In het midden van de etalage hangt een gebreide blokkendeken met ingetogen kleuren. Het interieur van de winkel oogt traditioneel klassiek waarbij de bollen wol en breigaren door de verscheidenheid aan kleuren ook wel voor een vrolijke noot zorgen. Toch is mijn indruk dat degene die de winkel runt dat al heel wat jaartjes doet. Ik vraag mijn vrouw of ze geen breiwol of iets anders nodig heeft. Helaas, niets van dat al. Dan maar zo naar binnen gestapt. Na enkele ogenblikken komt een prachtige oudere dame met een enigszins statige houding uit de donkerbruine deur de winkel in. Nog voordat ze me vraagt wat ik nodig heb, stel ik me voor en vertel dat haar winkel prachtig is en doet denken aan de glorieperiode van voor de webwinkels en dergelijke. Ze beaamt dit en vertelt dat de inkomsten uit het handwerkmateriaal zeker niet voldoende zijn om in het levensonderhoud te voorzien. “Maar dat hoeft ook niet meneer. De winkel is van 1931 en ik ben mijn vader en moeder opgevolgd, nu al weer ruim tachtig jaar geleden. Ik vind het fijn dat ik nog van betekenis kan zijn voor anderen en dat ik door de mensen in de winkel contact heb.” Een winkel die 90 jaar oud is en waar ze al 80 jaar in vertoeft…. Met enige schroom vraag ik naar haar leeftijd. “Volgende maand word ik 100 en ik werk nog met plezier 6 dagen in de week. De winkel is mijn ontspanning zeker nu ik wat ouder ben. Ik moet er niet aan denken om te stoppen.” Iemand die haar winkel overneemt is er niet.
Wat een ontmoeting! Waarschijnlijk is Annie Mes de enige honderdjarige middenstander in Nederland die elke dag nog in haar winkel bezig is. Ik hoop dat de winkel haar nog een flinke periode de nodige ontspanning bezorgt.
Annie Mes, 4 juni 2021. Over een maandje wordt Annie 100 en ze runt nog 6 dagen in de week haar wolwinkel. | Peter van Tuijl
LICHT las ik op het uithangbord met daaronder Service Kim Roksnoer. Boven het bord een neonverlichting met het oude gedateerde logo van Philips. De vergane glorie werd geaccentueerd door de al jarenlange niet gewassen ramen van de winkel. Dit kon niks van doen hebben met de relatief korte verplichte winkelsluiting als gevolg van de pandemie. Een kijkje door de stoffige ruiten leerde me dat hier iets anders aan de hand was. Lampenkappen, spotlights, plafonnieres, gloeilampen in doosjes van weleer en ook de oude kassa toont me een wereld uit lang vervlogen tijd. Een tijd waarin kleine middenstanders nog niet opgeslokt waren door de grote woonboulevards zoals ‘de Leen Bakkers’. Ik wil graag weten waarom deze middenstander de pijp aan Maarten heeft gegeven. De ingang van winkel en woonhuis is aan de zijkant. Een hekwerk met een groot hangslot vormt de barrière van mijn wens tot nader contact. Ik maak enkele foto’s door mijn cameralens tegen het vuile glaswerk te duwen. Het contrast zal wel navenant zijn, de werkelijkheid verloochent zich niet.
Aan de andere zijkant van het tussensteegje is nog een winkeldeur met daarop geplakt een grote poster van een vliegtuigvleugel en de tekst ELBÉ hobbysupply. Het accent aigu op de laatste e lijkt me, niet alleen vanwege de uitspraak, van belang. Zowel het accent aigu als de toevoeging supply geven net iets meer cachet aan zo’n zaak.
