ANEKDOTE

Een kleine onthulling, soms speels, zelden heel ernstig. Fotograaf Nicolas Baudouin maakt heel veel foto’s die hij samenbrengt in series met een typologische stijl. Hij zoekt zoals hij zelf zegt naar de relatie tussen de virtualiteit en de realiteit. In zijn serie anekdotes is er wat mij betreft steeds een zekere verwondering waarin plaats, tijd en situatie een rol spelen. Ogenschijnlijke weinig verheffende attributen of omgevingen worden gecombineerd tot een theatraal moment. Het is niets en tegrelijkertijd is er van alles te zien en blijf ik me verwonderen. Ook bewondering om steeds oog te hebben voor deze ‘ankdotes’ en dat te archiveren tot een grotere serie. Dat hij ook nog een ander soort foto’s maakt kun je wel zien op zijn website.

uit de serie ‘anekdotes’ | © Nicolas Baudouin

Het omgevingsportret

Burnthouse Lane © Michelle Sank

De aanleiding van deze blog is een fundraising voor een project van fotograaf Michelle Sank. Ze is de actie gestart, samen met de uitgever (Dewi Lewis Publishing), om in de komende zomer het boek Burnthouse Lane uit te kunnen brengen. Sank, Zuid Afrikaans van geboorte, woont sinds 1987 in Engeland. Ze werkt al een flink aantal jaren aan het project Burnthouse Lane, een woonwijk uit de jaren twintig van de vorige eeuw aan de rand van Exeter. Het is een interessant en uitdagend gegeven om oude wijken te documenteren. Nu gebeurt dat in Engeland door Sank, maar ook in mijn huidige mentoraten heb ik enkele fotografen die dat met veel verve doen. Hoe je zo’n oude wijk in beeld brengt hangt natuurlijk in de eerste plaats af van wat je wilt vertellen. Als het bijvoorbeeld over de renovatie van zo’n oude wijk een verhaal wilt maken  of bijvorbeend over de sterke sociale cohesie in de van nature ‘oude’ gemeenschap in een hedendaags jasje.

Sank kiest ervoor om met omgevingsportretten de woonwijk in beeld te brengen. Burnthouse Lane wordt wel getypeerd als een no-go-area, maar zij voelde zich juist heel welkom. “Misschien omdat ik ook van ‘buiten’ kom. Geboren in Zuid Afrika als dochter van Letse vluchtelingen. Ik weet wat het is om je gemarginaliseerd te voelen. Ik wil juist de positiviteit van de gemeenschap te benadrukken. Dat doe ik door de mens zelf te laten zien en met wat achtergrond. De tuinen, de kleuren van de huizen, de spiegeling in de ramen zijn allemaal factoren die iets laten zien van waar we zijn. De wijk is nu 100 jaar geleden opgezet om arme mensen uit de sloppenwijken te huisvesten. Veel later, ten tijde van Margeret Tatchers ‘Right to Buy – programma’  kwamen veel huizen in eigendom van arbeidersgezinnen. Dat wil niet zeggen dat daarmee de ontberingen zomaar verdwenen waren. Maar het geïsoleerde karakter van het gebied met een ingewikkeld labyrint van steegjes en plekjes hebben ook een effect op de gemeenschapszin van de mensen die daar wonen.”

© Michelle Sank

Sank heeft de mensen in hun natuurlijke omgeving gefotografeerd, waarbij juist die omgeving voor een meerwaarde aan haar documentaire serie geeft. De mensen tonen hoe ze zijn, zonder opsmuk of zich anders willen voordoen. Daaruit kun je zien dat het niet een project is dat op een achternamiddag is gemaakt. Ze gaf vertrouwen én kreeg dat ook.

De crowdfundig kent veel verschillende mogelijkheden en als je haar wilt steunen en misschien ook graag het boek wilt hebben, kun je hier meer informatie vinden. En op haar website vind je natuurlijk nog veel meer over haar.

En als je nog wat meer wilt weten over portretten lees dan hier een van mijn oude blogs zelfportretten geen exhibitionisme.

