Peter van Tuijl is een Nederlandse fotograaf/coach/mentor en auteur
SJOERD KNIBBELER is zijn naam
Het werk van Knibbeler ‘ontdekte’ ik per toeval een jaar of tien geleden. Ik zocht naar mogelijkheden om wind in foto’s te laten zien.
Dat heeft destijds geresulteerd in onder andere de twee foto’s hieronder.
Vandaag kwam ik Knibbeler weer tegen. Hij heeft zich als fotograaf ontwikkeld in de richting van wetenschapsfotograaf. In Galerie Viewer een heel lezenswaardig interview met hem. Je kunt je desgewenst ook gratis op de nieuwsbrief van Galerie View abonneren.
Waarschijnlijk krijgen we allemaal wel eens -of vaak- de vraag of je die of die kent. Soms lijkt de vraag een zekere impertinentie te hebben. Is het antwoord ja op een figuur die je beter niet kent, dan is het foute boel, net zoals het nee op een figuur met een grote importantie in bijvoorbeeld de fotografie.
Ik schaamde me niet bij de vraag of ik Sacha Goldberger kende. Dacht eerst aan een mevrouw uit het schrijverscircuit omdat ik een Sacha ken die schrijft. Maar nee, het blijkt een man en wereldberoemd in Frankrijk en ver daarbuiten -zeg maar mondiaal- en bovendien een geweldige fotograaf. Toen ik zijn werk zag dacht ik meteen aan figuren als Gregory Crewdson met zijn geënsceneerde fotografie en aan onze eigen -helaas te vroeg overleden- Erwin Olaf met zijn geweldige en zorgvuldig opgebouwde foto’s in de studio of op locatie. Maar ik doe de man tekort als ik andere fotografen noem. Het is echt een fenomeen!
Sacha Goldberger heeft m.i. een geweldig talent, een grote kennis van de historie, een groot netwerk van artiesten en een werklust die enorm moet zijn. Een fotograaf waar je u tegen zegt, zonder dat hij er expliciet naar vraagt. Op zijn website raak je niet uitgekeken en op internet vind je ook nog verschillende korte films van zijn hand.
Één van zijn grote serie is “Mamika“, een superbatmanachtig fictief verhaal waarin de heldin zijn grootmoeder is. Als je het Frans machtig bent, vind je op het Youtubekanaal verschillende gesprekken tussen hem en zijn oma over uiteenlopende onderwerpen.
Verbind de afbeeldingen … en de verhalen openbaren zich
Van 1903 tot 1917 publiceerde Alfred Stieglitz, een van de meest invloedrijke figuren in de Amerikaanse fotografie, Camera Work , een luxueus en invloedrijk fotografisch kwartaalblad ontworpen door Edward Steichen. In de afgelopen jaren ben ik regelmatig een periode in Berlijn geweest en één van de vast bezoeken was de Galerie met dezelfde naam als het oude fotoblad. Camera Work is gehuisvest in de Kantstrasse. Stom natuurlijk, maar pas gisteren ontdekte ik dat ze ook een hele fraaie website hebben met een ruim overzicht van boeken, fotografen en exposities. Bovendien nog een virtuele tentoonstellingsruimte waar je vanuit je luie stoel gewoon doorheen kunt wandelen. Nou ja, gewoon… het vraagt wel enige behendigheid.
Ook kun je een nieuwsbrief aanvragen, blijf je helemaal op de hoogte. Als je (toevallig) een paar dagen in Berlijn bent, bezoek dan naast de Helmut Newton Foundation en galerie C|O (die twee liggen vlakbij elkaar) dus ook Camera Work aan de Kantstrasse.
Een paar weken geleden deed ik een oproep aan mijn bloglezers om samen een mooi digitaal boek te maken ter gelegenheid van de Wereld FOTOGRAFIE Dag (gisteren 19 augustus).
Heel veel fotografen gaven hieraan gehoor en daarom verscheen er gisteren een interessant FOTOBOEK. Een boek met foto’s in een breed spectrum van de fotografie én die er kwalitatief mogen zijn. Bovendien waarborgt de persoonlijke keuze van de fotografen een beeld van onze ‘huidige’ wereld, dichtbij of verweg, echt of gemanipuleerd.
