In de Magnum FIELD NOTES van september 2022 lees ik het interview van Schuman met Alec Soth. Troostrijk om te ontdekken dat deze beroemde Magnum fotograaf nog steeds fouten maakt, onzeker is en ‘dagelijks’ leert van het maken van foto’s. Troostrijk maar in het interview komen ook verscheidende uitspraken voor waarvan ik kan leren. Misschien geldt dat ook wel voor jou.
In een interview met Aaron Schuman voor de release van zijn online cursus Photographic Storytelling , vertelt Alec Soth over het belang van leren door ervaring en in het bijzonder over het erkennen en overwinnen van de fouten, fouten, frustraties en “mislukkingen” die onvermijdelijk optreden bij het pad van elke fotografische carrière. Soth deelt specifieke voorbeelden van technische fouten met Schuman, en reflecteert op de moeilijkheden om projecten los te laten, het belang om jezelf te verzoenen met de onvermijdelijkheid van het maken van fouten.
De afdelingen Limburg, Brabant-Oost en Brabant-West organiseren samen een dag vol met fotografie.
Een greep uit het programma …
SPORTFOTOGRAFIE
PROJECTMATIG WERKEN
GEËNSCENEERDE FOTOGRAFIE
DOCUMENTAIRE FOTOGRAFIE
JAPANSE FOTOGRAFIE
STORYTELLING
AUTOSPORT
PORTFOLIO VOORLEGGEN
NATUURFOTOGRAFIE
Voor vijf euro ben je al onder de pannen in de Schalm in Veldhoven. Aan het einde van de dag een lezing van Erik Kessels over het verhalen vertellen in de fotografie. Klik op de afbeelding hieronder om naar het programma te gaan en de verdere gegevens zoals het aanmelden voor de dag! Ik geef een lezing over documentaire fotografie en een workshop met als titel ‘werk aan de winkel’.
Erik Kessels is medeoprichter van het Amsterdamse communicatiebureau KesselsKramer. Hij verzamelt fotografie, publiceerde verschillende fotoboeken en stelde tentoonstellingen samen. Ook is hij regelmatig jurylid bij deze prijsuitreikingen. Kessels heeft vele publicaties in tijdschriften en kranten op zijn naam staan.
De Rencontres d’Arles is een jaarlijks internationaal zomerfotografiefestival dat in 1970 werd opgericht door de Arles-fotograaf Lucien Clergue, de schrijver Michel Tournier en de historicus Jean-Maurice Rouquette.
De Rencontres d’Arles heeft een internationale impact door het grote aantal fotografen met een worldwide bekendheid en vaak werk tonen dat nog niet eerder op exposities is vertoont. Het festival trekt jaarlijks ruim 100.000 bezoekers. De openingsweek begint in 2022 op maandag 4 juli. Tijdens de eerste week van het festival zijn er heel wat wrokshops, exposities, arenapresentatie en het grote off-festival maakt dat er in totaal wel 150 exposities zijn te bezoeken. De stad in de Provence is die eerste week ‘vergeven’ van fotografen en ademt in alle opzichten fotografie. Het is om verschillende redenen prettig toeven in deze mooie stad met prachtig licht dat ook voor Vincent van Gogh van grote betekenis is geweest.
Na de openingsweek zijn alle officiële exposities, vaak op prachtige locaties, nog tot 25 september te bekijken. In Arles en directe omgeving zijn twee aardige campings zodat je makkelijk te voet naar de exposities kunt, een fiets is overigens helemaal prettig. Een wat luxere camping ligt wat noordelijker, ongeveer 15 km van Arles centrum af.
Bovendien is er dit jaar een extra educatief programma ontwikkeld waarmee je digitaal vanuit de ‘luie stoel’ kennis kunt maken met een groot aantal fotografen, hun werkwijze, strevingen en foto’s. Het educatief platform opent u hier (of klik op de afbeelding hieronder). Het zal u snel duidelijk zijn dat er op fotografen of op onderwerp/thema gekeken kan worden. Bovendien is bij het opennen van bijvoorbeeld een fotograaf ook de mogelijkheid nog een niveau ‘dieper’ te gaan en nog veel meer foto’s van de desbetreffende fotograaf te zien en nog veel meer. Deze site is een aanrader voor iedereen die van fotografie houdt en die zich enigszins (of juist heel diepgaand) wil verdiepen in de hedendaagse fotografie. En misschien zien we elkaar in Arles…
Gert Wielink zwaaide na 37 jaar af als dorpsdokter in het Achterhoekse Aalten. Een honderdtal patiënten die hij in zijn praktijk zag verschijnen met allerhande klachten, vereeuwigde hij in 100 fotoportretten. 100 mannen van 50-plus, gekiekt vlak voor het bevrijdende “U mag zich weer aankleden’.
