Categorie: fotografie

Wellicht ben je dit logo nog niet eerder tegengekomen.

Het is het beeldmerk van FotoEventNijmegen. Een stichting die sinds 2024 de fotografie naar de stad brengt. Denk aan FotografenCafé’s, Live- interviews met fotografen en Fotoprojecten. Zij brengen boeiende programma’s, maken spontane ontmoetingen mogelijk en bouwen in samenwerking met velen aan een actief en bruisend fotografennetwerk.

Zo is er aansataande zondag 30 maart 2025 (14.30 – 16.00 uur) een interview waarin Robert Theunissen in gesprek gaat met Rob Hornstra over zijn fotoprojecten in Rusland en zijn lopend project ‘The Europeans’ (Aanmelden via de website).

Fotoclub Nijmegen, Fotobond Gelderland-zuid en Fotobolwerk uit Nijmegen zijn de initiatiefnemers van FotoEventNijmegen. Zij worden daarbij geholpen door een groeiend aantal fotografen uit de regio en subsidieverstrekkers.

Ambitie: ‘FotoEventNijmegen is er voor de vrijetijds- en professioneel fotograaf. Wat zij gemeen hebben is ambitie. Ambitie om zich te ontwikkelen en te groeien als fotograaf.’

Dit jaar is er een bijzonder project gestart: NIJMEGEN, MIJN STAD, MIJN THUIS. Vanaf februari hebben fotografen zich ingeschreven om dit project te gaan verbeelden. Een dertigtal fotografen is nu aan de slag en zij worden daarin gecoached door een aantal professionele professionele fotografen. Het wordt ongetwijfeld een succesvol project voor de deelnemende fotografen maar ook voor iedereen die de fotografie een warm hart toedraagt. Er kan dan ook door een breed publiek uitgekeken worden naar een fraai resultaat in een expositie. Een mooi podium om de band met Nijmegen aan anderen te laten zien. Voor meer informatie zie de website van FotoEventNijmegen.

Natália Evelyn Benčičová (1992) is een jonge fotografe uit Bratislava. Naast fotografie werkt ze ook met mixed media.

Een van haar series ‘WORK in PROGRESS’ doet naar mijn mening recht aan deze tijd. Een tijd van de ‘zelven’. Als ik kijk naar TV of fotobeelden van machtige wereldleiders denk ik opgeblazen Michelin mannetjes te zien. Hun ego druipt er van af en ik stel me soms de vraag hoe die verder bevredigd kan worden. Nog meer land afpakken, Groenland erbij, Gaza verder vernietigen, Oekraïne plat annexeren en ‘so on and so on’. Hoe groot moet je worden om de grootste te zijn?

Terug naar het Work in Progress van fotograaf Natália Evelyn Benčičová. De presentatie is uitgegroeid tot een fenomeen door de mogelijkheden van de digitale media. Er is sprake van een overmaat en het uitvergroten van de idee. Bovendien moet men de publicitaire waarde steeds groter vinden als wat het werkelijk betekent. Daarom ontstaond ook mijn parallelle denken over de zogenaamde ‘grote jongens’.  De binnenkant wordt letterlijk onzichtbaar en alles aan de ‘buitenkant’ wordt getransformeerd tot het allerbelangrijkste. Ook hierin herken je bijvoorbeeld de gebruiken in de social media, de influencers, het erbij willen horen, …

Haar serie ‘KUNSTMATIGE TRANEN’ werd in het maartnummer van het Duitse PHOTONEWS gepubliceerd. Natália begon de serie in 2017 met het onderzoek naar het verschil tussen mens en machine. Daarmee is haar werk niet alleen een artistieke uiting, maar kan ook gezien worden als het zoeken naar de fysieke en ‘mentale’ grenzen van machines en mensen. En dat in een tijd waarin AI in opmars is en waar we volop de discussie hebben of dat moeten zien als een zegen of een vloek. Zolang mensen wel denken, zijn het altijd de mensen die het voor het zeggen blijven hebben.

