To STOOP and STOOP not

Bukken of niet bukken, ja toch maar bukken. Ik wil weten wie de fotograaf is, wat hem of haar bewogen heeft. Noorderlicht Fotomanifestatie 2013 vraagt wat van de bezoekers. Kijken of niet kijken, er zijn of er niet zijn. To Have and Have Not gaat over de wereld van de rijkste 1% van de wereld, intrigerende beelden. Gepimpte dames in boudoirs of op de schoot van ‘Strauss-Kahn-figuren’. De locatie is schitterend, alhoewel afgelegen: de oude ontmantelde suikerfabriek in Groningen. Wat dat betreft past één van de hoofdexposities over de suikerindustrie wereldwijd daarin natuurlijk uitstekend. Een expositie van een stuk of 10 fotografen met beelden van de slavernij tot aan megalomane platen van snoeprolletjes. Carl de Keijzer met een beeldtaal die je van verre herkent. Het individu is direct aanwezig terwijl de ruimte waarin de ‘socios’ verkeert onherroepelijk en ondubbelzinnig mede de inhoud bepaalt. Die balans tussen omgeving en individu zorgt steeds voor een verhalen en veelzeggende inhoud. In een andere hal Kadir van Lohuizen fotografeerde de familie Rharih in 1993 en nu opnieuw, een indrukwekkende eerlijke fotoreportage. De versmelting van culturen naast eigenheid van de identiteit die ons allen niet vreemd is. Onze fotograaf, want zo mag je haar wel noemen als je fotograaf des vaderlands bent, Ilvy Njiokiktjien, is er ook met de familie. Portretten van verjaardagen van 0 to 100 jarigen. Een twintigtal hangen in de geïmproviseerde kantine, de moeite waard. Het broodje, de soep en de witte wijn trouwens ook. Er is nog veel meer te zien. Kijk maar eens op de website. Ik zou gaan kijken als ik u was. O, ja en als je nog wat meer wilt weten van de fotograaf des vaderlands koop dan deze maand het fotoblad FOTOGRAFIE met een prachtig artikel van de hand van Ton van Vroonhoven over haar met mooi gedrukte beelden. Kijken, kijken dus!

Photography EXTENDED

In Museum Valkhof te Nijmegen tot en met 27 oktober FOTOGRAFIE met VOORBEDACHTE RADE

Nederlandse geënsceneerde fotografie met bekend en minder bekend werk van Erwin Olaf, Ruud van Empel, Eelco Brand, Sylvie Zijlmans, Risk Hazekamp, Willem van den Hoed, Hendrik Kerstens, Gerco de Ruijter, Jaap Scheeren, Eva-Fiore Kovacovsky en Koen Hauser. Teun Hocks is feitelijk ook opgenomen in de expositie met werk dat tot de collectie van het museum behoort. Bedachte fotografie, de ene keer in het concept, een andere keer in de bewerking of combinaties, zowel digitaal (het meeste) als analoog (Risk Hazekamp). De moeite van een bezoek waard!
foto Sylvie Zijlmans: guilty 2009

foto risk hazekamp: rolling stone 2009 [autoportrait]

HET NATIONALE EUROSONGFESTIVAL

Hoe nationaal is Europa. Behoorlijk is mijn idee. Ik leid dat af aan zowel de verhoging van de Europese begroting als aan de uitslag van het Eurosongfestival. Kijk naar de stemming in het Europese Parlement waar het aantal voorstemmers voor verhoging van de begroting hoger was dan de tegenstemmers. Wiedus, het aantal ‘ruifeters’ overtreft het aantal dat het voer aansleept. Voer en ruif zijn ingegeven vanwege de subsidies aan de boeren, maar dat terzijde. De stemming bij het Eurosongfestival verloopt daar enigszins parallel mee. Grensverleggend songfestival, ja aan m’n hoela. Elkaar punten toeschuiven zul je bedoelen. Van Griekenland hadden we weinig te verwachten, van Spanje evenmin, België, ja die hielp ons aardig in het zadel maar dan Duitsland, die liet het weer driftig afweten. We zijn toch ook buren. Het naoberschap was in dit geval ver te zoeken. Och, ik moet eerlijk bekennen het heeft niet mijn grootste interesse. Ik heb Anouk gezien, lekker gezongen, mooie stem, tussen twee krimi’s op Canvas door. Ze heeft wel wat, die mooie eigenzinnige Anouk.

