Een open deur, de titel van deze blog. Ja zeker. Al sinds het begin van de World Press [1955] zien we vaak onder de winnende foto’s -ja want het is en blijft een wedstrijd- de gruwelijkheden in het afgelopen jaar passeren. De foto van het ‘napalmmeisje’ van fotograaf Nick Ut staat in het collectieve geheugen gegrift. Het symbool voor een vreselijke -‘never ending’- oorlog. Dat de fotograaf én het meisje van toen –Phan Thị Kim Phúc nu bijna 60– de wereld niet echt hebben veranderd, getuigen de vele oorlogen die thans nog gaande zijn. Toch lijken de winnende nieuwsfoto’s in de afgelopen jaren een meer zachtere uitstraling te hebben, een enkele keer zelfs een romantisch beeld weer te geven. Echter onder die romantiek zit mogelijk een wereld van ellende, menselijk leed, leed van alledag die niet meteen de geweldsexplosie toont. Ik herinner me de foto van een twee mannen op een bed in prachtig gedempt licht. Een liefdespaar in een Russisch hotel. Er was nogal wat ophef over die foto. Niet zozeer over de voorstelling maar wel of die nu wel tot ‘dé nieuwsfoto’ moest worden bekroond. Het ‘vreselijke’ zag je er onvoldoende vanaf, zo zeiden de criticasters. Maar onder dat romantisch ogende beeld lag -en ligt- een hartverscheurende wereld van homofobie, verboden, berechtingen en moorden. Er is maar een beperkt aantal ‘gave landen’. In grote delen van de wereld leven mensen op de verkeerde plek! Die foto was van de Deense Fotograaf Mads Nissen, misschien niet helemaal per ongeluk ook de winnaar van de foto dit jaar.
De warme menselijkheid van Mads Nissen
De foto van een warme ontmoeting, een ontmoeting waarin de wereld van verlangen en troost bij elkaar komen. Ook een foto die we allemaal kunnen snappen omdat deze ervaring iedereen in het afgelopen jaar -mondiaal- ten deel is gevallen. Afhankelijk van de privé gevolgen van corona wordt de foto minder of juist heel heftig ervaren. Bovendien typeert het een tijdsmoment uit onze geschiedenis die in de komende honderd jaar -misschien wel een paar honderd- niet uit de geschiedenisboeken zal gaan.
We hebben allemaal wel foto’s die iets van onze geschiedenis laat zien. De geboorte van het eerste of zesde kind, de eerste baan of het afscheid bij het pensioen. Kijk in je oude familiealbums, de nieuwere staan waarschijnlijk op een harddisk. Ondanks privé zijn het het soms ook wereldfoto’s. Foto’s die staan voor een groter verband dan uitsluitend onze nabije familie of vriendenkring. Toen ik vanochtend de prijswinnende WP-foto van Mads Nissen zag moest ik denken aan de foto van Frans Buitendijk. Frans is lid van de landelijke groep Documentaire Fotografie en toonde ons in het coronacrisisjaar 2020 al deze foto. De uiting van Mads en Frans zijn zowel fotografisch als inhoudelijk vergelijkbaar, weliswaar met een verschillend doel gemaakt.
STORYTELLING Antonio Faccilongo
De winnende storytelling van World Press 2021 maakt op mij diepe indruk. Ook in deze serie overwint de liefde van het kwaad. Het kwaad dat het Israëlische Palestijnse conflict aanricht. Op een overweldigende en onmenselijke manier en dat dan in het licht van een gecultiveerde samenleving. Eens maakte ik – tijdens de tweede intifada- een grote demonstratie van duizenden Palestijnen mee in hartje Berlijn. Zeer vreedzaam, ondanks de heftige emoties en de grootschaligheid. Maar toen dacht ik al ‘mijn God hoe kan er een eind komen aan de vernietiging van mensen die broederlijk naast elkaar zouden moeten leven’. De serie van World Press winnende storytelling van Antonio Faccilongo gaat over de grootsheid van de geboorte van kinderen zonder de aanwezigheid van hun vader. De Italiaanse fotograaf werkte al een groot aantal jaren aan deze documentaire serie. Zeer waarschijnlijk zonder een vooraf verkregen budget. Want dat is ook zichtbaar in de geschiedenis van World Press dat fotografen steeds meer de kleine zelfstandigen zijn die met een schamel bedrag hun foto bij de krant afleveren. Gelukkig heeft hij kans gezien om in alle vrijheid zijn reportage te maken die nu de beloning krijgt die het verdient, hopelijk ook in harde pecunia! Uit het korte Youtube filmpje blijkt dat hij zijn hart in de serie heeft gelegd en op een heel professionele en gedegen manier zijn documentair project heeft aangepakt, waarschijnlijk naast alle andere haastklussen waarmee journalistieke fotografen dagelijks bezig zijn.