Na binnenkomst verbaas ik me over zowel de grootte als de spullen die er allemaal uitgestald staan. Zo’n winkel in een klein Brabants dorp, toen modelbouwen nog een hobby was die door handige pubers werd bedreven, heeft die heden ten dage nog wel bestaansmogelijkheden? In het centrum van de winkel de vriendelijk ogende eigenaar. ‘Dag’, zeg ik, ‘ik ben Peter en liefhebber fotograaf en soms professioneel. Nu ben ik met vakantie en kwam hier per toeval langs.’ “Ik ben Leo en al mijn hele leven lang modelbouwer” is zijn reactie. “Deze winkel heb ik al meer dan 40 jaar”. Ik vraag hem waar ik zijn buurman van de lampen zou kunnen vinden. “Dat is een triest verhaal. Rik wilde eigenlijk helemaal niet meer in zijn winkel werken. Hij verkocht nauwelijks en deed er ook niet al teveel moeite voor. Al jaren liep de zaak niet meer. Hij had kind noch kraai en misschien had hij zijn interesse in zowel de winkel als veel van het leven al lang verloren. Ruim twee jaar geleden vond zijn zuster hem boven in bed. Krachteloos en sterk vermagerd met een ziekelijke kleur. De dokter twijfelde geen moment en Rik ging nog dezelfde dag met de ambulance naar het ziekenhuis. Na twee dagen was hij weer thuis, met iemand van de verpleging. Uitbehandeld, zoals dat genoemd wordt. Dat klopte wel want iets meer dan twee weken later was de crematie. De belastingdienst heeft beslag op het pand en de inboedel gelegd en sindsdien dansen de muizen op tafel. Hij mocht maar 57 worden.”
Leo vertelt dat hij tijdens de lockdown zijn oude modelbouwtafel van zolder heeft gehaald. De verkoop was alleen via internet en had hij alle tijd om zelf te bouwen. De speciaalzaak van Leo is geen onbekende in modelbouw-Nederland. Als hij zijn bouwjaar aan mij noemt -1937- al jarenlang, denk ik. Leo is één met het bouwen van modellen, puber gebleven. Zijn winkel ziet er echt heel goed uit en hij mag daar echt trots op zijn en ik wens hem toe dat dit nog lang zo mag blijven.
Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik begin zo langzamerhand wel genoeg te krijgen van al die digitale exposities. Ik wil het werk weer in het echt kunnen zien en het museum willen ruiken. Geurdeskundigen beweren dat geur bepalend is voor 45% van de beleving. Het is nogal een boute uitspraak maar ik weet uit eigen ervaring dat als ik iets ruik uit mijn jeugd de beelden uit die tijd helderder worden. Maar lopen, snuffelen, een kwartier naar een foto of schilderij kijken, dan weer eens rondneuzen naar al die andere kunstkijkers, … ik mis het! Maar gelukkig binnenkort mag het weer. En als het mag, kan het ook. Vorig jaar tot aan december deden de musea, klein en groot, uitstekend. Bij elke volgende zaal een bordje ‘hier 4 bezoekers welkom’, ‘hier zeven bezoekers welkom’. Het was gewoon een kwestie van verantwoordelijk tellen en het ging goed en ik heb nergens gezien dat de suppoost iemand tot de orde moest roepen. Rustig volkje de kunstkijkers.
Ik heb een leuke expositie op mijn verlanglijstje staan. Weliswaar in Antwerpen maar voor Zuiderlingen snel en goed te bereiken. En als je gewoon op een dag op en neer gaat mag je naar België zonder test of wat. Het is de expositie ‘LEVEN VASTLEGGEN’ waarbij Stephan Vanfleteren met zijn werk reageert op dat van Vivian Maier.
Op de website van de Galery ‘FIFTY ONE’ lees ik “FIFTY ONE zal haar bezoekers verrassen met een ongebruikelijke combinatie van twee meesterfotografen: Vivian Maier (VS, 1926-2009) en Stephan Vanfleteren (België, 1969). Voor deze tentoonstelling selecteert Vanfleteren enkele beelden uit zijn diverse oeuvre als reflectie op het werk van Vivian Maier. Het resultaat: een verrassende confrontatie tussen twee fotografen van een heel andere plaats en tijd, die één ding gemeen hebben: de liefde voor de straat en al zijn onvoorspelbaarheid.”
Open dinsdag – zaterdag, 13.00 – 18.00 uur T +32 (0) 3289 84 58
TOT 10-07-2021
Ik denk dat het de moeite waard is om naar Fifty One af te reizen. Ze maken ook nog zelf publicaties/boeken van de fotografen die er exposeren. Zo zag ik een Harry Gruyaert voor 25 euro en een Saul Leiter voor net iets meer dan twee tienen. Makkelijk scoren toch ….