Met dank aan al die fotografen die belangeloos een of twee foto’s beschikbaar stelden voor dit boek. Het boek is gratis, zelfs als Pdf te downloaden.
Een foto expositie van Marjan Rosendahl bij Oerkroeg Schiller in Aalten 16 aug – 17 okt 2024
Marjan Rosendahl: “Tijdens mijn wandelingen op alledaagse plekken, leg ik vast wat mijn aandacht trekt. Elk moment kan een nieuw perspectief bieden. Ik zie licht en schaduw spelen en voel de rust van golven die de kustlijn zacht beroeren. Mijn foto’s zijn levendige getuigenissen van het leven in al zijn nuances.In deze serie zijn momenten van beweging en emotie vastgelegd die verhalen vertellen over het dagelijks leven van mensen in hun omgeving.”
Oerkroeg Schiller, Prinsenstraat 4, 7121 AG Aalten
Openingstijden: di en wo 19:00 tot 01:00 | do 16:00 tot 01:00 | vr en za 14:00 tot 02:00 | Zo 14:00 tot 01:00
Een fotograaf die met het hart haar land toont, is Margaret Courtney-Clarke.
Wim Poland, fotograaf en bloglezer tipte me en ik stel haar graag hier voor. Volgens mij heeft ze heel wat te melden. Met name bewonder ik haar verhalende fotografie die op een visueel geweldig aantrekkelijke manier in beeld is gebracht én zich als poëzie laat ‘lezen’.
Fotografieliefhebbers, geïnteresseerd in sociale documentaire fotografie waarbij ook nog eens heel veel emotie en gevoel komt kijken, moeten zeker eens kijken naar Margaret Courtney-Clarke [1949]. Ze werkt al meer dan 40 jaar als documentaire fotograaf en fotojournalist en onderzoekt de afgelopen 10 jaar de veerkracht van het volk in de veranderende -ook in sociaal opzicht- landschappen in haar geboorteland Namibië. Daarvoor werkte ze o.a. in Zuid-Afrika en Italië.
Het boek ‘When tears don’t matter‘ verscheen in 2023 en is inmiddels uitverkocht. De vraagprijs voor dit collectorsitem is al meer dan 150 euro (Amazon). Rond deze tijd staat een herdruk bij Steidl op stapel en gaat het boek ongeveer 70 euro kosten [Engels Hardcover, isbn 9783958298774, 2024, 240 pagina’s].
De New Yorkse fotograaf Gillian Laub onderzoekt de politieke verdeeldheid in Amerika door de lens van haar eigen familie. Dat is niet de enige serie waarmee ze in de afgelopen jaren furore maakte. Ze onderzoekt allerlei (politieke) conficten waarin ze de culturele identiteit van verschillende mensen en groepen blootlegt. In het boek Family Matters geeft ze een beeld van de Amerikaanse samenleving die zowel gekweld als hoopvol aanvoelt.
# 34 Gillian Laub
Ben gerust, ik ga geen politiek getinte blog schrijven. Ik heb het boek van Laub in bestelling en afgelopen week realiseerde ik me dat de strijd die zich in Amerika voordoet zich weliswaar heel specifiek richt op de kopstukken Trump en Biden (nu Harris), maar dat het een soort van afspiegeling is van de politieke en electorale strijd die zich in heel veel landen afspeelt. Het vraagt moed of wellicht onverschilligheid om de verdeeldheid van de wereld in beeld brengen door je familie, onder andere je ouders en grootouders, daarvoor als uitgangspunt te nemen.