Het maakt mij niet uit als je maar blijft wel denken of weldenkend blijft!

Bij beeldrijmen probeer je in de foto twee elementen met elkaar een specifieke relatie aan te laten gaan. Op de foto hierboven, op zich geen bijzonder beeld van een man die op straat staat, krijgt iets extra’s doordat de fotograaf het glimpje sok ‘verbonden’ heeft met de rode verfvlek op het wegdek. Als je nog wat verder kijkt zie je ook nog een rode veeg linksonder in de foto. Bijna automatisch ga je in gedachten de relatie leggen tussen de rode sok en de rode vlek. Automatisch want feitelijk is er geen enkele reden om op zoek te gaan naar de relatie. Kennelijk verwachten we een bedoeling of idee van de fotograaf en gaan we daarnaar op zoek. Niet alleen is dat zo bij ‘beeldrijm’ foto’s. In deze blog heb ik al weleens eerder aandacht besteed aan combinatiefoto’s. Foto’s die in tweetalen een bepaalde verbinding aangaan. Als daarin de vorm (compositie, kleur, materiaal en dergelijke) een bepalende rol speelt, is er met die twee foto’s ook sprake van beeldrijm.

Genoeg gepraat, neem eens een kijkje bij fotograaf Eric Kogan voor verschillende vondsten van zijn beeldrijmfoto’s.

Uit.e het boek BEELDRIJM van © Jedithja de Groot | © uitgever Komma

Als je het helemaal te gek vindt, kun je eens kijken naar het boek met de weinig verrassende naam ‘BEELDRIJM’ van Jedithja de Groot (Galeriehoudster Amsterdam) die jarenlang elke vrijdag twee rijmende foto’s in het Parool publiceerde. Ze rijmde een beeld/foto uit de (hedendaagse) kunst en cultuur wereld met een foto uit de collectie Spaarnestad. Het lijvige boek (meer dan 1000 pagina’s) is te koop voor bijna 50 euro [EAN 9789083301921].

In deze tijd van dreiging op nogal wat plaatsen en gebieden kan deze uitspraak al snel als misplaatst worden gezien. Toch, op de keper beschouwd is het uitsluitend het ‘gebod’ waarop een militair zijn gereedschap moet tonen. Vaak wordt daarom gevraagd door een hoger in rang geplaatste bij officiële en belangrijke of belangwekkende gebeurtenissen.

In de fotografie kun je je werk op heel veel verschillende manieren presenteren, van het kleine schoenendoosafdrukje tot aan de museumprint op dibond van meer dan een meter breed. In heel veel van je werk maak je je niet eens druk om de presentatievorm. Vaak dient het slechts één doel. Een herinnering voor jezelf, een studie die je nog verder uit wilt werken, probeersels waarvan de meeste in de prullenbak verdwijnen. Maar uiteindelijk wil je dat ene beeld of die serie aan een groter publiek tonen. Is het een toevallige passant die je website bezoekt of is het een gezelschap van fotovrienden die op een clubavond naar elkaars foto’s kijken of misschien is het wel die belangrijke uitnodiging dat je foto uitverkoren is om in een fotogalerie te tonen. Presentatievorm speelt dan wel degelijk een rol, nog sterker de vorm waarin je je werk presenteert versterkt (of verzwakt juist) de inhoud van je werk. Een mooi voorbeeld hiervan kwam ik per toeval tegen toen ik op zoek was naar het werk van Paul Bogaers (o.a. fotocombinaties). Al zoekende kwam ik op een video van kunstenaar Paul Bogaert terecht waarin hij zijn kunstwerken besprak. Kunstwerken die een ander mens tot prullaria zou betitelen of als dingen die je snel met de kliko het huis uit zou moeten doen. Niet Paul Bogaert, zijn stelling is dat voorwerpen een nieuwe – andere – betekenis kunnen krijgen door de manier waarop ze gepresenteerd worden. En volgens mij zijn er parallellen met foto’s te trekken. De foto in je plakboek 10×15 cm groot en diezelfde foto 40 x 60 in een mooie donker houten lijst in de galerie of dat beeld in het boek op perkamentachtig geschept papier. Kijk en luister even naar deze korte video.