In juli en augustus (vanaf 22 juni om precies te zijn) exposeren Freek Miggelbrink, René Moorman, Stan Bouman en ik foto’s van het Huntenpop festival gemaakt in de afgelopen jaren. Met zijn vieren zijn we al jaren de vaste fotografen van Huntenpop, zowel in de frontlinie als backstage. We hangen samen zo’n 60 foto’s weg, van 40×50 cm tot de A0 platen. Mooi in de Dru Cultuurfabriek in Ulft, tussen de theaterzaal en de popzaal, voor iedereen vrij toegankelijk. Nee, deze foto van Anouk komt er niet te hangen. Vond het wel een mooi beeld, maar ja de scherpte was net niet optimaal voor een A0-plaat. Belooft een mooie expositie te worden en de 40×50 foto’s zijn te koop. Voor een goed doel, voor verder onderzoek naar de ziekte Cystic Fibrosis (taaislijmziekte). De voorzitter van het Huntenpopfestival, zelf belast met deze ziekte, gaat binnenkort 440 km fietsen in 24 uur, eveneens voor dit doel. Als je daarover meer wilt weten bekijk dan het filmpje op Youtube hierover.

reFRAME

REFRAME foto peter van tuijl/met gebruikmaking van een foto van Isabelle Wenzel

Reframe, herkaderen, nieuwe kaders. Het klonk me veelbelovend in de oren. Gisteren daarom de laatste mentoraatsavond bij Kemfodia in Eersel maar eens gecombineerd met exposities van het festival Reframe. De laatste trends in de fotografie, zo werd aangekondigd. Daar wil je toch zeker bij zijn. Het uitgangspunt is de veranderde rol van de fotografie. Niet zozeer als doel maar als medium. Het medium waarin de fotograaf zich verbeeldt. REFRAME richt zich meer op de autonome fotografie en niet zozeer op het documentaire. Van wat ik gisteren zag klopt dat heel aardig. Eerst maar eens naar de TU, eens een oud stekkie. In het gloednieuwe hart van de campus van de Technische Universiteit Eindhoven, het in oktober 2012 geopende metaforum, was de eerste expo die ik bezocht. “What You See What You Get”, toegegeven dat klinkt meer als waarheidsgetrouwe weergave, documentair dus, dan als autonoom. Edoch de werkelijkheid is een andere. Degenen die in het metaforum metersgrote foto’s laten zien zijn allemaal fotografen die de werkelijkheid naar hun hand zetten. Wat echt is, blijkt gemanipuleerd en wat heel onwerkelijk lijkt, blijkt de echte werkelijkheid te zijn. De fotografen maken niet alleen intrigerende beelden maar spelen ook met de vraag naar het werkelijke bestaan ervan. Daarmee wordt een nieuwe laag aan de beschouwing toegevoegd, “een kijkspel dat dwingt tot precies kijken”, zoals de mooie kleine gratis brochure vermeldt. Niet alleen een gratis brochure maar alles is gratis aan Reframe en dan ook nog eens klinkende namen. Wout Berger, Kim Boske, Denis Darzacq, Ruud van Empel en zo kan ik nog even doorgaan, niet de minste! Op dat moment was ik naast een groepje jongelui de enige bezoekers. Ze sjouwde met een geweldige grote filmcamera rond. “Meneer, mogen we u interviewen en filmen”, zo spraken ze me aan. Natuurlijk deed ik graag mee aan de opdracht die deze studenten van de opleiding St Lucas moesten uitvoeren. Voor wat hoort wat en de knaap met de gele broek moest er aan geloven bij de foto van Isabelle Wenzel, de fotograaf die ook de coverfoto van het tabloid bij de tentoonstelling leverde.

