ONMACHT


Ik heb lang getwijfeld of ik deze foto, die ik in 2000 maakte in Berlijn, wel moest plaatsen. Ik was met de groep journalistiek ten tijde van de tweede Intifada op Alexanderplatz in Berlijn getuige van een grote demonstratie van Palestijnen. Ruim 5000 demonstranten protesteerden luidkeels, maar zeker gedisciplineerd. Ik maakte ruim 200 (analoge) foto’s en bij thuiskomst koos ik er aanvankelijk één uit die m.i. de hele tragiek tot uitdrukking bracht. Een prachtige jonge vrouw die fel en verdrietig een spandoek omhoog hield met de tekst ‘Sharon Mörder’. Het was een emotierijke foto die het menselijke verdriet en de woede in zich had en liet zien wat er die dag feitelijk op die demonstratieplek gebeurde. Het was een beeld van de demonstratie maar ik wilde meer. Eigenlijk wilde ik de onmacht van het conflict, de oorlog, het ‘onoplosbare’, het verderf en ellende in beeld brengen. Na ruim een half jaar nadat ik de foto’s had gemaakt ben ik met de negatieven aan de slag gegaan. Gekopieerd op vlakfilm, bekrast, bestookt, verbrand als een soort van onmacht en verkrachting van het beeld. Zie het als een parallel voor wat er aan de hand was. Uitkomst uiterst onzeker! Uiteindelijk leverde het vijf verschillende afdrukken op, unicaten, op die ik later gescand heb.

Mijn kennis over het conflict acht ik te beperkt om echt inhoudelijk te beargumenteren wiens schuld het allemaal is en wat er moet gebeuren. Toch begin ik steeds meer afkeer te krijgen van hetgeen de regering van Israël meent te moeten doen. Afkeer, is misschien nog iets te eufemistisch uitgedrukt. Een strook van pakweg 15 bij 50 kilometer met ruim 1,6 miljoen mensen op een dergelijke manier aanpakken is meer dan verontrustend, zeker als de legitimatie is om ‘de vijand’ te vernietigen. Wie is de vijand? Vaders, moeders en kinderen die in een VN-school bijeengebracht zijn en waarvan de coördinaten al meerdere malen door de VN zijn doorgegeven aan de Israëlische generaals of kolonels. Nogmaals ik ben geen deskundige maar slechts een onmachtig mens die iets ziet gebeuren dat moet stoppen maar wat al een halve eeuw doorgaat. Als ik de tweede foto in deze blog aan anderen liet zien werd vaak de vergelijking met de Tweede Wereldoorlog gemaakt, een soort van iconisch beeld dat verwijst naar Anne Frank. Dit is een Palestijns meisje, ik weet niet hoe ze heet of waar ze nu woont. Gewoon een kind van pakweg 12 jaar. Destijds [oktober 2000] fotografeerde ik haar tijdens de eerder genoemde demonstratie. Ik hoop dat het goed met haar gaat en ik wens dat dit boven-proportioneel geweld stopt! Onmachtig blijf ik hopen.

TOEVAL


Vandaag mijn expositie in de DRU-Cultuurfabriek ingericht. Vorige week zond ik aan vrienden, kennissen, studenten, familie een herinnering/uitnodiging voor de expo “gelijktijdige ongelijktijdigheid”. Net daarvoor kreeg ik een mail van Piet Post, oud collega, kunstvriend, dichter, beeldhouwer.

Beste Peter,


Gisteren las ik in de Gelderse Post dat jij binnenkort een tentoonstelling in de DRU hebt onder de titel ´Gelijktijdige ongelijktijdigheid´. Het toeval wil dat ik enige maanden geleden een gedicht geschreven heb over hetzelfde onderwerp met nagenoeg dezelfde titel. Ik stuur je hierbij mijn gedicht.


Groet, Piet Post


De gelijktijdigheid van het ongelijktijdige

Een roze vloeistof

in een koffiekopje

oogt vreemd en verdacht,

maar datzelfde roze goedje

in een cocktailglas

ziet er feestelijk uit.

Zo kan lekker eten

heel gevaarlijk zijn

en is alle dagen zat

ook een geregeld leven.

Van iets wat uit de tijd is,

kun je toch gecharmeerd zijn,

bijvoorbeeld van een watertoren

of een Citroën – DS.

Soms heeft het ook iets tragisch,

zoals in het geval van Bob.

Zijn vrienden noemen hem Bobby,

alleen heeft hij geen vrienden.

Toeval, frappant of toch gewoon gelijktijdige ongelijktijdigheid. Wie het weet mag het zeggen.

Voor meer werk van Piet Post zie zijn website!

LEKKER HAPJE


Er zijn tijden geweest dat de winkelier zijn stoep sneeuwvrij maakte of de takken weghaalde als die met de storm van de bomen gewaaid waren. Ik meen zelfs dat ze dat deden nog voordat de oudjes uitgegleden waren of de brandweer nog niet ter plekke. Er zijn trouwens nog steeds wel winkeliers die dat doen. In het Centraal Station staken de schoonmakers. Ik denk dat ze het verdienen om te staken vanwege de verdienste en de zeer matige arbeidsomstandigheden. Dat daarmee de lekkere hapjes minder lekker ogen, lijkt me duidelijk. Winkelier, kleine zelfstandige, pak de bezem, een zak en los tijdelijk een probleem op uw stoep op. De schoonmakers en de reizigers zijn u dankbaar, ook voor de lekkere hap.