Het is not done om te beweren dat iemand de beste is van een fotoclub of afdeling, laat staan wie de beste van het hele land is… Ik heb prachtige fotoboeken van fotografen, maar in ieder geval is er één boek waarin het portret zo manifest aanwezig is en op een manier dat je zowel de gefotografeerde denk te leren kennen als de fotograaf.

Dat boek is van fotograaf Koos Breukel en heet ME WE

Afgelopen vrijdag bezocht ik samen met een oud-collega de expositie in FOAM waar Koos Breukel ook zelf aanwezig was. We waren het grondig met elkaar eens … Nagenoeg bij elk portret hadden we het idee dat we de geportretteerde leerde kennen en dat hij of zij zich oprecht aan ons presenteerde. Dat we iets van het wezen van de persoon in kwestie ervoeren. In het boek Dutch Identity, over hedendaagse Nederlandse portretfotografen, lees je dat elk portret iets zegt over de persoon, maar zeker ook over de fotograaf. Dat ervaar je als je in ME WE bladert of de foto’s op de expositie bekijkt. Dat kan nog tot 26 februari en als je er bent terwijl Breukel ook nog aanwezig is, beleef je een paar geweldige uurtjes zeker als je de meester ‘in actie’ ziet. Overigens acties die heel veel rust in zich hebben en de empathie die ik in zijn foto’s denk te zien, ervoer ik ook in de omgang met de jonge studenten van de Rietveld academie.

Het grote verschil tussen andere studiofotografen en Koos Breukel is dat hij mensen fotografeert omdat hij wil weten of ze door tegenslagen in hun leven op de een of andere manier letsel hebben opgelopen en of ze dit hebben verwerkt. [citaat op de website van Koos Breukel]

Begin januari schreef ik een blog met als titel STILTE onder andere over de Spaanse fotograaf Maria Tudela. Nu, opnieuw een fotograaf die verrast met beelden nameleijk de Japanse Yasuhiro Ogawa.

Japanse fotografie staat ‘bekend’ om de rust en de gelaagdheid van de beelden. Kennelijk is er een kenmerkende Japanse beeldtaal, ongeacht thema of onderwerp.

Terzijde, maar toch de moeite waar: de Belgische Annemarie Zethof en Martijn Pieterson hebben een Galerie (Antwerpen) die gespecialiseerd is in Japanse fotografie. In het digitale magazine van de ‘Belgische fotobond’ BREEDBEELD verscheen twee jaar geleden een interessant interview met hen. Als je wilt lezen…

Terug naar de fotograaf die ik graag even wil voorstellen Yasuhiro Ogawa [Anagawa, 1968].

Ogawa is een rijzende ster aan het hedendaagse Japanse firmament en zijn foto’s ademen een mysterieuze, tijdloze en beschouwende sfeer. Zowel in landschappen als in stadsbeelden weet hij te betoveren in verstillende contemplatieve beelden. Naar mijn idee gaat het zelden om feiten, eerder laat hij de interpretatie over aan de beschouwer. De beeldtaal in de (meeste) kleurenfoto’s doen me denken aan de beelden van de Amerikaanse fotograaf Saul Leiter [1923 – 2013] waarvan t/m 23 paril 2025 een grote expositie in FOAM (Amsterdam) is, onder de titel An Unfinished World.

Van zijn zwart-wit beelden wordt wel gezegd dat hij geïnspireerd is door de oude meester Sebastiäo Salgado [Brazilië 1944]. Ogawa ontdekte Salgado toen hij 23 jaar oud was en begon vanaf dat moment zijn eigen ‘reisfoto’s’ te maken. In de foto’s van Ogawa vormen ook de grove korrel, de grote zwart-wit contrasten, de duisternis en vervaging wezenlijke aspecten in de beeldtaal. In de reisfoto’s is naast de eenvoud juist ook het ondoorgrondelijke en mysterieuze aanwezig. Dat geeft visuele beeldspanning aan zijn foto’s, maar is tevens een inhoudelijke trigger om de foto’s langer te bekijken en je een mening te vormen.