Collages in de fotografie

Wie de collage Metropolis (1923) van Paul Citroen wel eens gezien heeft zal zich misschien niet eens verbazen over de Japanse kunstenaar/fotograaf Sohei Nishino. Ik ontmoette hem op de UNSEEN beurs in 2014 en maakte de foto met de verrekijker.

fotograaf Sohei Nishino in Amsterdam 2014 | foto Peter van Tuijl

Ik vond het wel passen bij zijn speurwerk en bovendien was ik in die periode bezig met het project verborgen gezichten. Achter hem zie je een collage van Amsterdam met duizenden foto’s die hij voorafgaande aan UNSEEN had gefotografeerd. Als je een indruk wilt krijgen van dit monnikenwerk bekijk dan de video.

‘de kunstenaar/fotograaf Sohei Nishino aan het werk’

In mentor- en coachtrajecten komt er af en toe een fotograaf met het idee om als eindwerkstuk een collage te maken. Ik vraag dan naar de achterliggende gedachte… waarom wil je die pakweg 12 foto’s in een paneel -een collage- plaatsen. Vaak heeft het antwoord met de vorm te maken, in de trant van ‘het past zo mooi bij elkaar’. De collages waar ik meer mee heb, zijn degene die gemaakt worden vanuit een bepaalde inhoudelijke aspect of waar een bepaald concept aan ten grondslag ligt. De collage van Ruud de Jong is een mooi voorbeeld hiervan. Het is een foto die ergens rond 1993 is gemaakt en gebruikt voor een brochure van een onderwijsbond over het belang van de keuze en mogelijkheden van een eigen weg voor jongeren.

collage door Ruud de Jong uit een jubileumbrochure van een onderwijsbond

Het is niet één foto die in negen stukken is geknipt (kijk maar naar de verschillende perspectieven), maar een beeld met verschillende foto’s die vanuit een sterk concept een inhoudelijk betekenis heeft gekregen. Het paneel heeft als thema ‘het uit huis groeien, verder weg van de ouders, op eigen benen gaan staan.’ De brochure was een heus kunstwerkje met 10 foto’s die elk een facet van groei naar volwassenheid belichtte.

gebroken landschap | © Orna Wertman

Als je van scheuren, knippen en plakken houdt, moet je eens kijken naar het werk van de Nederlandse fotografe Orna Wertman. De serie Gebroken Landschap is een mooi voorbeeld van de toepassing van een collage. Een wereld scheppen die niet echt is, maar wel op onze wereld lijkt. Een wereld van papier en lijm die wedijvert met en vragen stelt over de echte wereld en uiteindelijk over de fotografie.

Als je je eenmaal in de collagetechniek in de fotografie duikt, raak je niet zo snel uitgekeken. Paul Bogaers een kunstenaar die in de eerste pakweg 15 jaar van zijn kunstzinnige carrière zich meer te goed deed aan het verzamelen van beelden dan aan het maken van foto’s.

collage © Paul Bogaers

Het leek wel of hij alle foto’s die hij tegenkwam in de krant, de vrouwen- of mannenbladen, de serieuze magazines of de plaatselijke ‘suffertjes’, verzamelde. Met een eenvoudige camera maakte hij af en toe nog wel foto’s. Foto’s die hij combineerde met zijn verzameling knipsels. Eigenlijk zijn het tweeluiken en veel minder collages. De twee foto’s vormen samen een nieuw beeld, een beeld dat te maken heeft zowel met vorm (compositie-beeldelementen) als met inhoud. Ze gaan in ccombinatie een eigen leven leiden, ze laten je anders kijken naar alledaagse dingen en ze dagen je uit om het onverwachte tot het gewone te maken.

collage © Paul Bogaers

De fotografie van Orna Wertman reken ik niet echt tot de architectuurfotografie ondanks dat de stedelijke omgeving in veel van haar beelden aan de orde zijn. In de architectuurfotografie zie je vaak foto’s die uit ogenschijnlijk ingewikkelde deelconstructies zijn opgebouwd, maar bij nadere beschouwing blijken dergelijke foto’s toch gewoon de realiteit te zijn, dus één foto met spiegelingen, lijnen en vlakken die de kijker op het verkeerde been zetten.