Mijn bemoeienis met dit prachtige project is beperkt. In december 2020 benaderde uitgever Fagus me of ik eens wilde kijken naar de portretten die de dorpsdokter uit Aalten maakte. Op ee grote tafel in zijn huiskamer spreidde de voor mij onbekende dokter/fotograaf zijn werk uit. Grijs, kleur, sepia in alle maten en soorten. Ondanks dat, was ik bij de eerste aanblik enthousiast. De foto’s getuigden van grote betrokkenheid, puur en eerlijk waren de woorden die ik er meteen opplakten. Dit kan alleen gemaakt worden als er respect is voor de ander, respect en een groot wederzijds vertrouwen. Ik werd nog een paar keer door Gert Wielink uitgenodigd om naar zijn werk te kijken. Hij wilde er een boek van maken en dat bij zijn afscheid aan zijn patiënten geven. Vorige week vrijdag was het zover en omdat ik de proloog in het boek schreef, kreeg ik op zijn receptie het ‘eerste boek’ uitgereikt. Als je het proloog wilt lezen klik dan hier.
Afgelopen zaterdag was de dorpsdokter, die tevens wielerdokter is bij Jumbo-Visma, te gast bij Nieuwsweekend van Mieke van der Weij en Peter de Bie. Voor wie het interview wil horen en zien, bekijk de video.
In het kader van mij ‘roadtrip’ project van A(alten) naar W(intersijk) kiekte ik Gert Wielink zoals hij zijn patiënten portretteerde.
Bij Conceptuele Fotografie gaat het om het verhaal achter de foto’s.
Henk vertelt me dat hij uit een familie komt waar veel gefotografeerd werd. Opa was fotograaf en ook zijn kinderen, waaronder de moeder van Henk, beoefende het edele procédé der fotografie. Edel omdat het ‘magische geknoei met zilverzouten’ leidt tot beelden. Het opkomende beeld in de ontwikkelaar was steeds weer vol verrassing en de geur van de fixeer nam men toen maar op de koop toe.
De oom van Henk had de doka en op 12 jarige leeftijd sloeg Henk met zijn eerste Kodak-Click aan het experimenteren. Later volgde de kunstzinnige ontwikkeling aan de kunstacademie. Henk studeerde af op grafische technieken (etsen en zeefdrukken) en fotografie. Tot eind jaren tachtig maakte Henk zeefdrukken en daarna raakte hij volledig ‘verslingerd’ aan de fotografie. Een fotofascinatie die nooit meer weg geweest is!
Al sinds een flink aantal jaren is Henk een conceptuele fotograaf met een hang naar het surrealisme. Hij fotografeert op de meest bijzondere locaties. “Een bijzondere plek geeft mij inspiratie” zo vertelt Henk. “Hier ontwikkelt zich een idee voor een bepaalde scene en dan werk ik het idee verder uit. Dat is mijn ontwikkelstadium voor de foto. Ik heb aantekeningen gemaakt, misschien een proeffoto op de locatie maar het uiteindelijke werkelijke werk kan pas beginnen als ik de juiste persoon -het model- heb gevonden dat past in mijn idee. Daarnaast zoek ik attributen die het verhaal compleet maken. Het fotograferen op zich is -net als de voorbereiding- ook een waar feest. De samenwerking met het model, vaak meerdere, met de eventuele assistenten vind ik heerlijk. Ik voel me dan de regisseur van mijn eigen te scheppen werkelijkheid. Misschien dat mensen die mijn foto later zien daaraan wel een andere betekenis geven dan mijn aanvankelijke bedoeling. Maar dat is alleen maar leuk. Een uitleg waar ik niet aan gedacht heb, stimuleert me ook weer om door te gaan.”
Ik heb Henk de afgelopen paar jaar leren kennen in een mentoraat en heb zijn gedrevenheid én zijn vakmanschap bewonderd en zeer gewaardeerd. Hij maakt echt spannende en interessante foto’s. Foto’s waarvan hij geniet maar ook voor andere een bron van inspiratie kunnen zijn. Of het nu is als fotograaf of gewoon als kijker. Henk levert een continue stroom van gedachten en ideeën uitmondend in reeksen van foto’s. Ik durf wel te zeggen dat hij een fotograaf is die één is met het medium fotografie. Henk denkt in foto’s!
Tot medio mei 2022 zijn ruim twintig fotowerken te bewonderen in een solo-expositie in het Kulturhus in Borne (Marktstraat 23, 7622 CP Borne, openingstijden ma t/m vrij van 09:00-17.00 uur en za van 10.00-12.30 uur) en op woensdag 2 maart 2022 geeft hij, o.a. voor de Fotobond afdeling Twente, om 19.30 een interactieve lezing over zijn conceptuele fotografie in het Parochiehuis in Delden (Langestraat 79, Delden). Het is verstandig om je aan te melden via h.f.berends@kpnmail.nl want vol is vol!