De gehele website van Ogawa vind ik wel interessant, maar in het kader van deze blog ‘STILTE’ wil ik in ieder geval graag de series ‘Into the Silence’ (kleur) en Tokyo Silence (zw) aanbevelen.

Hij heeft tot nu toe zes fotoboeken gepubliceerd en verschillende prijzen gewonnen. De ‘LEICA-fotograaf’ woont en werkt in Tokio en behoort tot een van de belangrijkste hedendaagse fotografen van Japan. Eind 2024 had hij nog een grote expositie in Berlijn, maar daar heb je nu niks meer aan. Wellicht vergoedt de video hieronder dat enigszins… .

Vandaag naar de retrospective van Alice Springs [1923-2021]. June Brown is geboren in Melbourne en trad op onder haar artiestennaam June Brunnel als actrice. In 1947 ontmoette ze Duitse fotograaf Helmut Newton die in dat jaar een fotostudio in Melbourne was begonnen. In 1970 startte ze haar carriere als fotograaf onder de naam Alice Springs. In 2004 overleed Helmut Newton na een ernstig verkeersongeval en Alice Springs in 2021 in Monaco. Hun familiegraf is in Berlijn evenals het museum Helmut Newton Foundation. Als je er nog nooit geweest bent, een aanrader en vlakbij is de C|O galerie, beide met veel kwaliteitsfotografie.

De expositie in Schloss Moyland met veel werk van haar en ook nog wel flink wat foto’s van haar man Helmut Newton is de moeite waard. Haar fotografie onderscheidt zich van haar man en de vele portretten van haar zijn erg aansprekend, raak en persoonlijk. De afwerking en techniek zijn geweldig en ik verbaasde me over de stofuitdrukking en detaillering in haar foto’s.

Een van de foto die Helmut Newton van zijn vrouw maakte, halfnaakt schuddend aan een boom, hangt in het kasteel (museum Moyland) vlak naast een oud wijwatervat. De overeenkomst deed me denken aan de fotocombinaties van fotograaf/kunstenaar Paul Bogaers. Paul Bogaers stelde foto’s samen naast elkaar ten toon die op verschillende tijdstippen, soms zat er wel een paar jaar tussen, en op verschillende plaatsen gefotografeerd waren. De context van de beelden wordt daardoor anders en je gaat inhoud en vorm aan elkaar koppelen of een nieuwe betekenis geven. Zo ook hier de halfnaake vrouw met de boom en het wijwatervat met de grillige vormen van takken op de achtergrond.

Überhaupt is het museum prachtig om te vertoeven, er zijn meerdere toonaangevende exposities per jaar én heeft heel veel kunst in huis van Joseph Beuys [Krefeld 1921-Dusseldorf 1986], een geliefd kunstenaar in deze streek. Er zijn weinig materialen waar Beuys geen kunst mee gemaakt heeft en hij wordt beschouwd als één van de meest invloedrijkste Duitse kunstnaars. Ook in het museum in Kleve (Kurhaus) is veel werk van hem in een permanente expositie opgenomen. Niet zo vreemd als je weet dat hij daar gedurende een aantal jaren zijn atelier had. Naast zijn veelzijdige beeldend werk was hij ook een performance kunstenaar. Hij sloot zich begin jaren 60 aan bij de beweging Fluxus en werd ook daarvan een van de beroemdste leden.

In het schloss liet ik me ook door hem inspireren tot de parodie. Een nietszeggende hoekje in het museum, een tekstplaatje van Beuys en met wat montagewerk en ‘shoppende’ verschuivingen maakte ik het beeld ‘een parodie op het werk van Joseph Beuys’ met als subtitel ‘de stilte wordt overbelast’. Het zijn overigens niet de benen van Alice Springs en ook niet van Marlene Dietrich, wildvreemde benen dus.