Niet van dat alles bij de Turkse fotograaf Murat Germen. Zijn MORPHOSIS is een denkbeelding stad, ver van de echtheid. Een ‘samenraapsel’ van elementen waardoor een constructie van een moderne miljoenenstad ontstaan is.

foto van Murat Germen met als titel MORPHOSIS | © Murat Germen

De voorlaatste fotograaf die ik in deze blog wil noemen (als je op zoekt gaat, vind je er vast nog heel veel meer) is de Nederlandse Nanda Hagenaars. Ze is een veelzijdige en hedendaagse fotograaf en er verschijnen zowel portretten als figuurstudies én documentaires van haar hand. De werken van de collagekunst zijn redelijk nieuw en zeer de moeite waard om er kennis van te nemen.

collagekunst van Nanda Hagenaars © Nanda Hagenaars

Zelf schrijft ze op haar website daarover: “Voor mij geeft het combineren van verschillende beelden, oud of nieuw, gefotografeerd of geschilderd, natuur of menselijke elementen, een zekere voldoening. Eén oog samenknijpen en de perfecte klik vinden. Voor mij is dit nog meer een vorm van meditatie dan fotografie al is. Ik ben in het moment. Ik ben aan het creëren. Ik ben gefocust. Ik kan dit uren en uren doen.
Alle collages zijn analoog, wat betekent dat ze afkomstig zijn van het uitscheuren van interessante afbeeldingen uit oude boeken of het afdrukken van mijn eigen foto’s.”

Tot slot wil ik deze blog eindigen zoals ik begonnen ben, met METROPOLIS. Metropolis van de Duitse fotograaf Michael Naijar. Najjar is een moderne kunstenaar, een avonturier en beschouwt zich als een toekomstige astronaut. Hij woont en werkt in Berlijn. In zijn kunstwerken werpt hij een complexe kritische blik op de technologische krachten die het begin van de 21e eeuw vormgeven en drastisch transformeren. Zijn metropolis, de bedachte stad die volop in bewging is. Wellicht brengt hij daarmee tot uitdrukking dat steeds meer mensen uit het platteland masaal naar de grote steden trekken. Volgens prognoses van de Verenigde Naties zal in 2050 naar verwachting ruim twee derde van de wereldbevolking in stedelijk gebied wonen. 

MERTROPLOIS | © Michael Naijar

LINA IK HOU VAN JOU

Een van mijn fotovrienden, Wim Poland, wijst me regelmatig op een interessant fotografisch project of fotograaf. Zo kreeg ik eind vorig jaar een mail met bovenstaande titel. Wim schrijft: “Bijgaand een web-linkje over de documentaire “Memories from prison” van verhalenmaker en art-director Lorenzo Sorbini over naar foto’s leren kijken en wat het met de kijker doet. Misschien iets voor je blog?”

Het is één van de video’s van fotograaf/filmer Guido Gazzilli. Guido werd in 1983 in Rome geboren. Hij bouwt een oeuvre op over identiteit en de omstandigheden van het mens-zijn door middel van persoonlijke en subjectieve verhalen. Hij werkt aan universele thema’s en portretteert mensen en plaatsen als persoonlijke dagboeken waarin de relatie tussen de mens, de natuur en de stad centraal staat door middel van poëzie en muziek.

Hij heeft gewerkt als assistent van de beroemde fotograaf Paolo Pellegrin (Magnum Photos).

Kijk verder op zijn -in mijn ogen bijzondere- website. Een eigenzinnige fotograaf die het niet schuwt om de rauwheid van het leven in beeld te brengen.

NOG MEER LIJSTJES ?

Lijstjesmoeheid heeft niet te maken met het moe zijn, alhoewel dat op veel werkplekken zomaar aan de orde van de dag kan zijn. Misschien ben jij er ook helemaal klaar mee. Sla deze blog dan maar over. Als je nog wat tijd tussen kalkhoen en ijstaart over hebt, kan de publicatie van Aperture wellicht nog iets voor je zijn. Om verhalen te lezen of gewoon ‘plaatjes’ te kijken.

Terugkijken en dan daarna samen weer verder | U-Bahn Berlin | foto Peter van Tuijl

Aperture’s must-read fotografiefuncties van 2023

Op hun website schrijven ze: “Aperture werd opgericht om ‘creatief denken, op significante wijze uitgedrukt in woorden en foto’s’ te bevorderen. We blijven deze doelen nastreven in onze samenwerkingen met fotografen en schrijvers. Hier kijken we terug op een selectie van de verhalen die we in 2023 hebben gepubliceerd: de dynamische stemmen die de kunstscene van Accra vormgeven, de debatten rond AI en NFT’s, de erfenis van Joan Didion’s verhalen vertellen, en de manieren waarop Aziatisch-Amerikaanse fotografen nieuwe mogelijkheden voor de toekomst zien.