Zojuist kreeg ik een mail van Annegien van Doorn. Al sinds een flink aantal jaren ben ik een fan van haar werk. Dat komt door haar non-conformistische fotografie. Toen ze net was afgestudeerd vond ik haar stellingname in de fotografie al verrassend. Ik herinner me de series HET BANALE DING of de foto’s van EEN RUSTIGE MIDDAG. Wat is de essentie van het werk. Niet een stellingname die verwijzend is naar de grote maatschappelijke zaken in de wereld. Wel een kijk op de kleine dingen, hoe we ze gebruiken, wat de werkelijke betekenis is en wat daar juist van afleidt. Ook hoe dingen van betekenis kunnen veranderen door een ander gebruik ervan. De toepassing verandert het ding. Dat brengt ook onverwachte humor teweeg. Humor waarvan je de clou past snapt als je het ziet. Haar wereld wordt prijsgegeven door haar denken en -misschien wel plotselinge- invallen. Haar aandacht voor het kleine lijkt de spreuk ‘wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd’ volop te bevestigen. Je moet echt haar website bezoeken en door haar ogenschijnlijke nietszeggende projecten grazen. O ja, haar mail want die bracht me vandaag tot deze blog. De aanhef in haar mail was ‘Welkom in het museum voor niet-essentiële kunst’.
Annegien schrijft: “Musea en culturele instellingen blijven in Nederland nog steeds gesloten. Daarom ben ik extra trots om je uit te kunnen nodigen in het gloednieuwe pop-up Museum for Non-Essential Art, dat functioneert als winkel 😉
Het Museum voor niet-essentiële kunst is een initiatief van We Are Public. Met dit museum willen ze mensen aan het denken zetten over wat essentieel is en wat niet, en welke plaats kunst inneemt in onze samenleving.
We Are Public heeft mij gevraagd om mijn praktijk als kunstenaar te combineren en opdrachtfotograaf te geven om voor de tentoonstelling een kunstwerk te maken dat ze ook konden gebruiken voor de campagne van het museum. En dit alles binnen 1 week!
Het is een gekke achtbaan geweest, maar we hebben veel plezier gehad en ik ben super blij met het eindresultaat.” [Tot zover de mail van Annegien]
Nu de coronamaatregelen aan zijn finale periode begonnen is -hoop ik- kijk ik er naar uit om weer naar plekjes te kunnen gaan, plekjes waar wat te zien en te beleven valt.
Het werk en vooral de opvatting van Annegien leiden me naar een paar vragen.
moet kunst überhaupt essentieel zijn ?
was is essentieel in de kunst ?
als fotografie kunst is, wat is dan het essentiële van die fotografie ?
is essentie voor de kunstenaar en de kijker in beginsel gelijk ?
…….. ………… …………. ?
Overigens denk ik dat elk museum wel een winkel is. Een winkel waar gedachten en gevoelens voor het oprapen liggen en voor niets te koop zijn. Gelukkig mogen ze binnenkort weer open!
Het zit nu weer even mee voor de monarchie. Een zonovergoten dag als de Koning vanwege zijn verjaardag mijn geboortestad Eindhoven bezoekt. Koningsdag zal ondanks corona uitbundig gevierd worden en er wordt niks aan het toeval overgelaten met de investering van 1,7 miljoen euro. De Koning en zijn gevolg in vol ornaat, virtueel én digitaal wel te verstaan. De Koning snijdt zich geen twee keer met verkeerde uitstapjes. Overigens feitelijk bezoekt hij niet Eindhoven zelf maar de ‘brainport’ Waalre, nog preciezer het Nat Lab van Philips. De high tech campus, toevallig ook nog eens de werkplek tijdens mijn eerste studiejaren. Omdat we ons ‘kampement’ in het Brabantse land hebben opgeslagen nam ik me voor om een kijkje te nemen van wat ik gewaar zou worden van de ‘dag van de Koning’. Ik toog naar de plek waar een tijdje geleden nog een ware veldslag werd geleverd vanwege de opvattingen en protesten van coronawappies, namelijk het Piazzaplein. Piazza Center is nu een overdekt winkelcentrum in hartje binnenstad. Piazza staat voor fashion, trends en lifestyle. Een gebouw waarin de Italiaanse toparchitect Massimiliano Fuksas op een verrassende manier ruimte en licht heeft gecreëerd. Door het open dak heeft de natuurlijke lichtinval vrij spel. Daardoor is het elke dag net weer wat anders. Alleen dat al maakt het voor fotografen de moeite waard. Maar niet alleen de Piazza maar alle straten in het centrum heb ik me tijdens Koningsdag als fotograaf toegeëigend. Meer fotograaf dan aanhanger van de monarchie. In deze blog enkele beelden van mijn oude stad, de stad die één dag de stad van de Koning en zijn gevolg mocht zijn, weliswaar virtueel en op afstand. De gewone mensen dichtbij en echt. Voor mij een feestelijke foto dag, vooral vanwege dat laatste.
niet echt een vlag voor de Koning !bloemen voor de Koning ?een gedicht voor de Koning ?