Pas op … de expositie met het werk van Alice Springs is bijna afgelopen, na 16 februari 2025 is het gedaan.

Manuela Federl werkt al meer dan 15 jaar als journalist. Ze studeerde talen, economie en culturele studies met een focus op Romaanse studies aan de Universiteit van Passau in Duitsland en de Universidad de Concepción in Chili.

In 2016 ontving ze de Short Plus Award voor haar speelfilm “100 Hours of Lesbos”. In 2021 kreeg ze verschillende prijzen voor haar documentaire “THE GAME. Gambling between life and death” over de situatie van vluchtelingen aan de EU-grens. Sinds twee jaar reist ze door verschillende landen om maatschappelijke onderwerpen in beeld en tekst te documenteren.

Ik las een heel sterk interview met haar. Aan te bevelen als documentaire fotografie je interesse heeft op PHOTO.COM

Bijna alle fotografen maken meerdere foto’s van een bepaald onderwerp. Later kies je de beste, de foto die het meest laat zien wat jou boeit. Naar mijn idee helpt het als je bij deze keuze daarover praat met andere fotografen (een geschikte reden om lid te zijn van een collectief) én ook met andere, niet fotografen. De reacties maken helder welke interpretaties aan je foto gegeven kunnen worden. Het is altijd de fotograaf die wikt en weegt en uiteindelijk kiest.

Een vraag van een andere orde is die van het aantal foto’s die je nodig hebt om een bepaald thema of onderwerp van verschillende kanten te belichten. Het antwoord op die vraag is niet eenvoudig,

De Nederlandse fotograaf/filmer Kadir van Lohuizen werkte gedurende een paar jaar aan zijn meest recente project Food for Thought en maakte duizenden foto’s (en een flink aantal films) om duidelijk te maken waar ons voedsel vandaan komt en welke gigantische industrie erachter schuil gaat. Een grote expositie en een boek waarin het verhaal verteld wordt met honderden foto’s en bovendien nog een televisieserie met drie afleveringen. De complexiteit en de omvang van een project zijn beslissend voor hoeveel foto’s je nodig hebt om je verhaal voor het voetlicht te brengen. Overigens bestaan grote verhalen vaak uit subthema’s en ook daar kan dezelfde vraag weer gesteld worden. Een heel fijn interview met Kadir van Lohuizen vind je hier en een korte impressie wordt in onderstaande video gegeven.

Als vrijetijdsfotograaf of amateur zullen we waarschijnlijk niet aan dergelijke grootschalige en langdurige projecten werken. De fotograaf Callie Eh werkt aan veel projecten waarbij de focus ligt op één persoon. Daarvan heeft ze een grote reeks gemaakt met als overkoepelend thema ‘GELUKPROJECT’. De vraag naar welke foto’s je nodig hebt (en hoeveel) om het geluk van iemand te laten zien, kun je prima in deze reeks beoordelen. Callie Eh maakt foto’s waarbij de persoon in actie is -dagelijkse activiteiten- en foto’s die meer een beschouwend karakter hebben, waarbij het accent gelegd wordt op wie de man of vrouw is en hoe zijn/haar geluk beleefd wordt. Je moet zelf maar kijken hoe ze het heeft aangepakt en hoe ze omgaat met het aantal foto’s en de verhouding tussen beschouwende beelden en informatieve foto’s. Open hier haar website en kijk onder het menu gelukprojecten.

Vergeet zeker niet om ook te kijken naar het al jaren lopende project over haar oma Hedwig onder het submenu SERIE op haar website.

En je begrijpt waarschijnlijk al dat ik op de vraag ‘hoeveel foto’s in een verhaal of fotoserie’ het antwoord schuldig moet blijven. Uiteindelijk is de ‘vrije fotograaf’ degene die wikt, weegt en beslist en als eerste zijn/haar keuze het beste kan toelichten.