foto Isabelle Wenzel

Mijn tweede halte betrof het TAC NU. Nou daar was het ook smullen, zowel van de fotografie als van de speciale Reframelunch. Er schijnt ook nog een Reframe daghap te zijn voor na vijf uur van de kok Joam. Tweedejaars en vierdejaars studenten van de MBO-opleiding St Lucas pakken uit in de eerste zaal van het TAC, al zeer de moeite waard en veelbelovend. Hele lekkere fotografie zowel qua idee als wat betreft de uitwerking. In de grote expositieruimte zie je echt heel vernieuwende, conceptuele fotografie. Van schattige cavia’s gevouwen tot niet bestaande verminkte exemplaren die zelfs weerzin kunnen oproepen en tot een metershoge ‘uitdraai’ van foto’s die door ‘Google geleverd worden’ als je een abstract woord intikt, zoals bijvoorbeeld ‘empathie’.

Ook Paul Bogaers is vertegenwoordigd, nu met driediminsionaal werk en Erik Klein Wolterink met zijn gemonteerde keukenfoto’s en …. nog veel meer. Gaan kijken dus.

Tenslotte rondde ik mijn ‘Tour d’expo’ af bij Galerie Pennings. De sympathieke galerie die al bestond in de jaren zeventig/tachtig in de exclusieve meubelzaak van Harry Pennings. Grote fotografen zoals van der Keuken, de Nooijer en Giacomelli exposeerden destijds hun werk. Hoe Harry Pennings het fikste weet ik niet maar de Italiaan Giacomelli was zelfs tijdens de opening aanwezig. Harry Pennings droeg in 2005 zijn galerie over aan Petra Cardinaal die nog steeds de scepter zwaait en expositie maakt zowel met veelbelovende nieuwe fotografen als toonaangevende, ‘gelande’ fotografen. Tijdens Reframe ook weer een aantal interessante werken aan de muur. Opvallend vond ik het werk van Helena van den Enden, donkere landschappen, plekken, waar gefotografeerd is bij het licht van de nacht. Ook fascinerend vond ik het werk van Edwin Rontberg en Barnet Kansil. Ga ook hier kijken en vraag galeriehoudster Petra Cardinaal naar uitleg, dat doet ze met veel plezier!

EL RAVAL

Joan Colom maakte in de eind jaren vijftig van de vorige eeuw heel veel foto’s in de wijk El Raval, een beruchte rosse wijk in Barcelona. De wijk is er in de jaren nadien niet beter op geworden. Een jaar of vijftien geleden werd door het bestuur van Barcelona de noodklok geluid. Een NO GO AREA zo dicht tegen het hart van het centrum van Barcelona was geen goede zaak voor het op gang gekomen toerisme. De wijk is sindsdien inderdaad een stuk veranderd, er staat zelfs een prachtig modern museum (MACBA). Maar toch, voor wie wat dieper in de wijk doordringt zal nog steeds iets van de sfeer van Joan Colom mee kunnen krijgen. In de afgelopen vier jaar heb ik met de regelmaat van de klok door de wijk geslenterd. In de voetsporen van Joan Colom. Hij met een verborgen Rollei, ik met meestal de nauwelijks te onderscheiden Ricoh. In maart en april gaat de huiskamergroep F10, een internationaal gezelschap fotografen, exposeren in Foto 21 in Bredevoort. Daar laat ik een uitgebreide serie over El Raval zien.