Corona heeft ons geleerd dat heit niet eenvoudige is om binnen één familie fundamenteel van mening te verschillen over zaken die onbespreekbaar lijken te zijn. Zoiets geldt volgens mij ook voor de strijd Trump-Biden (Harris) binnen één familie. Laub zegt hierover: “Dit familieproject is een verkenning van de tegenstrijdige gevoelens die ik heb over waar ik vandaan kom – waaronder mensen van wie ik hou en die ik koester, maar met wie ik, onlangs in een verdeeld Amerika, ook enorm heb geworsteld.” Die worsteling zie je wel terug in haar fotowerk (denk ik) maar er klinkt ook een zeker humor, misschien zelfs banaliteit, in door. Dat maakt het weer een stuk lichter, misschien ook wel voor haar en haar familie. Met humor (zie een van mijn vorige blogs) kun je heel bespreekbaar maken.
Het is verrassend dat ze in haar oeuvre zoveel verschillende kwesties aanpakt, van religie, oorlog, liefde, transgenders tot aan de tienermeisjes in een klein achterafdorpje in Amerikaanse Zuiden. Dat doet ze in een beeldtaal die documentair gericht is én door typologische portretreeksen (o.a. in de series over nonnen en ‘overlevers’). Wat mij betreft speelt licht en kleur een belangrijke rol in de beeldmiddelen die ze inzet. Enfin, kijk zelf maar eens naar haar verschillende series.
Ik heb geen aandelen en geen belang in Affinity. Toch wil ik in deze blog even ingaan op PHOTO en PUBLISHER van AFFINITY.
Ik ben een fervant gebruiker van Photoshop en voor publicaties en boeken gebruik in InDesign. En het is als met schoenen die fijn zitten, ik wil ze niet kwijt. Maar toch … de prijs van het jaarlijkse abonnement is, zeker voor Indesign, een forse greep in mijn fotobudget. Een paar jaar geleden kwam Affinity met programma’s op de markt die qua doel en functionaliteit vergelijkbaar zijn met de programma’s van Adobe, nl. Photoshop, Indesign en Illustrator. Met het oog op de kostprijs heb ik toen Publisher (vergelijkbaar met Indesign) aangeschaft voor nog geen 40 euro. Er werd beweerd dat dezelfde mogelijkheden aanwezig waren als in Indesign. Ik heb toen er een boek meegemaakt en inderdaad het programma kan het allemaal, uiteraard in een geheel andere werkomgeving. Tevreden, maar ja die oude schoenen. Met Indesign kan ik nagenoeg blindelings lezen en schrijven, althans voor het deel wat ik nodig heb en gebruik. Een poosje geleden zijn van Affinity alle drie programma’s in versie 2 uitgebracht. Een paar dagen geleden kreeg ik een mail dat deze nieuwe tweede versie gratis als trial een half jaar lang uitgeprobeerd kan worden. Zonder enig restricitie. Photo versie 2 koop je voor 38 euro (normale prijs 76 euro) niet als abonnement maar voor ‘altijd’.
Misschien voor deze of gene de moeite waard om eens een kijkhe te nemen… De aanbieding van vandaag: Alles 50% korting tot 15 augustus! Nog niet klaar om te kopen? Krijg een gratis proefperiode van zes maanden
identiteit
Als ik fotografen tegenkom -in levende lijve of op internet- waar ik nog eens verder naar wil kijken of ze wil volgen in de loop van de tijd, dan maak ik een simpele dagboeknotitie en stop ze in een mapje met de verzamelnaam ‘nog eens naar kijken’.
Elise Rochard is zo’n fotografe.
Waarom ik haar in mijn mapje heb opgenomen …? Ze maakt onder andere foto’s van haarzelf in relatie tot objecten in haar directe omgeving. En ik vraag me af hoe dat werkt als betekenisgevende beelden. Als je ergens bij iemand komt en je maakt wat foto’s ga je er gemakshalve vanuit dat iemands omgeving bewust gecreëerd is. Maar is dat wel zo. De vraag raakt aan persoonlijke omstandigheden, financiële mogelijkheden, gevoeligheid voor reclame, etc.
Ik ga ervan uit dat Elise Rochard zichzelf goed kent en vindt dat ze in haar triptieken ons leidt naar de ‘onthulling’ van haar wereld. Er is op haar website een fotoserie die de titel identiteit draagt. Ga zelf maar eens op zoek naar haar identiteit en kijk ook meten verder op haar website.