Voor als je verder wilt kijken op zijn website …..
Voor wie maak je eigenlijk foto’s. Wat wil je vertellen en aan wie. Is het een vorm van tijdverdrijf of wil je de wereld veranderen. Welk doel dient de fotografie, welk doel dient jouw fotografie. Deze en meer van dit soort vragen schieten door mijn hoofd bij het zien van het werk van de Britse fotografe Gaby Laurent. Let wel dat ik die vragen geenszins stel om haar fotografie of bedoelingen te kleineren. Eerder is het de speelsheid, het ongedwongen karakter, het enigszins wereldvreemde én het ogenschijnlijke pretentieloze die deze gedachten bij me oproepen. Is fotografie, vrije fotografie, persoonlijke fotografie misschien toch alleen maar spelen in de wereld waarin je leeft. Niets meer, maar ook niets minder.
Veel van haar foto’s ogen toevallig. Maar er zijn ook situaties die een concept doen vermoeden. Wordt de toevallige wereld en het maakbare door haar bij elkaar gebracht. Laat ze daarmee zien dat zelfs het maakbare (moment) nog door het toeval wordt gedirigeerd. Dat het succes van het maakbare, de succesvolle carrière of onderneming, het succes in het algemeen niet geheel los staat van het toeval, niet geheel los staat van het geluk of de pech. In haar boek Falling valt ze regelmatig zelf. Vallen kun je leren maar als je valt is het nooit helemaal zeker hoe je valt. Misschien gaat haar fotografie wel over maakbaarheid. Als ik zo naar haar werk kijk krijgt het begrip speelsheid bijna als vanzelf nog weer een andere dimensie.
In het artikel ‘Het lot, de fantasie en de onzekere toekomst: de beste fotoboeken van de maand’ [ANOTHER] worden hele verschillende soorten fotoboeken van bekende en minder bekende fotografen kort en bondig besproken met steeds enkele foto’s als voorbeeld. Ook het boek Falling van Gabby Laurent komt daar aan de orde. Voor wie wil kijken en lezen …. Another
ANOTHER besteedt aandacht aan mode, kunst, fotografie, lifestyle en nog veel meer. Op de website is het ook voor fotografen heerlijk toeven, zeker op de fotografiepagina. Kijk maar eens op de pagina van kunst en fotografie.
Vandaag een uitvoerig interview met Vincent Mentzel in de Volkskrant.
Volkskrant 7 januari 2022
Van Joop den Uyl tot prinses Beatrix: fotograaf Vincent Mentzel kreeg vanaf de jaren zeventig talloze politici en leiders voor zijn lens. Zijn indrukwekkende oeuvre is (hopelijk) binnenkort te zien in twee musea én gebundeld in een boek. De Volkskrant sprak hem over zijn Haagse avonturen. [door Arno Haijtema]
In december een interview op video door Marc Prüst met dit ‘canon van de Nederlandse journalistieke fotografie’.
In deze elfde aflevering van Eregalerij PLUS ontvangt Marc Prüst de fotograaf Vincent Mentzel. Zijn iconische foto ‘Toeschouwers bij de voetbalwedstrijd Feyenoord- Ajax’ in de Kuip uit 1969 is opgenomen in de Eregalerij van de Nederlandse fotografie.
Het Nederlands Fotomuseum organiseert met Eregalerij PLUS een talkshow programma met lezingen, interviews en debatten waarin thema’s die in de Eregalerij centraal staan, zoals ‘witte vlekken’ in de fotogeschiedenis, nieuwe perspectieven voor fotografie en meerstemmigheid, aan bod komen. Eregalerij PLUS is een intieme talkshow met onder de bezielende leiding van (afwisselend) fotografiecurator Marc Prüst en schrijver/presentator Bahram Sadeghi op iedere derde zondag van de maand.
“Op de kunstmarkt heb ik haar ontmoet. Zij luisterde aandachtig naar mijn verhaal, begin augustus, van verdriet en vrolijkheid zichtbaar in mijn kunstwerken met bloemen als metafoor.
Ik vind je mooi, mag ik je fotograferen vroeg ik haar, dan maak ik een kunstwerk van jouw foto.
Zij boog zich voorover en i.p.v dat zij mijn corona app checkte wilde ze mijn instagram account zien. Ze knikte goedkeurend en zo is onze instagram liefde uitgegroeid tot een platonische liefde en een samenwerkingsverband “Made for Ella.”
“Ella & Frans – Wij delen ons verdriet, pijn en angst om haar te verliezen.”