LEES EN KIJK: In deze interviews, portfolio’s en essays zien we het potentieel van fotografie om zowel te getuigen als te verbinden.”
—De redactie

GA NAAR …..

het jaar in interviews
Het jaar in portfolio’s
Het jaar in essays

transparantie IN DE STRAAT

photography © PASCAL SENTENAC

Pascal Sentenac woont en werkt in Parijs en Seine-et-Marne. Al meer dan vijftien jaar doet hij persoonlijk onderzoek naar het fotografische beeld, parallel met zijn baan als directeur fotografie, die hij dertig jaar uitoefent, en zijn activiteit als scenarioschrijver. Het vertellen, het benadrukken van plaatsen, van wezens, hun afwezigheid of aanwezigheid, de verkenning van sensaties zijn de rode draad in zijn werk. In zijn -wat ik noem straatfotografie- is de aanwezigheid én afwezigheid van de mens nadrukkelijk aan de orde. Je bent observator van iets waar je geen deelgenoot van bent. Een plastic scherm tussen jouw wereld en datgene wat je waarneemt. Er kan van alles gebeuren, maar jij kunt er niet bij, niet aan deelnemen en niet waarschuwen voor het gevaar als dat nodig mocht zijn. Naast deze meer inhoudelijke aspecten kun je als beschouwer ook genieten van de esthetiek van de foto’s. Kleuren, vormen, scherpte en onscherpte verwijzen naar het werk van de Amerikaanse meesterfotograaf (straatfotograaf en kunstenaar) Saul Leiter [1923-2013].

photography SAUL LEITER 1957 | © Saul Leiter Foundation

ELLIOTT ERWITT

[1928 — 2023]

USA. New York, New York. 1999.

Ik kan de gisteren overleden fotograaf niet vergeten. Dat hoeft ook niet. Vooral vanwege zijn fotografie blijft hij mij bij, maar ook wel door zijn naam. Als ik enkele van zijn foto’s weer eens in een lezing -bijvoorbeeld over straatfotografie- stopte moest ik vaak een correctie aanbrengen. Met hoeveel l’s, w’s en vooral t’s moest zijn naam ook alweer geschreven worden. Zelfs als je zijn voor- en achternaam verwisselde klonk het nog goed.

Maar heel groot is hij geworden door zijn spontane en ogenschijnlijke ongecompliceerd lijkende foto’s. De vele hondenfoto’s; voor veel fotografen zou dat al bijna een levenswerk betekenen. Humor en ongedwongenheid spelen een belangrijke rol in zijn werk. Toevalligheden uit het dagelijkse leven die door het kader en het moment meer vertellen dan wat je ziet. Foto’s die je redelijk makkelijk kunt lezen en waarvoor geen hogere fotoleer nodig is. En toch, als je nog wat verder kijkt, gaat het dieper en is er meer te beschouwen dat gekenschetst kan worden als een dagboek van het leven. Een geweldige observator waardoor bewaard blijft van ‘wat ooit was’. Waarschijnlijk ook vanwege de fotografische helderheid -zijn beeldtaal- waarmee hij het leven vastlegde. In allerlei facetten alhoewel pure ellende voor hem niet was weggelegd. Ik heb hem nooi ontmoet, maar denk dat hij een prettig en vrolijk mens was met een engagement gericht op het gewone dat ook heel bijzonder kan zijn. Zeker zul je hem als fotograaf kunnen bewonderen vanwege het impulsieve in zijn werk. Met name zullen veel straatfotografen dat ook in zijn ouevre herkennen.

| Elliott Erwitt |

Hij was een straatfotograaf die het tot het lidmaatschap van Magnum schopte. Het persagentschap dat in 1947 door o.a. Henri Cartier Bresson werd opgericht en dat nog steeds als een belangwekkend fotoinstituut te boek staat. Hij was inmiddels 65 jaar lid en tot zijn, bijna, negentigste actief.