Jeff Wall

Je kunt er allerlei verhalen bij bedenken. Ogenschijnlijk
gewone beelden uit de werkelijkheid. Maar schijn bedriegt zoals zo vaak in de
fotografie. Zegt Martin Parr dat hij graag fictie maakt van de werkelijkheid, de
(meeste) foto’s van Jeff Wall zijn fictie! Fictie die de werkelijkheid
verbeeldt. In de meeste foto’s reconstrueert hij situaties die hij gezien heeft
of meegemaakt. Reconstructies waarbij het licht anders is, de personages
meespelen, de attributen wellicht net anders zijn, het decor net anders is
gekozen of net op een andere locatie de mis en scene in elkaar gestoken. De
extreem realistische foto’s krijgen daarmee toch weer een vervreemding. De
fictie lijkt werkelijkheid te worden maar verandert bij nadere beschouwing weer
in fictie. Zijn foto’s doen ons nadenken over kleine toevalligheden die
gebeuren maar meer nog over maatschappelijke aspecten van onze samenleving. De
twee jongen die geheel in stijl en in vol ornaat door de prachtige wat deftige
moderne huiskamer boxen. Je kunt het zien als een spel van vormen en
schoonheid, misschien zelf als een spel van twee jonge jongens die thuis wat
oefenen maar ongetwijfeld zal menigeen zich ook afvragen welke betekenis je
verder aan dit beeld kunt geven. Bovendien ben je door de grootte van de foto’s
(soms als lichtbakken gepresenteerd) deelgenoot van elk tafereel dat hij ons
voortovert. Ik had al heel wat foto’s van hem gezien, in magazines en boeken.
Maar het is echt een belevenis om de levensgrote foto’s, waarin de personages
meestal net zo groot zijn als de bezoekers, te zien. Dat kan nog tot 3 augustus
2014 in het Stedelijk Museum in Amsterdam.
Ik weet dat het misschien hoogdravend klinkt
en zo bedoel ik het zeker niet maar ik maakte deze foto gisteren met het idee een beetje in de geest van Jeff Wall te fotograferen. Let wel, een beetje. Het donkere meisje met
prachtige haardos versus de man met de dweil die zijn (of hun) keuken dweilt.
Je mag het jouwe ervan denken.

JEFF WALL
TABLEAUX PICTURES PHOTOGRAPHS 1996-2013
1 MRT – 3 AUG 2014 in het Stedelijk Amsterdam
Een bijzondere selectie uit het werk van de Canadese fotograaf Jeff Wall (Vancouver, 1946), een van de meest toonaangevende kunstenaars van deze tijd.

NIEUWE BONDSMEESTERS

Gisteren zaterdag 8 maart was de jaarlijkse ballotage van de BMK (bondsmessterklasse van de FOTOBOND) in het Fotomuseum te Rotterdam. Uit 38 inzendingen koos de jury bestaande uit Corinne Noordenbos, Sterre Sprengers, Martijn van den Broek, Carel van Hees en Hans Roozenboom 4 inzendingen waaraan het predicaat BMK werd toegekend. Het zijn Petrie Coomans, Rudi Kleingeld, Herman Schartman en Kees Schothorst.
Als kandidaat BMK werd geselecteerd het werk van Bas Berkhout, Henk Langerak, Jan Pieter Leupen, Cobi Neeft, Cees Oomes en Frans Smets.
Allen van harte proficiat met deze prachtige onderscheidingen in de fotografie!
Na afloop de opening van Vivian Sassen, de moeite waard om nog eens terug te gaan en nog eens goed te kijken. Zoveel gezien gisteren!

Licht op de Jong

De Jong is hot, althans onder fotografen. Alhoewel, ik sprak vandaag nog een fotograaf die was na de tweede Studio de Jong afgehaakt. Jammer denk ik dan. Ja die tweede was minder, misschien wel een misser. Elke zondagmorgen sta ik een dik halfuurtje eerder op om de gemiste Jong in beeld te krijgen. Afgelopen keer genoten van zowel de Belg die Brussels lof oogstte met zijn absurditeiten als van de oude meester William Klein die ondanks zijn leeftijd nog met verve spreekt over zijn fascinatie die fotografie heet. Vanochtend liep ik Wilfried tegen het lijf, in het zonlicht dat rijkelijk stroomde door de stationshal. Markante kop, scherpe neus, flinke oren. Kan niet missen met ook nog de jas die hij ook altijd aan heeft als Carel van Hees in beeld komt. Klik, de Jong in het licht, en ook nog wat andere passanten. Mooie dag, mooi licht, nog even en het is weer rokjesdag en kunnen de winterbanden er ook weer af.
de Jong in de spotlight
de banaan

double communication

WILLIAM KLEIN


Voor als je niet verder wilt lezen, klik dan hier zodat je rechtstreeks komt op de site van FOAM, Amsterdam.