Zelf zegt ze: “Ik ben geïnteresseerd in het vertellen van fotografische verhalen. Ik creëer symbolische en poëtische beelden om ze impliciet, dubbelzinnig, open en interpretatievrij te maken. Het gaat vooral om foto’s objecten (of van landschappen en territoria die we ons kunnen toe-eigenen),waarmee we ons kunnen identificeren.”
Een andere fotograaf die ook in mijn mapje zit
Isabelle Lemordan
Fotografie heeft bij haar te maken met het onbewuste en ze haalt inspiratie uit haar eigen leven. Haar persoonlijke herinneringen, maar ook haar fantasieën vormen het uitgangspunt van haar experimentele fotografie. Met haar omgeving van mensen, objecten, herinneringen, fantasierijke denkbeelden of waarheidsgetrouwe momenten schept ze een nieuwe werkelijkheid. Kijk zegt ze ‘dit ben ik’. Het experimentele kun je terugzien in haar beeldtaal.
Zelf zegt ze: “Mijn fotografisch werk is gebaseerd op de verbeelding en is in wezen verhalend. Mijn afbeeldingen worden in verschillende fasen geproduceerd. Net als Rorschach-taken wordt wat ik zie vervolgens opgemaakt en toegevoegd met bijschriften, tekst of gedicht. Welke foto’s ik ook maak, ik neem ze altijd mee naar de andere kant van de spiegel, de kant waarin het onbewuste bijna alleen aan boord is. Het was mijn vader die me als kind kennis liet maken met fotografie, maar ik kwam er pas echt bij na zijn dood. Voor mij is fotografie vooral een werk van het opnieuw toe-eigenen en herschrijven van het verleden en mijn leven, maar soms ook een werk van rouw.”
Kijk in ieder geval naar de serie In de betoverde familie vraag ik … Volgens mij stel je, net als ik, vragen zoals ‘wat is identiteit en welke mogelijkheid kiest Isabelle Lemordan om dat kenbaar te maken.’
Vorig jaar hebben we -een kleine 100 bloggers- deze dag ‘gevierd’ met het maken van een fotoboek. Als je nog eens in dit boek van 2023 wilt kijken, klik dan op het afbeelding hieronder.
Het is toen een prachtig boek geworden door de diversiteit aan fotografie en zeker ook door de hoge kwaliteit en de originaliteit van de foto’s.
In het boek staan foto’s die verrassen, ontroeren, je in een bepaalde stemming brengen, verhalen vertellen of ons iets laten zien waarvan we blij worden.
Ik heb me afgevraagd of je zo’n boek nu wel zou moeten herhalen. De reacties destijds op het boek waren heel plezierig en ook later toen het boek in nog wat bredere kring is verspreid. Veel bijval en complimenten voor de fotografie, bovendien het is een gratis boek!
Nou ja je moet er wel wat moeite voor doen: een voor jou betekenisvolle foto uit je recente archief opduiken, misschien nog wat oppoetsen en opsturen. Bovendien nog een titel toevoegen als je wilt, je website of e-mail adres en wellicht nog een klein achtergrondverhaalteje. Allemaal optioneel, in ieder geval plaats ik de foto en de naam van de maker. In beginsel 1 pagina per fotograaf, maar als dat in de vormgeving mooier overkomt kan het ook zomaar over een spread geplaatst worden.
en als we dan …
allemaal (wie wil natuurlijk) een foto uiterlijk maandag 5 augustus aanstaande opsturen, maak ik in de daaropvolgende week een fraai digiboek met als titel WERELD FOTOGRAFIE 2024 en zorg dat je de link op 13 augustus in je mailbox krijgt.
Als meent dat je foto niet goed geplaatst is of een tekst anders moet of …, dan kun je me tot uiterlijk 18 augustus een mail sturen zodat ik e.e.a. kan veranderen of verwijderen. Het is ons boek, maar jij bent de baas over je eigen bladzijde(n). Het boek wordt dan op 19 augustus openbaar gemaakt en mag dan door iedereen die er een foto in heeft staan vrijelijk gepubliceerd worden.