3 x ERWIN OLAF

Gisteren de expositie van Erwin Olaf bezocht in het Museum voor Moderne Kunsten in Arnhem. Drie zalen met TOPWERK. In de eerste zaal het wat oudere werk DUSK AND DAWN. Als je niet weet wat zwart en wit is, weet je dat na zaal 1 helemaal. In de tweede zaal KEYHOLE. Aansprekende titel met een gevoel dat voyeurisme mag! Tenslotte in zaal 3 het kersverse werk BERLIN dat hij dit jaar op verschillende plaatsen in Berlijn maakte. In de bijlage van de NRC, uitgebracht ter gelegenheid van deze expositie, las ik dat hij 5 mensen vast in dienst heeft en in de documentaire, die in de entree van het museum wordt getoond, zie je dat de crew bij BERLIN een veelvoud daarvan is. Daarmee niets ten nadele van de meester gezegd, immers hij blijft de regisseur en de perfectionist die over het uiteindelijke beeld beslist. “De foto is pas goed als die de emotie laat zien die ik er in wil leggen”, aldus Erwin Olaf in het NRC magazine. De expositie is nog te zien tot 27 januari 2013. Met bovendien op 15 december een speciale dag. Erwin komt die dag naar Arnhem en interviewt ’s middags om 15.00 uur bij Introdans de door hem zeer bewonderde Amerikaanse choreografe Lucinda Childs. Om 16.00 uur signeert hij bij boekhandel Hijman en Arends het boek Own en als klap op de vuurpijl om 17.00 uur begint er een lezing door hem in de Eusebiuskerk. Entree van de lezing is 15 euro.

dusk and dawn

keyhole

berlin

Bij Erwin Olaf denk ik vaak aan vroeger. Allemaal twintigers, een enkele dertiger, fotografen en lid van Ericamera. De fotoclub waar niet de esthetica in het hoge vaandel stond maar de achterkant van de foto. Wat zegt de foto over de fotograaf en over de wereld. Ja, de late jaren van het existentialisme deden hun werk. Waarom Erwin Olaf? In die eind jaren zeventig, begin tachtig nodigden we alle grote Nederlandse fotografen uit voor lezingen en workshops. Aart Klein, toen alle een oude baas kwam ons alles vertellen over de grafische werkelijkheid in de stad en industrie, Paul de Nooijer zette ons op het surrealistische spoor met zijn dwaze foto’s en nog vreemdere filmpjes. Rommert Boonstra schopte tegen de heilige huisjes van de straight photography en Marie Bot maakte ons juist daarvan deelgenoot. Nog veel meer en zelfs de Gentenaar Carl Uytterhaegen gaf er een workshop. Erwin Olaf, amper twintig, met zijn foto van de champagne spuitende fles als symbool van o.a. de sexuele vrijheid die in de jaren zestig door Nederland golfde. Waar blijft de tijd. Maar als je zo begint moet je oppassen. Nog voor je er erg in hebt praat je niet meer over de toekomst maar uitsluitend over het verleden.

PAUL VAN HULZEN en DINIE WIKKERINK

De tentoonstelling getiteld 2013 van Dinie Wikkerink en Paul van Hulzen gaat komende weekend in FOTO 21 (Bredevoort) van start. Paul en Dinie hebben elk zes foto’s in een groot formaat kalender (2013) samengebracht.

Bij de samenstelling van de kalender hebbenze gezocht naar de beeldende overeenkomst in hun werk. De foto’s passen goed bij elkaar en versterken elkaar ondanks de verschillen in onderwerp.

De tentoonstelling start komend weekend en is te zien t/m 30 december

Openingstijden zijn: za 11-17 uur, zondag 13-17 uur.

In dezelfde periode is ook de tentoonstelling van het Fotocollectief LUMEN te bekijken. Het collectief maakte foto’s naar aanleiding van een gedicht van Rutger Kopland, ook een prachtige expositie.

KOMEN KIJKEN ALS JE KUNT

Misschien nog wat vroeg voor een surprise. Maar als de goedheiligman net weer zo’n beetje huiswaarts is gekeerd, opent de HENGELOSE HAFV haar deuren voor een expositie in CREA (Esrein 9, Hengelo). De opening is zondag 9 december om 14.30 uur. Een bijzonder expositie belooft het te worden. Gisteravond was de laatste avond van het mentoraat dat ik in die club heb mogen begeleiden. Dus toen kwam ieders eindpresentatie op de tafel. En natuurlijk kende ik door de afgelopen vijf bijeenkomsten het werk al wel maar als je dan zo’n totaalpresentatie bij elkaar ziet dan is het echt smullen. Met name is het prachtig te zien hoe iedereen een geweldige verdieping in het werk heeft weten aan te brengen. Fotografie is iets vertellen, vertellen wat je boeit of bezig houdt, verhalen vertellen, statements plaatsen. Fotografie is vooral je persoonlijk uitdrukken. Bij elke fotograaf uit het mentoraat ervaar je de betrokkenheid met het thema dat uitgewerkt is. Bovendien overstijgen ze menige fotoclub ook door de professionele wijze waarop ze het werk in de CREA-ruimte gaat exposeren. Ik verklap er niks van, je moet daar echt zelf naar gaan kijken. En ik verzeker je, je krijgt er geen spijt van.