Op verschillende sites wordt Elliott Erwitt herdacht, vaak met tal van fotopages. Het mondiale fotofestival Rencontres d’Arles herdenkt de fotograaf met een heruitgave van het interview dat Hebel (de toenmalige directeur van het jaarlijkse festival) met Elliot had in 2012. Er is een film in twee delen van dit interview verschenen [in totaal ongeveer een uur deel 1 en deel 2]. Je kunt ook kijken naar het zes-minuten durende filmpje met uitsluitend foto’s.

De laatste maanden van het JUBILEUM

ERICAMERA

Als ik het woord ERICAMERA hoor, maakt mijn hart nog steeds even een slagje extra. Ook na zoveel jaar vergeet je je eerste liefde niet. Tot eind 1989 was ik lid van deze toen nog jonge club met heel veel jonge fotografen. Ik werd lid in 1977 een paar jaar na de oprichting. Hans Siteur, helaas enkele jaren geleden overleden, was de oudste met zijn 42 jaar. We organiseerden allerlei prachtige activiteiten, bijeenkomsten en workshops met fotografen die later toppers op wereldniveau werden. In mijn laatste jaar kwam Erwin Olaf, ik meen toen nog voor 50 gulden, een avond verzorgen. Maar ook de fotopresentaties van o.a. Paul de Nooijer, Marie Bot en Aart Klein herinner ik me als geweldige avonden waarvan we veel leerden. In die tijd was er zelfs al een soort mentoraat van enkele zaterdagen -van ’s morgens vroeg tot laat in de middag- met de Belgische fotograaf Carl Uytterhaegen (1944). Hij schreef later enkele boeken over de geschiedenis van de fotografie. Hij had ook een belangrijke functie als het gaat over de fotografie-opleiding aan de Koninklijke Academie van Gent (de KASK). Met de inhoudelijke bijeenkomst over de toekomst van de fotografie die Ericamera nu organiseert, lijkt Carl Uytterhaegen ook weer een beetje terug.

Dit jaar sluit Ericamera het jubileumjaar af met een boeiende lezing/discussiebijeenkomst over de toekomst van de fotografie, met name gericht op de vrijetijdsfotografie.

De uitslag van de door Ericamera georganiseerde fotowedstrijd wordt 18 november bekend gemaakt in de galerie van de Pennings Foundation.

een mooi citaat

ARGENTINA. Buenos Aires. 1999. Dogs. | © Alessandra Sanguinetti (Magnum Photographer)

“Ik kan niet iets fotograferen waar ik echt niet van hou of waar ik niet nieuwsgierig naar ben…”

Alessandra Sanguinetti

In de Magnumbrief een artikel over boerdeijdieren met daarin dit treffende citaat…. O,zo waar. Ik gebruik het vaak in mentoraten en coachingstrajecten.

WERELD FOTOGRAFIE DAG

zaterdag 19 augustus 2023

Als fotografen zijn we wereldwijd een beetje jarig op deze dag. Het idee om samen een feestje te vieren lijkt me wel wat. Maar ja, moeten we dan allemaal naar sintjuttemis en bovendien de grootste evenementenhal van de wereld afhuren? Nooit is de betekenis van sintjuttemis en daar kunnen we dus zeker niet terecht. Laten we feestje vieren zowel bescheiden als groots. Dat kan door samen een boek te maken. Een boek -vanwege milieu en kosten- zonder papier, een digibook.

Ik wil dat boek wel samenstellen en in elkaar zetten om het vervolgens gratis te publiceren binnen de publicatieomgeving van Adobe. Fotografen die een foto opsturen voor het boek krijgen de link en kunnen vervolgens deze wat mij betreft vrijelijk verspreiden. Deze blog heeft ruim 600 abonnee’s en het kan dus een imposant boek worden waarin de stand van de (vrijetijds)fotografie tot uitdrukking wordt gebracht.

Fijn als je mee wilt doen. Stuur dan je foto uiterlijk 18 augustus aanstaande! Het boek ‘verovert’ dan een paar dagen later de werld, tenminste als jij ook meedoet!

Mail een foto in jpg formaat, langste zijde ongeveer 1500 pixels. Geef het bestand de volgende omschrijving: titelenofomschrijving_plaatsofland_jenaam_je websiteofemail

Desgewenst kun je nog andere informatie (tell your story) in je mail schrijven. Ik probeer dit ook op je pagina te plaatsen. Foto’s die ouder zijn dan pakweg 3 jaar zijn misschien iets minder interessant omdat het boek ook een afspiegeling zou moeten worden van de huidige hedendaagse fotografie.

