Fotografische Installatie

Als jurylid van de Bondsfotowedstrijd ben ik in de afgelopen weken enkele afdelingen ‘in geweest’ om de foto’s toe te lichten. Niet alleen de prijswinnende, -de zogenaamde bronzen, zilveren en gouden stickers-, maar ook de inzendingen van de clubs uit de desbetreffende afdelingen. Dat laatste vind ik het meest plezierig omdat je het dan hebt over de foto’s van de fotografen die doorgaans allemaal in de zaal zitten. Bij de stickerfoto’s is dat slechts in een enkele geval aan de orde. Bij de bespreking van het ‘eigen werk’ van de aanwezige fotografen ervaar ik vaker een grotere betrokkenheid vanuit de zaal. Afgelopen week echter alleen de prijswinnende foto’s in het Brabantse Wagenberg besproken. Het was een beamerpresentatie, en dat vind ik altijd wat minder dan “het echte werk”, de prints of afdrukken dus. Bij het bespreken van de stickerfoto’s is het doorgaans niet zo lastig om iets over techniek, vorm, inhoud en originaliteit te kunnen zeggen. Nagenoeg alle foto’s zijn door de drie juryleden (Mariska Lansbergen en Frank Boots waren de andere juryleden) zodanig hoog gescoord dat ze de prijs met overtuiging verdienen. Natuurlijk komt het voor dat een enkel beeld naar mijn idee of naar het idee van de andere juryleden te hoog beloond is. Het jureren van een bondsfotowedstrijd, überhaupt het jureren van foto’s is geen jurysport. Bij voetbal of hockey win je omdat je meer gescoord hebt, bij zwemmen of atletiek omdat je sneller was of hoger kon springen. Bij het jureren krijgt een foto van de drie juryleden samen bijvoorbeeld 22 punten en verdient daarmee brons. Een andere foto scoort een punten minder en valt buiten de prijzen. Kun je zeggen dat die foto minder is? Nee natuurlijk niet, als het zo eenvoudig zou zijn. Als jury let je op een aantal aspecten. Ik zei al, de techniek en de vorm vind ik belangrijk maar nog meer van belang is de inhoud. Wat wil de fotograaf met zijn/haar foto laten zien, welk verhaal wordt er verteld, roept de foto een emotie of gevoel op. Ook belangrijk vind ik een zekere nieuwwaarde van de foto. Natuurlijk alles is al wel eens gefotografeerd en op meer dan een manier. Kun je dan nog wel origineel zijn? Harry Callahans (1912-1999) lijfspreuk, enigszins vrij vertaald, was: “‘Foto’s die me prikkelen zijn foto’s die iets zeggen op een andere manier. Niet om het anders willen zijn maar omdat het individu, de fotograaf, het is die iets vertelt op zijn manier.”‘ Met andere woorden laat zien wat je beweegt in je fotografie, wat vind je belangrijk of spannend en blijf daarbij dicht bij je ‘eigen ik’, je emotie of je verhalen. De foto van Ariejan van Twisk die brons behaalde, vind ik een goed voorbeeld. Het is een foto waarmee Ariejan flink aan de slag geweest is. Standpunt gewikt en gewogen, het kader onderzocht, de kleurbalans preciseren. O ja, stoeltje erbij, wankel evenwicht. Labiel en stabiel tegelijkertijd of toch meer stabiel. Harmonieus en rust maar tegelijkertijd ook veel spanning. Komt dat alleen door het stoeltje of ook door de paar natte plekken en de blaadjes (whatever it is). Een foto die je in eerste instantie om zijn vorm, compositie, kleur zou kunnen beoordelen en die bij een wat diepere beschouwing (de tweede laag) iets prijs geeft van stabiliteit of labiliteit, van fotobeeld verwordt tot een visualisatie van een zelf bedachte installatie, een wankel evenwicht. Daarnaast vertelt de foto nog iets over de context van wonen. Dergelijke strakke verbanden zijn te vinden in de Westerse woonomgeving anno nu. En tenslotte doet het te kleine stoeltje bijna surrealistisch aan. Van wie is het, de kleuter van om de hoek of is het een verzinsel van de fotograaf. Een foto die zich niet beperkt tot de vorm of de schoonheid op zich maar uitnodigt tot een beschouwing van verschillende aard en daarbij zelfs vragen oproept die alleen door de fotograaf te beantwoorden zijn. Volgens mij heb je dan terecht een bronzen plak.

Volgende week nog naar Limburg om daar de foto’s uit de afdeling te bespreken en daarna nog Rotterdam. Dan is de Bondsfotowedstrijd wat mij betreft even passé.