Fotografen kijken per definitie naar de wereld. Wat de fotograaf wil zien, toont hij anderen. Soms is dat de echte wereld, of de wereld zoals je deze graag zou zien. Ook de fictieve wereld wordt getoond evenals de persoonlijke wereld. De waarheid over de wereld bestaat dan ook nauwelijks, denk ik. Het is datgene wat je ziet, beleeft of ervaart. Wat voor de een de waarheid is wordt door de ander als een leugen gezien. In deze tijd zijn al heel wat wappies én niet-wappies over elkaar heen geduikeld. De leugen regeert, ook na Trump, zolang mensen hun eigen beelden als waarheid verspreiden.
the truth wins from the lie ? | foto Peter van Tuijl
Een open deur, de titel van deze blog. Ja zeker. Al sinds het begin van de World Press [1955] zien we vaak onder de winnende foto’s -ja want het is en blijft een wedstrijd- de gruwelijkheden in het afgelopen jaar passeren. De foto van het ‘napalmmeisje’ van fotograaf Nick Ut staat in het collectieve geheugen gegrift. Het symbool voor een vreselijke -‘never ending’- oorlog. Dat de fotograaf én het meisje van toen –Phan Thị Kim Phúc nu bijna 60– de wereld niet echt hebben veranderd, getuigen de vele oorlogen die thans nog gaande zijn. Toch lijken de winnende nieuwsfoto’s in de afgelopen jaren een meer zachtere uitstraling te hebben, een enkele keer zelfs een romantisch beeld weer te geven. Echter onder die romantiek zit mogelijk een wereld van ellende, menselijk leed, leed van alledag die niet meteen de geweldsexplosie toont. Ik herinner me de foto van een twee mannen op een bed in prachtig gedempt licht. Een liefdespaar in een Russisch hotel. Er was nogal wat ophef over die foto. Niet zozeer over de voorstelling maar wel of die nu wel tot ‘dé nieuwsfoto’ moest worden bekroond. Het ‘vreselijke’ zag je er onvoldoende vanaf, zo zeiden de criticasters. Maar onder dat romantisch ogende beeld lag -en ligt- een hartverscheurende wereld van homofobie, verboden, berechtingen en moorden. Er is maar een beperkt aantal ‘gave landen’. In grote delen van de wereld leven mensen op de verkeerde plek! Die foto was van de Deense Fotograaf Mads Nissen, misschien niet helemaal per ongeluk ook de winnaar van de foto dit jaar.
De foto van een warme ontmoeting, een ontmoeting waarin de wereld van verlangen en troost bij elkaar komen. Ook een foto die we allemaal kunnen snappen omdat deze ervaring iedereen in het afgelopen jaar -mondiaal- ten deel is gevallen. Afhankelijk van de privé gevolgen van corona wordt de foto minder of juist heel heftig ervaren. Bovendien typeert het een tijdsmoment uit onze geschiedenis die in de komende honderd jaar -misschien wel een paar honderd- niet uit de geschiedenisboeken zal gaan.
We hebben allemaal wel foto’s die iets van onze geschiedenis laat zien. De geboorte van het eerste of zesde kind, de eerste baan of het afscheid bij het pensioen. Kijk in je oude familiealbums, de nieuwere staan waarschijnlijk op een harddisk. Ondanks privé zijn het het soms ook wereldfoto’s. Foto’s die staan voor een groter verband dan uitsluitend onze nabije familie of vriendenkring. Toen ik vanochtend de prijswinnende WP-foto van Mads Nissen zag moest ik denken aan de foto van Frans Buitendijk. Frans is lid van de landelijke groep Documentaire Fotografie en toonde ons in het coronacrisisjaar 2020 al deze foto. De uiting van Mads en Frans zijn zowel fotografisch als inhoudelijk vergelijkbaar, weliswaar met een verschillend doel gemaakt.