Het materiaal … een foto (twee mag ook) wordt in ieder geval met je naam gepubliceerd. Verder mag (maar hoeft niet): een titel, waar de foto gemaakt is, een verhaaltje (story telling), je website, je mail-adres, …
De foto in jpg (of tiff of psd) 72 dpi met als kortste zijde 40 cm en in een hoge kwaliteit qua compressie (bijvoorbeeld bij jpg 10 of hoger in Photoshop). Geef het bestand de volgende omschrijving titelenofomschrijving_jenaam_en als je dat wilt_je websiteenofemail. Als je er een klein verhaaltje (maximaal 250 woorden) bijschrijft, stuur dit dat als een tekstbestand in Word (geen pages of pdf) of schrijf de tekst gewoon in je mail.
Deze blog heeft inmiddels 800 belangstellende lezers/abonnees en het kan dus een behoorlijk boek worden waarin de stand van de (vrijetijds)fotografie tot uitdrukking wordt gebracht.
de foto
met de boodschap met gevoel voor humor
met het gevoel voor de emotionele ervaring
Deze blog schrijf ik naar aanleiding van een interview -een paar weken geleden- met fotograaf Nico Beckers voor het komende nummer van het magazine IN BEELD. Zijn woorden en foto’s zijn zeer de moeite waard vanwege de fotografische benadering van zaken die hem raken. Humor die fris en fruitig is, soms een tikkeltje gewaagd maar ook met een dubbele bodem waardoor je er bijna niet aan ontkomt om er verder over na te denken. Het magzine wordt 4 x per jaar aan de leden van de Koninklijke Fotobond toegestuurd en is verder niet verkrijgbaar. Ik heb Nico gevraagd of hij mettertijd een blog wil schrijven, uiteraard met foto’s, Wordt hier dus wellicht vervolgd!
Wellicht komt het wel door dit interview dat ik steeds meer foto’s zie waar de dubbele bodem niet ver weg is. Sian Bonnell is zo’n fotograaf. Ze is in staat om in verschillende fotografische uitwerkingen -vooral met sequenties en zelfgemaakte constructies- verhalen te vertellen die grappig zijn (althans voor mij) en tegelijkertijd een tweede verhaal (laag) hebben. Je moet maar eens rondkijken op haar website, misschien word je dan ook fan van haar aanpak en fotografie. Wellicht leidt het ook nog eens tot verdere inspiratie voor je eigen werk.
In tegenstelling tot, wat ik gemakshalve maar noem, de verhalende fotografie van Nico Beckers en Sian Bonnell keek ik naar foto’s van Maria Tudela. Daar stokt het verhaal en krijgt het gevoel de overhand. Volgens mij belicht dit een andere kant in de fotografie. De emotie, wat de foto met je doet, welke gevoelsmatige waarde die je hecht aan een beeld, krijgt de overhand. Het is de fotografie die we anders beleven, minder rationeel. In het werk van Maria Tudela beleef ik de stilte van het moment, het poétische van de natuur, de aandacht voor het minimale en het creëert een meditatief moment. Zelf zegt ze daarover in ‘ALL ABOUT PHOTO’: “Ik heb geen idee waarom ik de beelden maak die ik maak, ik denk dat we met een camera kijken zoals we zijn, of ooit waren. Mijn foto’s zijn gewoon een visueel dagboek, ze laten zien wat ik zie en hoe ik me voelde. Fotografie stelt me in staat om terug te keren naar die kinderlijke nieuwsgierigheid, waardoor ik niet alleen de wereld wil verkennen, maar ook mezelf.” Bezoek zeker de wereld van deze autodidactische fotograaf!
Overigens, als je ALL ABOUT PHOTO nog niet kent is het volop de moeite waard hun site te bezoeken. Boordevool fotografie en je kunt je eenvoudig abonneren op hun nieuwsbrief.