Ik wil Frans en Ella hartelijk bedanken voor de prachtige peroonlijke woorden en foto’s. Ongetwijfeld voor velen een mogelijke inspiratiebron!
Als de kunstenaar zijn muze gevonden heeft, bestaat het enkelvoud niet meer. De muze en de kunstenaar gaan in elkaar op. Ze wanen zich verloren als de ander ontbreekt. De godin van de Kunst heeft haar intrede gedaan en de ontmoeting moet voor eeuwig vastgelegd worden. Kijk maar naar het werk van Frans & Ella, de foto’s de teksten, de uitingen…. Kunst is alles, allesomvattend, de mens, het heelal, dat wat je ziet en wat je niet ziet, wat er wel en niet is. ALLES!
Eric Kim, beeldend kunstenaar, fotograaf, straatfotograaf, blogger, ….. schreef in een van zijn laatste nieuwsbrieven over de foto’s uit zijn archief die hem verrassen en steeds opnieuw blijven verrassen. Kennelijk zijn er ‘eigen’ foto’s die je blijven verrassen en waarvan je blijft houden. Zijn het je beste foto’s ? Die vraag roept al meteen een andere vraag bij me op. Wat betekent beste in relatie tot je eigen archief. Een atleet kan wellicht ‘zijn/haar beste prestatie ooit’ zo benoemen, misschien wel uit een lijst van records plukken. De meest waardevolle prestatie is mogelijk een heel andere. Wellicht die eerste sprong na een maandenlange revalidatie van een ernstige knieblessure.
Op dit moment geef ik voor de zoveelste keer een cursus over jureren van foto’s. Gelukkig leren de deelnemers, en ik ook steeds opnieuw, dat er harde criteria zijn waarop je kunt beoordelen. Harde criteria die bijna altijd te maken hebben met WAT en HOE er gefotografeerd is. Bij het onderwerp of thema laten we ons vaak leiden door het bekende, het doorleefde portret, het angstige jongetje in de nabijheid van een grote roofvogel of de fraaie aangelegde paleistuin. Soms zien we parallellen met foto’s die in ons geheugen gegrift staan.
Zoals het ‘napalm-meisje’ -Kim Phuc- uit de vroegere Vietnamoorlog (World Press 1972), de meer recente foto over een Russisch homoseksueel stel tijdens een intiem moment (WP 2014) of de omhelzing van de verpleegster met de oudere vrouw ten tijde van corona (WP 2021).
Overigens werden de twee laatstgenoemde foto’s gemaakt door één fotograaf namelijk de Deen Mads Nissen. Is de maatschappelijke en nieuwswaarde bij een ‘wedstrijd als World Press’ vaak leidend, heel anders is het bij fotowedstrijden van bijvoorbeeld de Fotobond.
Vrijetijdsfotografen die fotograferen wat ze leuk vinden. Soms bijna op het professionele af, vaak als een fijne hobby of als herinneringsfotografie.
Foto’s worden in wedstrijden beoordeeld op de betekenis die ze voor anderen hebben, met name voor de juryleden dus. Het gaat dan niet over de foto waarvan jij als maker het meest houdt, of het meest mee hebt, of het meest waardevolle voor jou weergeeft van een bepaalde situatie of moment. De betekenis wordt ook ontleend hoe jij de foto hebt vormgegeven. Zijn de afdrukken scherp (of juist onscherp), is er goed gekeken naar het licht en het verloop in kleur- of zwart-witcontrasten. En natuurlijk de compositie, daar zijn in vroegere tijden -en nog steeds- boeken van vol geschreven. Op veel foto’s kun je deze ‘harde criteria’ als jurylid toepassen.
Maar er zijn ook foto’s waarvoor die vlieger niet opgaat. Ik noem dat de ‘binnen’ foto’s. Foto’s die geen onderwerp bezitten, althans niet als zodanig herkenbaar. Vaak abstracte foto’s waar kleur en vorm de overhand lijken te hebben. Foto’s die meer schilderij zijn dan een afbeelding of verbeelding van de werkelijkheid. Foto’s die volgens onze Zuiderburen privaat zijn, en dan bedoelen ze niet de naakte figuurstudie. Foto’s die voor de maker een betekenis hebben, die een bepaalde stemming of gevoel weergeven, die meer zeggen over het innerlijk van iemand dan over het ‘uiterlijk van de wereld’. Daarmee wil ik geenszins zeggen dat foto’s ‘die ergens over gaan’ niet te maken hebben met het innerlijk van de fotograaf noch van de beschouwer van zo’n foto. We worden beroerd of geraakt door wat we zien, we maken onze eigen voorstelling en we denken (en voelen) er ‘het onze’ van (bij). Het WAT en het HOE leidt ons daarin, het geeft houvast in de interpretatie en de waardering, van willekeurige beschouwer, fotoanalist of jurylid. Bij de ‘binnen’ foto’s ligt dat vaak een stuk minder eenvoudig. Een ‘binnen’ foto wordt niet gemaakt vanuit een formalistisch standpunt, het wordt niet gemaakt vanwege de esthetiek of de techniek. Het wordt zelfs niet gemaakt om een verwijzing te maken naar de wereld als zodanig. Vaak beschouwen we dergelijke foto’s door een verbinding te maken, een voorstelling, met het ons bekende. “Ik zie er wel een gezicht in of een landschap, of is het misschien het universum.”