De winnende storytelling van World Press 2021 maakt op mij diepe indruk. Ook in deze serie overwint de liefde van het kwaad. Het kwaad dat het Israëlische Palestijnse conflict aanricht. Op een overweldigende en onmenselijke manier en dat dan in het licht van een gecultiveerde samenleving. Eens maakte ik – tijdens de tweede intifada- een grote demonstratie van duizenden Palestijnen mee in hartje Berlijn. Zeer vreedzaam, ondanks de heftige emoties en de grootschaligheid. Maar toen dacht ik al ‘mijn God hoe kan er een eind komen aan de vernietiging van mensen die broederlijk naast elkaar zouden moeten leven’. De serie van World Press winnende storytelling van Antonio Faccilongo gaat over de grootsheid van de geboorte van kinderen zonder de aanwezigheid van hun vader. De Italiaanse fotograaf werkte al een groot aantal jaren aan deze documentaire serie. Zeer waarschijnlijk zonder een vooraf verkregen budget. Want dat is ook zichtbaar in de geschiedenis van World Press dat fotografen steeds meer de kleine zelfstandigen zijn die met een schamel bedrag hun foto bij de krant afleveren. Gelukkig heeft hij kans gezien om in alle vrijheid zijn reportage te maken die nu de beloning krijgt die het verdient, hopelijk ook in harde pecunia! Uit het korte Youtube filmpje blijkt dat hij zijn hart in de serie heeft gelegd en op een heel professionele en gedegen manier zijn documentair project heeft aangepakt, waarschijnlijk naast alle andere haastklussen waarmee journalistieke fotografen dagelijks bezig zijn.
BEELDMAKER Richard Tuschman begon begin jaren negentig te experimenteren met digitale beeldverwerking. Hij ontwikkelde een stijl waaruit zijn interesse voor schilderkunst en fotografie volop blijkt.
Zijn stijl laat zich beschrijven in termen van nostalgie, beschouwend en visueel sterk door tinten, lichtomstandigheden en kleurgebruik.
Zijn beelden [o.a. Kindertijd] tonen niet de echte wereld, wel een wereld die daarop verbluffend veel lijkt. Juist die frictie tussen echt en onecht geeft een spanning aan mij als kijker. De magie van tijd en ruimte in het hier en nu. Of speelt het toch alleen af in de fantasie. In het brein van de fotograaf/kunstenaar en tenslotte ook in die van de kijker. Je vraagt je af wat er gebeurt. Romantiek wordt gecombineerd met een surrealisme dat enigszins benauwd.
Zelf zegt hij in een interview over zijn werk: “Ik ben opgegroeid in de Amerikaanse buitenwijken van het Midwesten in het begin van de jaren zestig. Veel van mijn werk weerspiegelen mijn ervaringen in de tijd van een jong kind, dat probeerde zijn wereld en zijn familierelaties te begrijpen. Voor deze visuele memoires heb ik fotografisch beelden uit mijn kindertijd gemaakt. Op basis van herinneringen en familiekiekjes heb ik replica gemaakt van delen van het interieur en exterieur van mijn ouderlijk huis. Vervolgens heb ik acteurs-modellen geregisseerd en gefotografeerd die op mijn familieleden leken.
De kindertijd is een even emotioneel complexe periode als elke andere levensfase, hoewel we als kinderen niet het vermogen hebben om zo’n breed scala aan gevoelens in een samenhangend perspectief te plaatsen. Het leven kan dan soms bijzonder magisch, soms mysterieus en soms verbijsterend triest zijn. Mijn hoop en mijn doel was om foto’s te maken die zowel de vreugde als de pathos van de kindertijd uitdrukken.”
Er staan prachtige series op zijn website. Ik heb o.a. genoten van de Hopper-serie, de jong-volwassenen en mijn kinderjaren. En ook zijn geconstrueerde stillevens zijn eigenzinnige nieuwe ‘verbeeldingen’. Anderen zullen waarschijnlijk weer andere waarderen. Neem in ieder geval een kijkje op zijn website, maak nader kennis met hem en zijn werk en oordeel zelf!