In veel fotoclubs is het een (goed) gebruik om bijvoorbeeld elke maand de beste foto te kiezen. Iedereen mag een stem uitbrengen en de winnaar krijgt als prijs de ‘eer van de eeuwige roem. Niets op tegen. Toch is er veel te zeggen voor het bespreken van de foto vooraf. Eric Veth, secretaris van fotoclub Twente, stuurde me de daarover een interessante brief.
Misschien een idee ook voor jullie fotoclub
We houden wedstrijden omdat wij mensen, naast het bezit van vele andere eigenschappen, in meer of mindere mate ook graag wedijveren met onze medemens en omdat we in het algemeen leergierig zijn. We willen weten waar we staan in de commune en we willen ons verbeteren.
Wedstrijden trekken wereldwijd een groot publiek, of het nu om sport gaat of om het Perfecte Plaatje, we willen meedoen of ernaar kijken en als mogelijk er ook wat van opsteken.
Sommige “wedstrijden” worden vooral gehouden of gespeeld om er beter van te worden (financieel), je beter te voelen (conditie/kunde) en om er wat van te leren. En vaak ook voor de gezelligheid. Bijna alle amateurwedstrijden, op welk gebied dan ook, bieden de deelnemer een gevoel van “erbij horen” en dat zorgt er weer voor dat je ook beter in je vel zit.
In de fotografie zijn de “wedstrijden” eerder “opdrachten”. Je krijgt een thema en daar moet je wat van maken. Soms is er helemaal geen jury maar wordt er alleen een bespreking gehouden van de ingezonden foto’s. Die bespreking kan je echter ook opvatten als een jurering. Je foto wordt beoordeeld op inhoud, compositie, techniek, originaliteit en verder is de persoonlijk smaak/voorkeur van de bespreker/jury niet onbelangrijk. Als de bespreker het goed doet en de fotograaf open staat voor tips en raadgevingen dan zijn dit soort besprekingen of jureringen de beste momenten om wat te leren.
Toch geldt voor mij dat jureringen zonder bespreking maar met punten ook belangrijk zijn. Je kan in het algemeen de “winnende” foto’s bekijken en vergelijken met je eigen geknutsel. Dat zijn leerzame momenten. Je doet inspiratie op, ziet andere technieken en spannende composities.
Binnen onze Fotoclub Twente krijgen we iedere maand een opdracht, die op 3e zaterdag van de maand besproken wordt. Gemiddeld krijgen we daarvoor 20 tot 30 foto’s binnen en zijn bij de bespreking ook 20 tot 30 leden aanwezig. Door de bespreking ontstaan er ook positieve discussies en komen leden met tips en ideeën. Er worden geen punten gegeven. Maar…, 3 weken later krijgen alle leden de foto’s van de vorige maand in een Power Point gemaild en kunnen ze aan die foto’s punten toekennen. 3, 2 of 1 punt voor de naar hun smaak beste foto’s.
Bijna altijd komen de beste foto’s op deze manier boven drijven en krijgen 10 tot 15 anderen ook punten waardoor ze weten waar ze staan. Dit werkt binnen onze club uitstekend en zorgt voor een gezonde competitie waarin de leden zich proberen te verbeteren. Nu bestaat onze club uit zowel gevorderde fotografen als ook uit mensen die net een camera hebben gekocht en nog veel moeten/willen leren. Door deze manier van “jureren” zien we vaak al op korte termijn verbeteringen bij de nieuwkomers.
Ja, voor mij is een (vorm van) wedstrijd wel degelijk zinvol.
Eric Veth, secretaris Fotoclub Twente.
Een expositie van Judith Spook bij Oerkroeg Schiller in Aalten
14 juni – 15 aug 2024
Wat de kunstenaar er over zegt:
“Vanuit mijn ooghoeken zag ik een automaat waar je lucht kunt kopen. En voordat het tot me doordrong dat dat natuurlijk geperste lucht voor autobanden was, had ik er al een heel ander beeld bij: luchtverontreiniging die in de toekomst zo erg wordt, dat je schone lucht zult moeten kopen.
Met dat idee heb ik de eerste foto’s gemaakt over het thema lucht.