Hieronder staat als voorbeeld de opzet van het boek. Het is nu nog bescheiden van omvang, maar dat kan dus straks op 19 augustus flink anders zijn.

En dan nog even dit. Stuur alleen foto’s waarvan jij de publicatierechten hebt. Door een foto te sturen geef je toestemming dat de foto opgenomen wordt in het boek zonder dat daar een vergoeding of anderszins iets tegenover staat. Je krijgt wel een link doorgestuurd die toegeng geeft tot de digitale versie van het boek.

STUUR de FOTO naar Peter van Tuijl [info@fotopetervantuijl.nl]

een schat aan beelden

Voor verdieping in je fotografie kun je op heel veel plaatsen terecht. Cursussen te kust en te keur. Als je de Masters of Photography nog niet kent is het zeker de moeite waard om een kijkje te nemen. Deze link brengt je naar de sitie van de gratis videos van maar liefst 35 wereld toppers in de fotografie. Als je eenmaal op deze site bent kun je ook naar de lezenswaardige blogs gaan of je zelfs inschrijven voor een of meerdere courses. En … ik heb geen aandelen of anderszins in de Masters!

er was eens

amsterdam midden jaren 80 | © Peter van Tuijl

Nog steeds praat ik er over. De eerste fotogroep waar ik lid van werd. Nadat ik jarenlang in mijn uppie, enkele fotograferende collega’s niet meegerekend, fotografie ‘bedreef’, werd ik in 1977 lid van Ericamera, een nog jonge club in Eindhoven. De liefde voor de fotografie -vandaar het woord ‘bedreef’- werd er alleen maar groter. Een club jonge fototgrafen, vanaf 25 en de oudste 43, met de wildste ideeën. Allerlei projecten werden bedacht en verschillende landelijke toppers gaven workshops en lezingen die ons alleen maar scherper en nog meer ‘belust’ maakten. Onder andere Marie Bot, Paul de Nooijer, Erwin Olaf, Aart Klein en de Belg Carl Uytterhaegen ‘joegen’ ons naar het inhoudelijke beeld. Natuurlijk gaat het in de fotografie ook om het esthetische en de vormgeving, maar toen al peperden we elkaar in, onder invloed van de ‘meesters’, dat het toch vooral ging om de inhoud, het verhaal. We spraken dan ook van de achterkant van de foto. In 1989 verliet ik Eindhoven vanwege mijn werk en daarmee ook Ericamera. Net als het eerste meisje vergeet je je eerste fotoclub niet, zeker niet als daar de basis ligt van je verdere fotografie.

Inmiddels zijn we jaren verder en viert Ericamer het halve eeuwfeest. Met de plezierige herinneringen in mijn kop wil ik daar ook graag kond van doen. Een mooi jubileumprogramma hebben ‘de jongens en meisjes’ van het huidige Ericamera in elkaar getimmerd. De moeite waard om er aan deel te nemen. Op donderdag 25 mei komt Sacha de Boer (weer zo iemand die kan inspireren, motiveren en enthousiasmeren) een lezing verzorgen in de concertzaal van het Cultureel Kunstzinnig Centrum in Eindhoven. Om 19.30 uur staat de koffie klaar. Lees meer hierover en over het verdere jubileumprogramma in deze pdf.

Met nog een foto uit de Ericameradoos | © Peter van Tuijl

what you see is what you get ?

AI foto’s

what you see … | © Peter van Tuijl

Een vreemd beeld dat bestaat bij de gratie van een spiegelend raam, de twee kappers, de omgeving buiten en binnen en hier en daar na nog wat trekken aan de sliders van photoshop.