Soms zijn mensen net te klein voor wat ze willen zijn. In figuurlijke zin heeft het dan te maken met het ego. Het kan verwerpelijke vormen aannemen en dan heeft het al snel een connotatie met egoïstisch. Misschien gaat deze foto wel een beetje over het ego. Nog onschuldig, lijkt me. Pubermeisjes die prima voor de dag willen komen. Voor wie eigenlijk? Voor te kleine jongens die al groot willen zijn, ook in overdrachtelijke zin?
Deze jongen is letterlijk te klein. Was hij maar wat groter dan had hij van een prachtig vergezicht kunnen genieten. Zeer waarschijnlijk had hij zijn blik op de einder van het zeelandschap willen laten rusten. Het onschuldige landschap dat er altijd zal zijn. Ongeacht wat zich daarvoor afspeelt.
Deze foto is geaccepteerd in de categorie Street-Photography van het 4e Chania International Photo Festival dat van 30 juni tot 6 juli 2021 aldaar wordt gehouden.
Venetië is al op slot sinds 23 februari 2020 sinds daar voor het eerst het coronavirus werd geconstateerd. De pruiken en de oude japonnen ten spijt besloot de provincie destijds per direct maatregelen te nemen en het carnaval af te gelasten terwijl in Brabant het feest gewoon -in alle hevigheid- losbarstte. Toeristen zijn er sindsdien nog nauwelijks geweest. Maar als de hele wereld gevaccineerd is zal het er weer als vanouds aan toegaan. Met miljoenen tegelijk zullen weer te vinden zijn in de met water omgeven stad. Mijn ontmoetingen vóór de corona in dit ruim vier minuten durende filmpje. Voor als je wilt kijken.
Deze foto en soortgelijke andere foto’s van de Poolse fotograaf Igor Omulecki kwam ik tegen in het maartnummer van het Duitse Fotomagazine PHOTONEWS [Zeitung für Fotografie]. Is het autonome kunst of vertelt de fotograaf iets over oorzaak en gevolg, heeft het met structuur van materialen te maken of gaat het gewoon over mooie kleurtonen. In ieder geval werd ik getriggerd om er langer naar te kijken en op zoek te gaan naar deze fotograaf. Igor Omulecki [Lodz, 1973] heeft er voor doorgeleerd om als kunstenaar door het leven te kunnen gaan. In 1994 behaalde hij het diploma aan het college voor theater- en filmkunsten, in 2015 een graad in de fotografie en in 2018 nog een mastergraad aan de academie voor de kunst in Szczenin. Ik ben niet echt op de hoogte van het kunstonderwijs in Polen om e.e.a. in te kunnen schatten maar er klinkt in ieder geval gedrevenheid en de wens tot vergroting van deskundigheid in door. Op zijn website zie ik dat hij in de laatste jaren veel seriematig werk maakt met een sterk conceptueel en autonoom karakter. Dat was eind jaren negentig nog net wat anders. Daar zie je vooral foto’s van mensen -vrienden wellicht- op een persoonlijke manier in beeld gebracht.
Over Mikado schrijft hij dat de inspiratie voor deze serie ontstond toen hij zijn zoontje van negen zag spelen en bouwen met houten materialen. Hij heeft vervolgens allerlei objecten -voorkomend in de natuur of in de ’technologische wereld’- gefotografeerd en zijn foto’s als installaties met behulp van de computer opgebouwd. Zijn argumentatie of artistiek statement is …. “We benaderen computertechnologieën met afstand en wantrouwen. Hoewel we ze beschouwen als niet behorend tot de biologische wereld, sluiten we ze uit van de cirkel van de natuur. Dit begrip, waarin we sterk differentiëren tussen technologie en natuur, is gebaseerd op de overtuiging van wederzijds isolement van verschijnselen in onze wereld. We vergeten dat technologie een creatie is van een biologisch mens. Alle uitvindingen zijn geconstrueerd op basis van en lijken op onze zintuigen en mogelijkheden om ze te gebruiken. Op deze manier is technologie een uitbreiding en evolutie van de biologische wereld. Interessant is dat de mens als biochemisch fenomeen de neiging heeft om anorganische verschijnselen te marginaliseren. Alsof het universum alleen leven omvatte. Het is een egocentrisch en beperkt denken. Ik zie een man als een biologische machine.”
Zo dat is nog eens een mooie verklaring voor je werk. Wat ik misschien in eerste instantie zie als een spielerei of een ‘ver-weg-van-de-werkelijkheid- krijgt door dit statement een veel diepere betekenis. Soms heb je het verhaal van de fotograaf nodig om zijn strevingen en uitingen te kunnen begrijpen of er minstens begrip voor te hebben.