En daarmee werd het me ook duidelijk dat lucht niet niks is, maar een onuitputtelijk thema.
Bijvoorbeeld: aan een muur van het fotokabinet hangen door mij opgeblazen ballonnen. Die lopen, natuurlijk, heel langzaam leeg. Zo ontsnapt er elke dag een beetje lucht en blijft mijn adem aanwezig in het fotokabinet, terwijl ik zelf al lang naar huis ben.
En zo zijn er nog veel meer luchten: van parfumlucht tot spruitjeslucht en van valse lucht tot gebakken lucht.
Veel te veel voor het fotokabinet, maar een aantal is verbeeld in tekeningen of foto’s.”
Ik schrijf met deze inspiratieblog naar aanleiding van de bespreking van de Bondsfotowedstrijd afgelopen zondag. Fotoclubs kunnen aan deze wedstrijd deelnemen met 10 foto’s van verschillende fotografen. Elke foto wordt individueel beoordeeld en de inzendingen zijn analoog. Dat laaste is een verademing wat mij betreft, beelden op papier. In de ochtend kwamen een tiental groepen aan bod waarvan er een aantal een hoge ranking hadden behaald (o.a. de top-drie) en in de middag besprak ik nog het werk van 12 clubs. Mijn twee compagnons in de jurering, Herman Schartman en Rob Agterdenbos, bespraken elk ook nog 12 andere clubs. In totaal zonder 134 clubs voor de Bondsfotowedstrijd in. Winnaar w haddenerd Fotokring Polderlicht.
Tijdens één van de middagsessies ging ik nader in op het portret, ook bij deze inzending een geliefd genre. Ik onderscheid drie soorten portretten en als je daar meer over wilt weten, moet je even rondneuzen in de blogs. Tik het woord portret in de zoekbalk rechts en je wordt op je wenken bediend. I hope so…
# 33 Trish Morrissey
Het selfie is een buitenbeentje als het gaat om de reden van het maken van een portret. Waarom een selfie maken? Iedereen heeft een eigen gezicht en dankzij de kenmerken daarvan weten we wie Pietje, Jantje, Marietje of Iris is. Over jezelf hoef je helemaal niet te twijfelen. Bij het tandenpoetsen, scheren of lippenstiften zie je je evenbeeld meerdere malen op een dag. En als je niet lijdt aan de ziekte prosopagnosie is er geen moment, dat je je voor de spiegel afvraagt ‘wie is die figuur’.
Waarom maken mensen selfies? Professor Johan Swinnen, fotograaf en schrijver van het boek ‘de paradox van de fotografie’ en voor mij jarenlang een soort van fotobijbel, hoorde ik in een podcast vertellen over het selfie. Kort door de bocht en gesimplificeerd, komt het er op neer dat het ons een onmiddellijke bevrediging geeft om aandacht en macht te krijgen. De theorie van Descartes, wiskundige en filosoof, beschouwt het lichaam als een mechanisch systeem en apart gezien moet worden van ons denken. Het lichaam is als een machine met enkele voorgeprogrammeerde (autonome) functies en het denken als bewust fenomeen en gebaseerd op de vrije wil. Zijn uitspraak ‘ik denk dus ik ben’, zou je nu kunnen vertalen ‘ik fotografeer (mijzelf), dus ik ben’, aldus Swinnen. Verder ziet Swinnen in het maken van de selfie iets wat op een contradictie lijkt, een uiting die enerzijds te maken heeft met het individualisme in de wereld en anderszijds met de globalisering daarvan. De eenzaamheid van het individu tegen de ‘geborgenheid’ en verbinding met de gehele wereld. Misschien is dat wel de reden van de betekenis en reikwijdte die influencers vandaag de dag hebben en hun ‘succes’ verklaart.
Fotograaf Walker Evans dichtte de fotografie een belangrijke rol toe als het gaat om het vasthouden van de herkenning en de herinnering en waarschuwde tegelijkertijd voor de poeha die dat teweeg zou kunnen brengen. Overigens als je naar het interview met Johan Swinnen wilt luisteren, klik dan hier.