De Zilveren Camera

De shortlist voor de Zilveren Camera 2024, dé prijs voor fotojournalistiek en documentairefotografie, en de Prijs voor Storytelling is zojuist bekendgemaakt. De 11 deeljury’s hebben in korte tijd alle inzendingen beoordeeld en per categorie een top 5 enkel en top 5 serie samengesteld. Tijdens de jurydag is er een definitieve shortlist bepaald.

KIJK HIER VOOR DE FOTO’S VAN DE GENOMINEERDE FOTOGRAFEN

Op vrijdag 14 februari worden de eindwinnaars feestelijk bekendgemaakt tijdens de Awardshow in theater Gooiland, Hilversum. 

Soms word ik benaderd door een fotogroep met een speciaal verzoek voor een mentoraat. Een mentoraat dat gericht is op een einddoel voor de gehele fotoclub. Bijvoorbeeld ter voorbereiding op een thematische jubileumexpositie. Iedereen werkt aan hetzelfde thema, maar wel op een eigen persoonlijke manier. Dat kan, maar het wordt wel (heel) lastig als een club meer dan pakweg 25 leden telt. De kneep zit hem juist dat elke fotograaf vanuit kennis, ervaring en persoonlijke voorkeur succesvol aan het thema moet kunnen werken. Dus uiteindelijk één thema maar wel met heel veel verschillende persoonlijke uitwerkingen. Mooi om te doen als mentor, maar er zijn dus grenzen.

In de loop van de jaren heb ik veel materiaal verzameld langs de lijn van thema’s. Die verzamelingen komen in een dergelijk mentoraat van pas. We beginnen met een inleidende avond waarin we het thema verkennen, mede aan de hand van de verzamelingen met de verschillende uitwerkingen van andere fotografen.

Een van ‘mijn fotografen’ uit de verzameling  met als thema ‘STILTE’ is de Zuid-Spaanse Maria Tudela.

Haar werk vertoont vaak onscherpte, vervaging in de ruimte, pictorale beelden,  sporen van imperfectie of droombeelden. Daarmee is zeker nog niet alles gezegd. Zelf vindt ze dat haar foto’s ook iets van decadentie hebben. Het is niet de techniek die overheerst maar de artistieke kwaliteit in een vaak nostalgische sfeer. Het zijn dan ook niet zozeer feiten die ze ons voorschotelt. Volgens mij zijn haar foto’s zeer suggestief. Ze toont ons een wereld waaraan je als beschouwer zelf betekenis geeft. En net als dromen zal de uitlag van die wereld niet voor iedereen eenduidig of hetzelfde zijn. Dat vind ik ook de rijkdom van foto’s en de betekenis van fotografie in het algemeen.

Als je haar werk bekijkt, hoop ik dat je begrijpt dat ze als één van de inspiratiebronnen kan gelden als het gaat om het thema STILTE.

Maria Tuleda woont in de regio Murcia en is/was verpleegster van beroep. Neem zeker een kijkje op haar website als je geïnteresseerd bent in stilte …

Zo aan het einde van 2024, op de valreep de foto’s die Chritine de Middel [President van Magnum] heeft uitgezocht… Foto’s die niet alleen ellende verbeelden, maar ook foto’s van hoop voor de toekomst of foto’s die jij en ik zouden hebben kunnen maken (nou ja ..). Als je wilt kijken …

De Palestijnse fotograaf Sakir Khader werd als aanstaand lid toegelaaten tot het agentschap. Sakir Khader is een 33-jarige Palestijnse documentairefotograaf en filmregisseur die in Nederland woont. Het vastleggen van leven en dood in conflictgebieden vormt de kern van zijn praktijk, waarbij hij zich concentreert op landen in het Midden-Oosten. Khader heeft ook uitgebreid gedocumenteerd in Palestina. Bekend om zijn rauwe maar intieme filmische signatuurstijl, probeert zijn praktijk de poëtische treurigheid van het dagelijks leven te belichten.