BERICHTEN UIT DE SAMENLEVING
[Joyce zeilt in een aangepaste zeilboot. Ze bestuurt de boot door middel van een joystick | alle foto’s Peter van Tuijl]
Vandaag, 13 juli, verschijnt het eerste deel van BERICHTEN UIT DE SAMENLEVING van schrijver, kunstenaar, columnist Jonah Falke. De artikelreeks (8 in totaal) wordt wekelijks op zaterdag gepubliceerd. De eerste (vandaag) gaat over ‘zeilen met een handicap’. Net zoals vorig jaar met de ‘ziekenhuisserie van geboorte tot sterven’ trek ik met Jonah op en maak daarbij foto’s waarvan ik er enkele selecteer voor in de krant bij de column. Ontzettend leuk om te doen.
Hieronder het verhaal van Jonah met enkele van de foto’s.
Week 1: Giesbeek door Jonah Falke
‘Laat je handicap achter op de steiger,’ is de
slogan van de stichting Sailability in Giesbeek. Op de poster staat een lege
rolstoel op de kade en in de verte een zeilbootje. Het doet vermoeden dat er
een wonder is geschied. In zekere zin is dat zo, al is het wonder tijdelijk van
aard in Giesbeek.
Uitbundige doch serieuze vrijwilligers zorgen
dat invaliden, met wat voor beperking dan ook, kunnen zeilen. Met enige trots vertelt
een vrijwilliger: ‘Er is zelfs iemand die alleen met zijn kin een boot bestuurt.’
Hoe zwaarder de handicap, hoe groter de uitdaging is voor vrijwilligers om
iemand te laten varen. Voor iedere handicap wordt er met zorg uitgedokterd hoe
hij of zij te water kan.
Ik krijg een zwemvest en samen met Chris, een
man met een grote witte hangsnor, varen we achter Joyce aan. De wolken zijn
donker, de golven hoog. Joyce dobbert alleen in de verte. Het vormt een
desolaat beeld. Ik moet kort aan kunstenaar Bas Jan Ader denken, die alleen in
een zeilbootje stapte en nooit meer terugkeerde van de Atlantische Oceaan.
Maar een zelfmoordpoging is dit allerminst. Met
een kleine joystick bestuurt Joyce glimlachend een zeilboot. Voor de veiligheid
varen we met haar mee. Joyce zegt: ‘Ik ben een beetje gedesoriënteerd.’ Chris roept
stuurtips over het water terwijl de wind met zijn snor speelt. Door haar
aandoening kan Joyce haar nek niet bewegen maar toch zegt ze zonder twijfel: ‘Dit
doet me mijn handicap vergeten en vrijheid ervaren. Volgend jaar wil ik naar
Amerika.’ ‘Met de boot?’ vraag ik ongelovig. Lachend zegt ze: ‘Nee, om daar wedstrijden te
varen.’ Later wordt ze aan de kade uit het bootje, en
in haar elektrische rolstoel gehesen. Het contrast met daarnet is groot.
[Joyce navigeert en zeilt met behulp van een joystick]
De wolken waaien over. We gaan op zoek naar een
blinde zeilster. Het klinkt poëtisch: Chris vertelt dat ze op de wind koerst. Hij
steekt zijn wijsvinger in zijn mond, sluit zijn ogen, houdt de vinger in de
lucht en zegt: ‘Zo voel je waar de wind vandaan komt. Andere zintuigen worden
sterker als een uitvalt.’
Joke draagt een zonnebril en bestuurt een groot
zeilschip, samen met twee begeleiders. Stralend zegt ze me: ‘Ik voel de wind en
luister naar de zeilen, zo weet ik hoe ik moet sturen. Op het water ben ik één
met de natuur.’
[Joke zeilt zelfstandig. De instructeurs waarschuwen haar eventueel]
Ze is zielsgelukkig. Bij alle mensen lijkt hier
hetzelfde te gebeuren: ze vergeten hun beperkingen en ervaren vrijheid. Misschien
is dat uiteindelijk wel het doel van veel mensen: tijdelijke verlossing van het
alledaagse vinden.
[Joke wordt vanwege het ontbreken van haar gezichtsveld aan wal geholpen]
Als ik later in de kantine van de zeilclub zit
komt er een man op me af die zegt: ‘Er zijn mensen die nauwelijks beperkingen
hebben en zich toch veel beperkter lijken te voelen dan deze mensen hier.’ Ik
knik. En dan kijkt hij me indringend aan en zegt: ‘Wij weten amper wat vrijheid
is, toch?’