Goed, het hoofdonderwerp van deze blog. De ‘selfies’ van Trish Morrissey. Zijn het selfies? Niet voor niets tussen quotes naar mijn idee. Kijk, lees en oordeel zelf.
# 33 Trish Morrissey
Morrissey [1967] is een van oorsprong Ierse Fotografe die nu leeft en werkt in Londen. Haar werk is ‘vergeven’ van zelfportretten en als zodanig sluit het aan bij de hedendaagse selfiecultuur. Tegelijkertijd blijft het daar ver weg van, vanwege het doel dat ze met haar foto’s heeft. Er zit vrijwel altijd een sociaal documentaire kant aan haar foto’s, meestal is er ook wel een historisch aspect te onderkennen. Daarmee stelt ze vragen over de rollen die we in onze (kleine en grotere) samenleving spelen. Wat als ze -als vrouw- de rol van de moeder in een familie overneemt. Wat gebeurt er met de ‘geloofwaardigheid’ van de moeder. Is die rol aan iedereen toe te vertrouwen of is het een unieke rol die geen plaatsvervanging duldt?
In het project ‘Tien mensen in een koffer’ koos ze uit 30.000 foto’s uit het gedateerde archief in het Finse plaatsje Mänttä tien alledaagse activiteiten. Hiermee ging ze aan de slag en creëerde met haarzelf in de hoofdrol en als verteller nieuwe scenes. Zelf zegt ze daarover: ‘Elk personage had iets dat ik herkende. Om deze nieuwe foto’s te maken. Moest ik me de gebeurtenissen voorstellen die tot dit moment, het hedendaagse, leidden. De foto’s worden daarmee meer dan heropvoeringen, het worden echte individuen van nu die meer zijn dan de momentopnamen van toen.’ Volgens mij wordt hier het spel gespeeld van historische context en het verleden geplaatst in een beeldvorming passend bij de wereld van vandaag. Dat doet ons denken over de betekenis van samenlevingen in relatie tot de tijd waarin je die plaatst.
Een heel ander project dat ik heel bijzonder vind, is de ‘mislukte realist’. Haar dochter van 5 mocht tekeningen maken, versierselen op haar gezicht en daar woorden aan geven.
‘Schminken is een activiteit op een regenachtige dag waar we allebei van genieten. Toen haar motorische vaardigheden eenmaal voldoende ontwikkeld waren om een penseel onder controle te krijgen, wilde ze mij schilderen in plaats van geschilderd te worden.’ Morrissey vertelt verder dat mede daardoor haar creatieve brein anders gericht werd toen ze wat ouder was. Ze schilderde niet meer de gebruikelijk bloemmotieven of vlinders aan een tak, maar tekeningen of schilderijen naar aanleiding van bijvoorbeekd een film die ze gezien had. Het alledaagse kreeg op die manier een plek in het werk van een kind, een kunstenaar in spe. Daarmee lijkt de maskerade van de mislukte realist van opvoedkundige waarde. Een fotoproject dat meer om het proces bij een ander gaat, in dit geval haar dochtertje, dan om het resultaat. Dat geeft een heel andere betekenis aan het fotograferen en stelt vragen bij de doelstelling van de fotografie.
Ga echt kijken op de website van Trish Morrissey. Volgens mij word je niet teleurgesteld!
Genoeg over de projecten… omdat het er nog veel meer zijn. Ik vond het zeker de moeite waard om in haar wereld te duiken. Om zelf (ook) aan de slag te gaan met de vragen over het doel van de fotografie, de betekenis die je aan een foto kunt geven en in nog algemenere zin over de waarde die fotografie voor verschillende mensen kan hebben.
Dat laatste is ook wel weer verwijzend naar het begin van deze blog… fotografie in wedstrijdverband. Dient dat wel een doel? Moeten we dat wel willen? Waaraan moet een wedstijd in de fotografie dan voldoen?
Mogelijk dat jij er ook iets van vindt, maak een blog en laat mij en de rest, de bloglezers van Nederland (en België), dat weten.