Alhoewel de vergelijking kant noch wal raakt doet dit me plotseling wel denken aan de poppen van Hans Bellmer uit de jaren 30-40 van de vorige eeuw.
Bellmer [Katowic, Polen 1902- Parijs, Frankrijk 1975] zei destijds over ‘zijn’ poppen onder andere …..“Het geslacht is geprojecteerd op de oksel, het been natuurlijk op de arm, de voet op de hand, de tenen op de vingers. Zo ontstaat er een eigenaardige mengeling van echt en onecht, van wat mag en niet mag, waardoor het ene bestanddeel aan realiteit wint wat het andere daaraan inboet.” Wat destijds wellicht als ridicuul, minderwaardig of pervers werd gezien bleek voor Bellmer een artistieke uiting om de niet-werkelijkheid, de surrealiteit, weer te geven. Overigens in verschillende kringen werd hij door zijn uitleg er niet minder om verguisd.
Mijn vrouw vroeg me laatst of we nog op dansles zouden gaan. Eens voelde ik me een hele piet als ik de tango met haar danste. Maar al snel werd me duidelijk dat, ondanks mijn soepele tred in het dagelijks leven, dansen niet echt mijn ding was. Althans om het zelf te beoefenen. Ik ben nog van het tijdperk van de Beatles en de Rolling Stones en de wat vreemde heupbewegingen en losjes uit de pols gebaren gingen me dan ook goed af. Maar echt dansen, ho maar, ondanks dat ik haar op een dansavondje heb ontmoet. De vraag over dansles verbaasde me dan ook enigszins, maar gelukkig bleek het een grapje naar aanleiding van een cartoon in de Volkskrant.
de dans, Rotterdam 2014 | foto Peter van Tuijl
Toch overweeg ik nu serieus om me op het vlak van de dans te gaan bewegen. Aanleiding is de aankondiging die ik al een tijdje geleden onder ogen kreeg van Gery ten Broek. Gery is een voortreffelijk portretfotograaf die in deze corona tijd al weer vooruit kijkt. “Voor als we al weer mogen en kunnen”, zegt ze. Zij en Petra Teeuwsen -eveneens fotograaf met specialisatie dans- hebben de handen ineen geslagen en gaan in de zomerperiode een masterclass geven. Nu de vaccinatie stilletjes op gang komt en de lockdown zijn hoogtepunt wel bereikt lijkt te hebben, kijken we allemaal reikhalzend uit naar het contact. Ik had het bijna met hoofdletters geschreven het CONTACT. De realist in me zegt dat knuffelen -anders dan met je eigen geliefde- er voorlopig zeker nog niet inzit, maar samenkomen op mogelijk iets minder dan ‘anderhalvemeter’ ligt wel degelijk in het verschiet. Dus zo’n masterclass is zo gek nog niet. Zeker omdat portret en dans twee disciplines zijn die fotografisch prachtig tot uitdrukking gebracht kunnen worden. Voor de liefhebbers op naar het licht-La Lumière- in Nuth deze zomer!
Deze reactie kreeg ik gisteren van filmmaker en verhalenverteller Theo Uittenbogaard op mijn blogbericht van december 2019. Ik ben er heel blij mee, vooral omdat ik een filmmaker heb ontdekt die reportages heeft gemaakt die zeer de moeite waard zijn om te bekijken. De film over Pieter Derksen is daar er zeker één van!
Theo Uittenbogaard schreef: Nadat ik zijn vertrouwen had gewonnen, filmde ik Pieter voor de KRO-televisie in december 1970. Het was een van mijn eerste opdrachten. Ik bezocht hem nog een keer toen ik in de buurt was, een decennium of twee later. Hij bleek nog steeds in de boerderij van zijn ouders te wonen. In 2013 probeerde ik opnieuw contact met hem op te nemen, omdat dit tv-portret van hem zou worden getoond in een compilatie van mijn werk. Tevergeefs. Hoe droef te vernemen dat hij in december 2019 is overleden.