Een ‘binnen’ foto is niet het synoniem van een abstract beeld. Nee, het is de creatie, de vertaling, van het innerlijke tot een nieuw en persoonlijk beeld. In hoeverre dat communiceert, bij het grotendeels ontbreken van een fotografisch uitgangspunt, is bijna geen vraag meer, eerder een open deur. Zijn ‘de wetten’ van een jurering nog wel aan de orde. Is het jureren van dergelijke foto’s überhaupt nog wel zinvol. Een persoonlijke ‘binnen’ foto is het optima forma van (wat in Nederland genoemd wordt) ‘Miksang’. Diana Bokje spreekt in haar boek van Maken tot Raken [paperback, 192 pagina’s Diana Bokje, ISBN 9789463562164 | 2021 uitgever van Duuren Media] over Mindful fotograferen als het fotograferen zonder filters. Filters die in de fotografie gangbaar zijn en die (be)oordelend zijn zoals: dit is artistiek onderwerp, alles is al gefotografeerd, het hoofdonderwerp hoort in het midden te staan, deze kleur is afwijkend, dit is een afbeelding, …..
Ongetwijfeld zijn de ‘binnen’ foto’s die ik bedoel, los van welk filter dan ook gefotografeerd. Jury’s kijken zonder twijfel met kennis van zaken, maar zeker ook met fotografische filters als het feitelijke houvast (in casu de criteria). Daar waar fotografische filters niet aan de orde zijn en vervangen worden door persoonlijke filters, verliest de jurykeizer zijn recht. De criteria op grond waarvan het beeld beoordeeld kan worden, hebben afgedaan. Dergelijke foto’s moeten in de boezem blijven van degene die ze creëert, hooguit gedeeld worden met intimi of met ter wille zijnde fotografische vrienden die zich nader met de persoonlijke weg van de auteur willen verhouden.
De stelling zou kunnen zijn dat fotografen van ‘binnen’ foto’s niet verleid moeten worden tot het insturen voor fotowedstrijden of anders gesteld ‘binnen’ foto’s moeten worden uitgesloten van deelname aan fotowedstrijden.
Hoeveel foto’s heb jij? Foto’s waarvan je blijft houden en die je blijven verrassen!
Deze blog heb ik geschreven naar aanleiding van een brief van Rosemary, een bevriende fotografe, die persoonlijke (‘binnen’) foto’s maakt en in een landelijke wedstrijd van de Fotobond met haar twee foto’s op de laatste en de voorlaatste plaats eindigde.Met dank aan haar voor het beschikbaar stellen van enkele foto’s [met titel] voor deze blog.
In oktober 2021 opent M&M haar tweede flagstore in Europa. Na Londen nu Berlijn. Ik was er een week na de opening. De gele, rode, blauwe en paarse snoepjes vlogen me niet om de oren vanwege de verplichte mondkapje. Maar dat zal na de pandemie wel anders zijn om van allerlei andere M&M’s merchandise nog maar niet te spreken. In 2018 behaalde het Amerikaanse bedrijf -tijdens de tweede wereldoorlog opgericht door de heren Mars en Murie- [thans Mars incorperated] een omzet van 37 miljard Amerikaanse dollars. Hoeveel van die gekleurde snoepjes daarvoor geproduceerd werden vermeldt de website niet, maar gelukkig valt het wel mee met de kleurstoffen, tenminste als je maar één snoepje neemt. Er was een tijd dat de kleur rood vanwege de kleurstof verboden was, maar dat is al weer een hele poos geleden. Alle kleuren mogen al lang weer en je houdt het nauwelijks voor mogelijk hoe groot het kleurenpalet in de flagstore in Berlijn is. ‘Minstens de regenboogkleuren’ denk ik. Misschien willen ze daarmee wel een statement maken. Ik was er overigens met twee van onze kleinkinderen en tja, zij konden de verleiding ook niet weerstaan.