Een klein voorproefje ……

Karin de Jong is in het mentoraat begonnen met zelfbeelden. Uitgangspunt voor haar waren enkele dichtregels uit een gedicht van Eva Gerlach. De opdracht zoals die was geformuleerd luidde: Zij gaat het lichaam ‘verkennen en vertalen in poëtische sfeerbeelden’. Dat kan zacht maar ook hard (niet alle gedachten gaan over schoonheid, fijnheid of reinheid, er kan ook verdriet in het spel zijn, pijn of angst). Juist emotie weergeven via delen van het lichaam (handen, ogen, …..).

Ze maakte prachtige zachte beelden ….. Later kwam het contrast, de wat hardere kant, op een totaal andere manier uitgewerkt. Dat maakte het ook zo verrassend. Die combinatie … geweldig en ook geweldig zoals ze dat gaat presenteren ……..

Met haar toestemming plaats ik hieronder een ‘duo’. Ik heb ze in de layout van de blog wat bij elkaar gezet maar als je wilt weten hoe de totale reeks foto’s er op de tentoonstelling uit ziet, komen kijken zou ik zeggen.

En het is alsof er nu je jezelf bent geworden

minder gevaar steekt in bepaalde plekken

in huis, de lege schoenen onder de banken,

het gat achter de trap, het raam dat niet sluit,

hoe de wind daardoorheen iemand zoekt

om op te heffen: al dat soort valkuilen heeft zijn

tijd gehad, er is dit hier dat ons

in elkaar bewaart, soms opengaat

om tegenvorm, rib, vleugel, door te laten.

(uit het gedicht “Gedicht” van Eva Gerlach)

OFC in CREA

Uitnodiging

‘Free Space’ voor
Oostgelders Fotografen Collectief

Van 4 november tot en met 2 december exposeren acht
fotografen van het OFC in het Hengelose CREA, Centrum voor Kunsteducatie en Hengelose
Balletschool. Het collectief bestaat uit een twaalftal professioneel werkende
fotografen, die elk de wereld belichten vanuit hun eigen fotografische
invalshoek. Voor de een zijn dat bewerkte beelden met een kunstzinnige
uitstraling, een ander maakt een documentaire reportages en weer een ander
verbeeldt de werkelijkheid met gelaagde beelden. Juist in de grote
expositieruimte van Crea komt de fotografische identiteit, in het vrije werk
van elk, prachtig tot zijn recht.

De expositie wordt geopend op zondag 4
november om 14.30 uur door Diana Bokje, hoofdredacteur van Fotografie. Deze
middag wordt de muzikale omlijsting
verzorgd door Veerle Krajenbrink
en haar twee muzikale vrienden. De deelnemende
fotografen zijn tijdens de opening aanwezig en verwelkomen u graag om hun werk
nader toe te lichten.

De exposanten die
ook buiten de regio aan de weg timmeren en waarvan enkele fotografen
internationale bekendheid genieten zijn Marion Bauhuis uit Aalten, Joop Koopmanschap uit Groenlo,
Ellen Sessink uit Ulft, Dinie Wikkerink uit Bredevoort, Jan Krajenbrink uit
Eibergen, Peter van Tuijl uit Ulft, Lawrence Mooij uit Lichtenvoorde en Stan
Kerlen uit Hengelo.