Een geweldig document over Pieter Derksen op 25-jarige leeftijd. Ik leerde Pieter pas kennen in maart 2014. Gedurende vier jaar maakte ik een fotodocumentaire van Pieter en WillyPeter. Pieter stierf in december 2019. In deze film van Theo Uittenbogaard ontmoet ik Pieter opnieuw. De jonge Pieter was al een heel bijzondere man, zoals Theo in deze film laat zien. Dank en hulde voor de film. Kijk zeker ook via Youtube naar andere bijzondere documentaire films van deze filmmaker.
Ontegenzeglijk is 2020 het vreemdste jaar in de jongste geschiedenis, zeker in mijn geschiedenis. De Watersnoodramp in 1953 zal ongetwijfeld ook een geweldige impact hebben gehad maar in mijn vroege jeugd heb ik daar weinig van meegekregen. Iets anders was wellicht de oliecrisis met zijn autoloze zondag of het jaar waar we te hoop liepen tegen de kruisraketten. Maar het zijn peanuts vergeleken bij dit jaar, althans zo ervaar ik het.
Corona heeft ons land – de wereld – in de greep. Op allerlei fronten. De anderhalvemeter samenleving heeft ons dagelijks leven drastisch veranderd. Grenzen dicht, blijf thuis gekluisterd aan tafel en bed. De overheid maakte soms onnavolgbare rare sprongen net zo vreemd overigens als de virusontkenners of de fake-news aanhangers. De contrasten lijken groter dan ooit. Ons klimaat, bijna naar de knoppen, telt voorlopig niet mee. De economie in het slop, althans een deel ervan. Anderen kunnen hun food niet aangesleept krijgen om de winkels te bevoorraden en de bol-punt-coms en andere onlinediensten bereiken recordomzetten. Er dreigen bedrijven om te vallen en de geldkraan staat voor miljarden open. De voedselbanken zien hun marktaandeel verdubbelen maar we blijven een rijk land of zoals onze MP bij voorkeur zegt ‘een bijzonder gaaf land’. Musea open, musea dicht, mondkapje niet zinvol, toch maar opzetten. Verplicht zelfs. Op scholen is niets aan de hand volgens de deskundigen van het RIVM. Toch maar sluiten onder druk van de publieke opinie. Nu wel weer open met of zonder snotneus. Tijdens de tweede golf zijn de wetenschappers vol twijfel. De kleintjes blijken toch grote verspreiders te kunnen zijn. We klappen voor de zorg, de overheid besluit tot een eenmalige bonus. Dat moet genoeg zijn. Niks structureel, corona is dat ook niet. Denken we en hopen we.
Er is niets teveel gezegd om te spreken van een historisch jaar. En nog, op dit moment als het jaarboek is afgeleverd, raast de pandemie voort. Lijkt zelfs zijn hoogtepunt in de tweede – of is het al de derde – golf te bereiken. Het kan dan ook niet anders dat in dit jaarboek zichtbaar wordt hoe ons dagelijks leven anders was. Maar ik heb het boek niet specifiek daarvoor gemaakt. Ik maak de jaarboeken al een jaar of tien. Deze keer met meer mondkapjes, maar eens gaat dat weer over!
Zoals al vele jaren liet ik mijn jaarboek drukken bij Drukwerknodig. Ook als je niet meteen drukwerk nodig hebt is het de moeite waard om de website te bezoeken, zowel voor fotografen en niet-fotografen. Ik ben sinds een flink aantal jaren aan deze drukker verslingerd geraakt. Kwalitatief uitstekend spul tegen een mooie prijs. Dat geldt voor de boeken maar ook voor fotoposters of visitekaartjes. Gisteren bracht de pakketdienst het bijna 4 kilogram wegende boek. Ik ben er mee in mijn sas.
Dag Peter, Musea en exposities bieden ff geen inspiratie helaas. Geestelijk , ik heb altijd wel honger, en financieel minderbedeelden moeten dan creatief zijn. Boeken kunnen een oplossing zijn. Toen ik nog Zwart/Wit dacht las ik de Engelse Black & White. Die hadden eens een maandelijks item : Building a Classic Photography Library. Weer eens van stal gehaald, het is gestopt in 2013. Maar in deze donkere dagen een goed alternatief voor de donkere kamer.
50 boeken over fotografie, zo te zien en zo te lezen. En dat voor nop! Twee boeken heeft Hans al voor ons uitgezocht Als je eenmaal op deze site bent kun je in het selectie vak een boektitel of auteur typen of gewoon Photography … toegang tot vele boeken.
