vond het wel passen bij zijn speurwerk en bovendien was ik in die periode bezig met het project verborgen gezichten. Achter hem zie je een collage van Amsterdam met duizenden foto’s die hij voorafgaande aan UNSEEN had gefotografeerd. Als je een indruk wilt krijgen van dit monnikenwerk bekijk dan de video.
Sohei Nishino de ruimte van een stad in een plat vlak
‘de kunstenaar/fotograaf Sohei Nishino aan het werk’
In mentor- en coachtrajecten komt er af en toe een fotograaf met het idee om als eindwerkstuk een collage te maken. Ik vraag dan naar de achterliggende gedachte… waarom wil je die pakweg 12 foto’s in een paneel -een collage- plaatsen. Vaak heeft het antwoord met de vorm te maken, in de trant van ‘het past zo mooi bij elkaar’. De collages waar ik meer mee heb, zijn degene die gemaakt worden vanuit een bepaalde inhoudelijke aspect of waar een bepaald concept aan ten grondslag ligt. De collage van Ruud de Jong is een mooi voorbeeld hiervan. Het is een foto die ergens rond 1993 is gemaakt en gebruikt voor een brochure van een onderwijsbond over het belang van de keuze en mogelijkheden van een eigen weg voor jongeren.
Ruud de Jong meer dan 9 foto’s
collage door Ruud de Jong uit een jubileumbrochure van een onderwijsbond
Het is niet één foto die in negen stukken is geknipt (kijk maar naar de verschillende perspectieven), maar een beeld met verschillende foto’s die vanuit een sterk concept een inhoudelijk betekenis heeft gekregen. Het paneel heeft als thema ‘het uit huis groeien, verder weg van de ouders, op eigen benen gaan staan.’ De brochure was een heus kunstwerkje met 10 foto’s die elk een facet van groei naar volwassenheid belichtte.
Orna Wertman, knippen en scheuren naar een nieuwe wereld
Als je van scheuren, knippen en plakken houdt, moet je eens kijken naar het werk van de Nederlandse fotografe Orna Wertman. De serie Gebroken Landschap is een mooi voorbeeld van de toepassing van een collage. Een wereld scheppen die niet echt is, maar wel op onze wereld lijkt. Een wereld van papier en lijm die wedijvert met en vragen stelt over de echte wereld en uiteindelijk over de fotografie.
Als je je eenmaal in de collagetechniek in de fotografie duikt, raak je niet zo snel uitgekeken. Paul Bogaers een kunstenaar die in de eerste pakweg 15 jaar van zijn kunstzinnige carrière zich meer te goed deed aan het verzamelen van beelden dan aan het maken van foto’s.
Het leek wel of hij alle foto’s die hij tegenkwam in de krant, de vrouwen- of mannenbladen, de serieuze magazines of de plaatselijke ‘suffertjes’, verzamelde. Met een eenvoudige camera maakte hij af en toe nog wel foto’s. Foto’s die hij combineerde met zijn verzameling knipsels. Eigenlijk zijn het tweeluiken en veel minder collages. De twee foto’s vormen samen een nieuw beeld, een beeld dat te maken heeft zowel met vorm (compositie-beeldelementen) als met inhoud. Ze gaan in ccombinatie een eigen leven leiden, ze laten je anders kijken naar alledaagse dingen en ze dagen je uit om het onverwachte tot het gewone te maken.
De fotografie van Orna Wertman reken ik niet echt tot de architectuurfotografie ondanks dat de stedelijke omgeving in veel van haar beelden aan de orde zijn. In de architectuurfotografie zie je vaak foto’s die uit ogenschijnlijk ingewikkelde deelconstructies zijn opgebouwd, maar bij nadere beschouwing blijken dergelijke foto’s toch gewoon de realiteit te zijn, dus één foto met spiegelingen, lijnen en vlakken die de kijker op het verkeerde been zetten.
Niet van dat alles bij de Turkse fotograaf Murat Germen. Zijn MORPHOSIS is een denkbeelding stad, ver van de echtheid. Een ‘samenraapsel’ van elementen waardoor een constructie van een moderne miljoenenstad ontstaan is.
De voorlaatste fotograaf die ik in deze blog wil noemen (als je op zoekt gaat, vind je er vast nog heel veel meer) is de Nederlandse Nanda Hagenaars. Ze is een veelzijdige en hedendaagse fotograaf en er verschijnen zowel portretten als figuurstudies én documentaires van haar hand. De werken van de collagekunst zijn redelijk nieuw en zeer de moeite waard om er kennis van te nemen.
Zelf schrijft ze op haar website daarover: “Voor mij geeft het combineren van verschillende beelden, oud of nieuw, gefotografeerd of geschilderd, natuur of menselijke elementen, een zekere voldoening. Eén oog samenknijpen en de perfecte klik vinden. Voor mij is dit nog meer een vorm van meditatie dan fotografie al is. Ik ben in het moment. Ik ben aan het creëren. Ik ben gefocust. Ik kan dit uren en uren doen. Alle collages zijn analoog, wat betekent dat ze afkomstig zijn van het uitscheuren van interessante afbeeldingen uit oude boeken of het afdrukken van mijn eigen foto’s.”
Tot slot wil ik deze blog eindigen zoals ik begonnen ben, met METROPOLIS. Metropolis van de Duitse fotograaf Michael Naijar. Najjar is een moderne kunstenaar, een avonturier en beschouwt zich als een toekomstige astronaut. Hij woont en werkt in Berlijn. In zijn kunstwerken werpt hij een complexe kritische blik op de technologische krachten die het begin van de 21e eeuw vormgeven en drastisch transformeren. Zijn metropolis, de bedachte stad die volop in bewging is. Wellicht brengt hij daarmee tot uitdrukking dat steeds meer mensen uit het platteland masaal naar de grote steden trekken. Volgens prognoses van de Verenigde Naties zal in 2050 naar verwachting ruim twee derde van de wereldbevolking in stedelijk gebied wonen.