[foto peter van tuijl]

CREA, Centrum voor Kunsteducatie, Esrein 9-11, 7553 CX Hengelo

4 november t/m 2 december 2012. Geopend: maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 21.00 uur. Zondag,s van 13.30 tot 16.30 uur.

Contactpersoon OFC: Stan Kerlen, telefoon 074-2662757, e-mail:
info@stankerlen.net

terugblikje

foto Gijs van Gent

Mijn fotovriend was zondag ook op de expositie en maakte een fotoimpressie. Rens, mijn kleinzoon en zijn broer Teun waren ook druk in de weer om opa met echte kunst te ondersteunen. Thuis elk een echt schilderij gemaakt. Teun houdt van de realiteit en schilderde een staand portret van zijn zusje Sam en Rens een echte abstractie, met lijnen en lege vlakken. Hij heeft geen weet van Mondriaan, dus dat is het niet. Tijdens de expositie kregen ze het ook nog voor elkaar de kunstwerken aan de man (of de vrouw) te brengen. ’s Maandags, tussen de middag eten ze bij ons een boterhammetje en met enig trots wisten ze te vertellen dat de opbrengst (vijf euro vijftig) geheel aan extra dominostenen besteed zal worden. Een rage. Misschien worden ze wel kunstenaar, alhoewel misschien is de handelsgeest groter dan de kunstzinnige. Och maakt me ook niet uit.

FOTO NATIONAAL

FOTO NATIONAAL is gisteren geopend in galerie FOTO 21 te Bredevoort door Pieter Herngreen, algemeen bestuurslid van de Fotobond en Daan van der Vliet voorzitter van de Afdeling Gelderrland Zuid. FOTO NATIONAAL geeft een beeld van de top van de Nederlandse vrijetijdsfotografie. De expositie is samengesteld door een drietal professionals uit de fotowereld:Martine Stig, Adriaan Monshouwer en Han Schoonhoven. De twintig fotografen zijn elk vertegenwoordigd met een kleine portfolio van 5 foto’s. Foto’s die een samenhang vertonen. Veel van de series zijn verhalend of verbeelden een bepaald idee waarbij sterker naar de vorm gekeken is. Het portfolio van Helga Blanke viel me extra op vanwege het associatieve karakter. Een expositie, zeer de moeite waard te gaan bekijken. Bovendien is Bredvoort een aardig stadje en staat bekend als boekenstad van het Oosten. De galerie is zaterdag (11.00-17.00) en zondag (13.00-17.00) geopend en vindt u aan ‘Zand 21 te Bredevoort.

Compulsion

Compulsion is bij Foam te zien van 31 augustus tot 14 oktober 2012. Naast een selectie van kleurenfoto’s uit de serie wordt in de tentoonstelling ook La Petite Mort gepresenteerd, de nieuwe korte film van de kunstenares, met daarbij behorende stills.

Compulsion is geïnspireerd op de fotografie van Weegee en Enrique Metinides, en door films als Metropolisen Un Chien Andalou, en bevestigt de sterk cinematografische esthetica van Prager. In tegenstelling tot bij eerdere series als Week-end (2010) andThe Big Valley (2008), blijven de personages in deze nieuwe serie anoniem en op een afstand. Prager onderzoekt de complexiteit van observatie binnen een samenleving die wordt overspoeld door dwangmatige toeschouwers, en levert een bijdrage aan het terugkerend discours in de fotografie: ‘betekenis’ als afgeleide van veelvuldig toekijken.

foto peter van tuijl

Portretten en Verhalen

Vanaf 22 september exposeer ik met ruim 40 portretten in FOTOGALERIE FOTO 21 te Bredevoort. De galerie is geopend op zaterdag van 11.00-17.00 uur en op zondag van 13.00-17.00 uur. De expositie duurt tot en met 28 oktober 2012. Adres ’t Zand 21 Bredvoort.

Op za 22.9 en zo 23.9 ben ik aanwezig en verneem graag uw verhalen bij de portretten.

In dezelfde periode is de expositie van FOTO NATIONAAL van de Fotobond te zien met portfolio’s van 20 top vrijetijdsfotografen.