Op de site lees ik. “Het snoepmerk zegt te hebben gekozen voor plekken waar de consument een winkel van het merk verwacht. De flagshipstores zullen aansluiten op ‘de cultuur en geest’ van de lokale community, zowel op het gebied van assortiment als van winkelinrichting. Bezoekers kunnen in de nieuwe flagshipstores M&M’s personaliseren en daarnaast zullen er nieuwe interactieve functies te zien zijn. Daarnaast blijft er ruimte voor ‘klassieke’ winkeltoevoegingen zoals de ‘wall of chocolate’ en rondlopende M&M-figuren.”
En er is ook al een M&M Café, het M&M’S CAFÉ
Het M&M’S Café is het eerste in zijn soort. Elke dag geopend tijdens de reguliere winkeluren, worden gasten ondergedompeld in een visuele & smaakervaring. M&M’S Ice Cream Dips zijn een ijstraktatie in de vorm van onze M&M’S-snoepjes die in een kleurrijke laag worden gedompeld die onmiddellijk bevriest, waardoor een M&M’S-ijstraktatie ontstaat. M&M’S Mix-Ins bieden gasten de keuze uit vijf verschillende heerlijke smaken van onze M&M’S-snoepjes, gemengd voor een bevroren genot. Er worden ook versgebakken suikerkoekjes aangeboden, gemaakt met M&M’S-snoepjes die in elke hap zijn gebakken. Het Café heeft ook een assortiment aan lokale warme en koude dranken.”
Mijn vrouw zegt dat ik weleens hardop tegen mijzelf praat. Misschien doe ik dat om mezelf ergens van te overtuigen of omdat het te stil om me heen is. Ik realiseer het me niet, dus feitelijk kan er geen reden zijn om het te doen. Sommige dingen doe je zonder dat je er bij stil staat. Wat je doet gaat langs je heen. Vreemd dat anderen je dingen zien doen, waar jij geen weet van hebt en die compleet aan jou voorbijgaan.
Dat is geenszins het geval bij André. André is een deelnemer aan een van mijn mentoraten. Afgelopen week bracht hij een stuk of zes foto’s mee voor zijn zelfgekozen opdracht ‘mijn verhaal – mijn sfeer’. André wil daarbij met een zekere dramatiek op een wat indirecte wijze een verhaal vertellen. Voor het verhaal heeft hij geen concrete titel bedacht. Wij, de deelnemers en ik als coach, gaan in de komende maanden aan de hand van zijn foto’s het verhaal proberen te begrijpen. Op die manier ontstaat er voor de fotograaf, André in dit geval, een soort van open en intuïtieve werkwijze waarbij het gevoel en stemming de leidraad voor zijn serie zijn. Tot nu toe liet André al verschillende foto’s zien die iets mysterieus hadden en meer beschouwend dan informatief waren. Aan twee van zijn foto’s moest ik denken toen ik deze week de fotografe JO ANN CHAUS ontdekte. Over haar gaat de volgende inspiratieblog (#15).
André maakte twee wat melancholische zelfportretten. Die zelfportretten zijn veel meer dan een beetje in je zelf praten. Heel bewust een gemoedstoestand oproepen en met de camera vastleggen. Een subjectief portret maken, dat in het verhaal past dat nog niet geschreven is. Hoe complex kan het zijn.. Het is als een boek schrijven waarvan je het verhaal noch de plot kent. In ieder geval wil ik ze graag laten zien. Het zijn twee zelfportretten die een melancholische stemming tonen. André bracht ook nog een stilleven mee, de verloren pumps zoals ik de foto noem. Vooralsnog is het geen serie en duurt het nog een maand of vier voordat het verhaal ‘af’ hoeft te zijn. Mijn overtuiging is dat aan het eind van het mentoraat André met een betekenisvol verhaal op de proppen komt.
GGB klinkt als een drug en voor fotografieliefhebbers is het dat misschien ook wel. GGB staat voor Grote Galerie Beurs. UNSEEN pakt dit jaar na het faillissement (2020) weer flink uit, alhoewel met minder vierkante meters. Hedendaagse fotografie en vintage prints allemaal tezamen in de Westergasfabriek, vertegenwoordigd door meer dan honderd internationale galeries. Van Seoul, Zurich, Berlijn tot Utrecht, en natuurlijk Amsterdam zelf.
Ik heb er prachtig werk gezien en minder dan voorgaande jaren onbegrijpelijk werk. Ook iets minder druk dan voorgaande jaren maar wellicht komt dat door de ‘veilige tijdsloten’. Het bood wel meer kijkcomfort en ik heb menigeen gesproken die erg enthousiast was over deze UNSEEN. Je kunt er gemakkelijk de hele dag ronddwalen, maar mijn kijktijd is beperkt tot maximaal drie uur. Dan heb ik het wel gezien. Geen spijt van, hoogtepunten genoeg. Ik heb kaarten of foldertjes meegenomen van de Sandau&Leo Galerie met werk van Ingar Kraus, het humorvolle werk van Isabelle Wenzel, Fatima Zohra Serri (lees over de vrouw die bariieres openbreekt binnen en buiten het museum), Lisandro Suriel (FOAM talent), Yoshiki Hase en de Nederlandse fotograaf Lara Verheijden (die overigens één van de genomineerden was voor de Rabo talent Portrait Price). O, ja ik nam ook nog de grote -bijna A0 formaat- krant van de Noorse Galerie Vasli Souza mee.