Had ik het zo gezien, meteen bij de opname? De eerlijkheid gebied om de vraag ontkennend te beantwoorden. Het beeld ontstaat, net als bij zovele straatfotografen, als basisbeeld in een fractie van een tel. Je voelt als het ware ‘hier zit iets in’. Later, som veel later, na maanden bekijk ik mijn beelden opnieuw en kies wat de moeite waard lijkt om ermee verder te gaan. Ik loop door mijn foto’s. Ik kijk en ‘klik’ opnieuw en ik loop ‘herhaald’ door de straten van toen. Wellicht in een andere ‘stemming ontdaan van de hectiek, geuren en kleuren van toen’. Bovendien bewerk ik de foto nog wat na, niet zozeer om objecten weg te toveren -hoewel ik daar in de vrije fotografie niet tegen ben- maar zeker wel om het beeld nog aantrekkelijker te maken en bovendien vooral om de betekenis, ‘mijn verhaal’ duidelijker voor het voetlicht te brengen. We maken allerlei keuzes om tot een beeld te komen dat je aan anderen wilt laten zien. De waarheid met een grote W is het allang niet meer. Het is jouw fotografische waarheid, het is jouw wereld die je wilt laten zien in de foto.

In het kader van wat ik hier hierboven schrijf ben ik in verwarring en verontrust door de ontwikkeling van de kunstmatige intelligentie (AI) in de fotografie en de discussies daaromtrent. Een maand of wat geleden zag ik een post hierover op LinkedIn met heftige en niet misvertane reacties. De afkeuring van AI geproduceerde beelden versus de reacties die AI omarmen als het toekomstige allesbepalende beeld. Vaak met overtuiging uitgesproken reacties in de trant van ‘wen er maar vast aan want de wereld verandert’.

Een paar weken geleden, tijdens een levendige discussie in een fotogroepje maakte iemand de opmerking dat camera’s en software al jaren de dienst uitmaken en dat fotografen nog nauwelijks hoeven te beschikken over kennis en kunde. Wat is dan nog het verschil met de ‘laatste stap’ naar de met kunstmatige intelligentie geproduceerde beelden. De waarheid was toch al lang ‘ver te zoeken’.

Naar mijn idee is er een heel belangrijk onderscheid tussen met AI geproduceerde foto’s (of teksten) en foto’s die met of zonder handigheidjes, foefjes, schuifjes in Photoshop en menu instellingen in je camera tot stand komen. Dat zijn de beslissingen die gemaakt worden door een vooraf gemaakt algoritme of door een mens van vlees en bloed. Beslissingen die tot beelden leiden waarin het persoonlijke, het ‘wezen’ van de fotograaf in relatie tot de wereld om hem/haar heen tot uitdrukking komt. De echtheid van de fotografie zit niet in de absolute waarheid maar in de werkelijkheid die de fotograaf ons toont. Mijn stelling is dat de met AI gemaakte foto’s weinig van doen hebben met de creativiteit van de fotograaf of de affiniteit van hem of haar met de (persoonlijke) wereld die vastgelegd wordt. Fotografie wordt gereduceerd tot plaatsjeskiezen. Het laatste woord zal er zeker nog niet over gezegd zijn. In dat kader wil ik verwijzen naar het artikel over fotograaf Boris Eldagsen (in Artnet News) die een AI-foto inzond voor de prestigieuze Sony World Awards 2023 en behoorde tot één van de prijswinnende foto’s. Hij weigerde de prijs en Sony probeerde dat geheim te houden. Het waarom laat zich niet zo moeilijk raden…

Boris Eldagsen submitted an image called The Electrician, which was generated with artificial intelligence software | publicatie in Times Luxery – Monday April 17 2023, The Times

MAGGEZIEN 4 in het teken van de SEMANA SANTA

De week voor Pasen was ik -niet voor het eerst- in Malaga om processies en feesten tijdens de Heilige Week te fotograferen. Eerder was ik al in Sevilla en Alicante. In elk van deze drie steden heeft de Semana Santa een heel eigen karakter. Sevilla is van oudsher een deftige en rijke stad. Dat zie je terug in de feesten. Echter op Goede Vrijdag vloeit het bier en andere dranken rijkelijk terwijl uit mijn vroegere roomse leven dat nou juist de dag was die door ernstige devotie gekenmerkt werd. In Alicante staat de Helige Week in het teken van de kleurrijke folklore. Malaga daarentegen is volks en de feesten lijken met name bedoeld voor de Spanjaarden zelf. Ondanks dat er toch flink wat toeristen zijn is het Spanje dat de klok slaat. Wat mij betreft spant Malaga de kroon met bijna 60 processies en evenzovele broederschappen en kerkelijke wijken.

‘jong geleerd is oud gedaan’ | Malaga 2023 | © Peter van Tuijl