Sinds gisteren weet ik weer waarom William Klein als sinds jaar en dag één van mijn favoriete fotografen was. Ik gebruik in mijn lezingen over straatfotografie een gedeelte van een redelijk onbekend filmpje over de contactstroken van William Klein uit de jaren 60. Daarin kun je niet alleen zien dat hij een betrokken fotograaf is die gemakkelijk contact legt met de mensen die hij fotografeert maar ook het uitzonderlijk zoeken naar een eigen beeld. Hoe hij een eigen beeldtaal heeft ontwikkeld. Een zekere rauwheid als dat het beeld extra kracht geeft, een fijnheid als het beeld daarom vraagt. Hij is een vernieuwer tot en met. Niet alleen omdat hij in de jaren vijftig al met een forse groothoek op zijn Leica van heel dichtbij en heel direct de mensen in Parijs vastlegde. Met zijn modefoto’s was hij later ook voor hele hordes fotografen een voorbeeld van formaat. Zijn grote beschilderde visualisaties van delen van zijn contactstroken, ook te zien in Foam, en zijn fotogrammen (zie foto hierboven) tonen eveneens zijn wens om autonome en vernieuwende beelden te maken. De expositie duurt nog een poosje, dus missen hoef je hem zeker niet. Echt een aanrader!

de appels van Jan

Mijmerend over de appels van Jan en zijn fraaie broeken aan de waslijn werd ik opgeschrikt door een harde knal. Ik keek op en zag een konijn als een haas ervandoor gaan. Rechts ontwaardde ik een stuk of vijftien mannen op een veld, anoniem door het tegenlicht. Het beestje liep slim van ze af in een tempo waarmee elk afstandsrecord, zelfs Olympisch, met gemak zou worden gebroken. Gefascineerd volgde ik hem of haar. De mannen keerden zich van mij af. Een klein beestje op de vlucht voor grote zwarte mannen in tegenlicht. Ze waren te ver weg om een geloofwaardige of boosaardige foto te maken. De geweren zouden nauwelijks als lucifers in de foto te zien zijn. Voor BunnyBunch waren ze van een geweldig kaliber maar gelukkig vluchten loont. Dat geldt niet voor elk konijn, haas of andere soort. Soms kun je niet vluchten, zie je geen kans te ontsnappen aan het speeltje van grote zwarte anonieme mannen. Te vaak geldt dat ook voor de diersoort mens. Vandaag in de Volkskrant een enkelkolom over Syrië, hooguit 10 cm lang. Genoeg is genoeg, straks wat minder vlees in de pan. Alsof dat helpt. Nee dan de boksen en de appels van Jan, ongecompliceerd hangen ze in de zon. Alleen die broeken vertellen al een verhaal. En dat op 131113, om van je geloof af te vallen.
de boksen van Jan

DE LICHTMAN BAS LOSEKOOT

Al gezien op Naardenfotofestival, gisteren te gast bij de extra BMK-bijeenkomst van de Fotobond. Bas Losekoot is de fotograaf die lichtjes op straat plaatst om zijn straattaferelen uit te lichten. Zijn flitsertjes hangt hij aan bomen, lantaarnpalen of toevallige beugeltjes aan de muur. Daardoor ontstaat een enigszins surrealistisch beeld maar bovenal ervoer ik zijn foto’s als geweldig door de momenten waarop alles samenviel. Met andere woorden het spel van licht en schaduw, de positionering van de mensen en de omringende objecten, de expressie in de gezichten, het theatrale, de zuigkracht in de beelden, het klopt allemaal als een bus en helemaal fotografie van deze tijd met kleuren die er toe doen. Inmiddels heeft hij 4 wereldsteden van zijn project gedaan;New York, Sao Paulo, Mumbai en Seoul. Steden die alsmaar groeien en groeien en waarin Bas op zoek is naar de identiteit van mensen in dergelijke groeisteden. Hij stelt zich enkele vragen en vertaalt de ‘antwoorden’ in beelden. Vragen zoals: Wat is letterlijk én figuurlijk nog de persoonlijke ruimte van mensen, hoe individueel en hoe sociaal zijn steden, wat zijn de clashes in de openbare ruimte, ….. ?. Bas Losekoot is een gedreven fotograaf. Zijn inkomsten haalt hij uit zijn professionele werk en dit project financiert hij uit de eigen portemonnee. Een maand trekt hij uit voor een stad. Dwalend van de vroege ochtend tot de late avond, zo’n 500 foto’s per dag, een kleine honderd op één plek. Hij heeft zich voorgenomen 8 wereldsteden te doen en hoopt dat er boeken van uitgegeven gaan worden. De betrokkenheid komt ook helemaal naar voren als je hem hoort spreken. Hij zit er middenin en het verhaal bij de foto’s is dan ook heerlijk om te beluisteren. Voor fotogroepen wil ik Bas aanbevelen als het gaat om een jonge hedendaagse straatfotograaf die heerlijke beelden laat zien en daarover op een overtuigende manier praat. Een aanrader!