Maar och, dat gesjouw met papier hoeft tegenwoordig niet meer zo. Unseen bracht geen catalogus uit dit jaar maar alle werken zijn eenvoudig (echt heel goed!) te vinden op galerieviewer. Als je niet geweest bent, kijk naar alles wat je gemist hebt. Een voor degenen die er wel waren kunnen na dat hele geweld aan beelden zo’n geheugenopfrisser wel gebruiken.
De volgende dag op naar het kleinschalige van de Huiskamer. De Huiskamer is een groep van (nu) negen fotografen die gehuisvest zijn in Breda. Hun jaarlijkse expositie is een feestje vanwege de diversiteit van de fotografen en de kwaliteit van het werk. Allemaal toppers wat mij betreft.
Dit jaar was ik bijzonder gecharmeerd van een van de films ‘how it feel’ van fotograaf Ton Dirven, de outcast van Kreuzberg van John Moest, ‘je mag er zijn’ van Ton Wolswijk waarmee zij in 2020 de nominatie voor FotoNationaal ontving en de serie van Peter Willemsen. Peter stelde zijn foto’s ten toon in een apart ‘hok’ van het stadskantoor.
Als je binnenkwam hoorde je de vogels fluiten. Logisch er hingen twee vogelkooien, echter de vogels bleken van papier. Links een reeks portretten die al meteen opvielen door hun uitsnede en beeldkracht. Rechts foto’s in een reportage van vogelaars die van vinken en kanariepietjes houden en met elkaar proberen het optimale fluiten in de buitenlucht te bereiken. Nee, nu zonder gekheid. Peter Willemse heeft een prachtige documentaire serie gemaakt die op de Huiskamer-expo ook nog eens als een installatie werd getoond. De reportage gaat over de Surinaamse vogelliefhebbers (en kwekers) van voornamelijk Surinaamse zangvogels. De twa twa, Picolet en Djack fluiten heel prachtig zo lees ik op de website van de vogelvereniging Beef-Free uit Den Haag.
Peter schrijft mij: “Als ik vanuit Kijkduin naar Delft rijd heb ik ze vaak zien staan op een grasveldje aan de Lozerlaan in Den Haag, al die vogelkooitjes. Meestal in de zomermaanden komen de leden van Beef-Free bij elkaar om hun hobby te beoefenen. Het kweken, houden en trainen van hun TwaTwa. Een klein Surinaams zangvogeltje dat moet gaan fluiten. Op het veld word een competitie gehouden tussen de vogels wie het meeste fluit in 15 minuten. Het is een serieuze bezigheid waar voor de eigenaren toch wel wat op het spel staat. Een winnende vogel wordt dan weer wat meer waard. De Surinaamse eigenaren zijn zeer vriendelijk en hebben mij toegang gegeven tot hun veld om de foto’s te mogen maken. Het project is nog niet afgerond en zal ook in 2022 nog door gaan.” Deze foto van de ‘vogelkooi’ van Peter Willemse | Peter van Tuijl
Van de hectiek van Unseen naar de relatieve rustige huiskamer, overigens wel met fotografie die ook daar het hart sneller deed kloppen. Dat dan weer wel.
Fietsend door de uitgestrekte Brabantse velden -tussen de weilanden met koeien- zag ik ze. Aanvankelijk als twee stipjes in een bijna onmetelijk groen vlak, dichterbij werden het twee mannen met zonnekleppet op campingstoeltjes en een vliegtuigje. Een model zweefvliegtuig met in de kist nog een paar. “Deze was stuk en heb ik gerepareerd”, sprak de langste van de twee. “We gaan even kijken of nu alles goed werkt.” Goh, leuke hobby, was mijn reactie. Henk, de langste vroeg of ik uit Eindhoven kwam. Ondanks dat ik al meer dan dertig jaar in de Achterhoek woon en werk, is het Woensels dialect kennelijk nog steeds hoorbaar. Als snel vertelde Henk en Bert over hun hobby. Model zweefvliegen heeft iets beta-achtigs met wetenschappelijke en meteorologische aspecten. De hobby is betaalbaar mede omdat ze hun vliegtuigen zelf bouwen. Ze zijn niet radiografisch bestuurd. “Wij maken gebruik van de luchtstromingen en onze vliegtuigen vliegen ongeveer 3 tot 5 minuten zelfstandig. Ze landen dan pakweg een kleine twee of drie kilometer verderop. Op onze leeftijd nog een flink stuk lopen. Vroeger hollend, nu meer wandelend”, aldus Bert. Henk wordt dit jaar 91 en Bert is net 90. Eerder fotografeerde ik in Middelburg de oudste middenstandster die nog 6 dagen in de week in haar winkel staat, mevrouw Nes 99 jaar oud. Ook Leo in Rijen, een modelbouwer (dat behoort tot het toeval) én winkelier van 83 die zowel de shop als de website beheert, eveneens 6 dagen in de week. Nu dan misschien wel de twee oudste model zweefvliegers in Nederland. Bert en Henk, krasse knarren.
Henk
Henk en Bert, met een positieve mindset. Met een beetje pijn in de benen vanwege de oude bloedvaten en een iets lager tempo, maar nog steeds met plezier in hun hobby en gelukkig in het leven staand, mede door de al jaren bestaande vriendschap.
De lockdown hield ons in juni op bekend terrein. Weg in eigen land. Alles lijkt dan een excuus voor de fotografie. Een simpel mand pruimen, een vogel in de lucht of een klein museum met de resten van de looproute. Alles lijkt goed, als er maar gefotografeerd kan worden.
In Veere – een toeristisch plaatsje – zit een echtpaar, wachtend op de koffie. Zo te zien duurt het knap lang of is er misschien iets anders aan de hand. Zonder dat ik de reden weet maak ik er een foto van. We hebben allemaal weleens even een chagrijnig moment, ik ook. Overigens dat hoeft hier niet eens het geval te zijn. We hebben ons oordeel vaak snel klaar. Ik maak de foto veel meer vanwege de dame op de achtergrond. Het valt op dat zij de houding van de man bijna kopieert. Terwijl ze niets met het echtpaar te maken heeft. Kijk dat noem ik nu toeval, het toeval van het kleine moment. Toevalligheden zijn heel vaak bepalend om de foto te maken, zeker voor straatfotografen. Gary Winogrand heeft eens gezegd dat de straatfotograaf die aarzelt altijd te laat is. Hij kan het weten want gedurende zijn niet al te lange leven – hij stierf al toen hij 56 was – maakte hij bijna 6 miljoen foto’s waarvan hij er ongeveer een half miljoen niet eens gezien heeft. In de laatste jaren van zijn leven fotografeerde hij uitsluitend, hij nam niet eens de moeite om zijn films te ontwikkelen, laat staan dat hij er afdrukken van maakte. Dus beter één teveel geschoten, denk ik dan. Ik weet zeker dat niet iedereen het hier mee eens is. De landschapsfotograaf zal er heel anders over denken en de fotograaf die het stilleven fotografeert kan moeilijk anders om het een ‘stil leven’ te laten zijn. Een straatfotograaf werkt meer impulsief en als je naar de analoge contactstroken kijkt van de straatfotografen van weleer dan zie je daar de situaties in de straat aan je voorbijtrekken, beeld na beeld vaak een heel rolletje van 36 stuks negatieven lang. Kijk maar eens naar het grote Magnum boek (betaalbare paperback uitgave) met de contactbladen van verschillende fotografen. Ook kun je op de site van Magnum een kijkje nemen waar verschillende contactsheets worden aangeboden voor aardige prijzen. Als je wilt verzamelen of alleen wilt kijken.
Overigens op de site van fotograaf Eric Kim kun je een heel inspirerend boek downloaden over straatfotografie en het belang van contactsheets. Überhaupt is een bezoek aan het adres van zijn website en vooral zijn blog een feest, waarschijnlijk ook voor jou.
Terug naar het toeval. De betekenis van situaties worden soms groter gemaakt door het toeval. Er worden verbindingen gelegd die er niet zijn. De suggestie van de foto gaat verder dan de bestaande werkelijkheid. Ik ben er blij mee.
Even verder tref ik een tafereeltje dat ik interpreteer als stilte voor de storm. Ik wil het wel uitschreeuwen: “mensen wees of wordt vrolijk, het is zomer”! Maar ik houd mijn mond en maak de foto, toeval opnieuw.
Ik zoek de liefde, het geluk. Dat moet ook in toeristisch Veere te vinden zijn, zeker op zo’n mooie zonnige zomerdag. Juist dan en daar!
Gelukkig, het geluk lacht me toe! Paul Young zong het al: “Love is in the air” in Veere.
Rondkijken, rondhangen, rondlopen …. deze keer in Veere op zoek naar het geluk van alledag!
Voor de komende periode wens ik iedereen veel toeval en geluk toe!
