OP EEN PRESENTEERBLAADJE

KUNSTENAAR FRED BERVOETS

Ik ben geabonneerd op het gratis magazine GALLERY VIEWER [Contemporary Art Magazine] en las daar het interview met de bijzondere kunstenaar Fred Bervoets. Zijn leven en kunstenaarschap zijn helemaal in elkaar vervlochten, vergelijkbaar bijvoorbeeld met een kunstenaar als Salvador Dali of Pablo Picasso. Met een abonnement op Gallery Viewer in de bus, treft u regelmatig in je e-mailbox het magazine met daarin allerlei exposities in Nederland en België. Lees in dit geval eerst het boeiende interview met Bervoets en ‘registreer je desgewenst rechtsboven op je beeldscherm’. Kijk in de ateliers van beeldende kunstenaars waaronder natuurlijk ook fotografen. Veel plezier ermee!

Vanuit de luie stoel in Arles

Schermafbeelding fotofestival Arles 2022

De Rencontres d’Arles is een jaarlijks internationaal zomerfotografiefestival dat in 1970 werd opgericht door de Arles-fotograaf Lucien Clergue, de schrijver Michel Tournier en de historicus Jean-Maurice Rouquette.

De Rencontres d’Arles heeft een internationale impact door het grote aantal fotografen met een worldwide bekendheid en vaak werk tonen dat nog niet eerder op exposities is vertoont. Het festival trekt jaarlijks ruim 100.000 bezoekers. De openingsweek begint in 2022 op maandag 4 juli. Tijdens de eerste week van het festival zijn er heel wat wrokshops, exposities, arenapresentatie en het grote off-festival maakt dat er in totaal wel 150 exposities zijn te bezoeken. De stad in de Provence is die eerste week ‘vergeven’ van fotografen en ademt in alle opzichten fotografie. Het is om verschillende redenen prettig toeven in deze mooie stad met prachtig licht dat ook voor Vincent van Gogh van grote betekenis is geweest.

Na de openingsweek zijn alle officiële exposities, vaak op prachtige locaties, nog tot 25 september te bekijken. In Arles en directe omgeving zijn twee aardige campings zodat je makkelijk te voet naar de exposities kunt, een fiets is overigens helemaal prettig. Een wat luxere camping ligt wat noordelijker, ongeveer 15 km van Arles centrum af.

De site van het fotofestival is al zeer de moeite waard om een kijkje te nemen.

Educatief Platform …

Bovendien is er dit jaar een extra educatief programma ontwikkeld waarmee je digitaal vanuit de ‘luie stoel’ kennis kunt maken met een groot aantal fotografen, hun werkwijze, strevingen en foto’s. Het educatief platform opent u hier (of klik op de afbeelding hieronder). Het zal u snel duidelijk zijn dat er op fotografen of op onderwerp/thema gekeken kan worden. Bovendien is bij het opennen van bijvoorbeeld een fotograaf ook de mogelijkheid nog een niveau ‘dieper’ te gaan en nog veel meer foto’s van de desbetreffende fotograaf te zien en nog veel meer. Deze site is een aanrader voor iedereen die van fotografie houdt en die zich enigszins (of juist heel diepgaand) wil verdiepen in de hedendaagse fotografie. En misschien zien we elkaar in Arles…

Als u uw laptop of computer op automatisch vertalen zet, leest u alles keurig in het Nederlands. Het gemak dient de mens!
Ontmoeting met de beroemde fotograaf Don McCullin tijdens een workshop in Arles 2015
© foto Peter van Tuijl
Sir Donald McCullin [1935] is een Britse fotograaf, vooral bekend van zijn oorlogsfoto’s. Hij begon met fotografie tijdens zijn diensttijd bij de RAF en begon zijn carrière in 1959. Hij maakte reportages in de belangrijkste conflictgebieden: Berlijn, Vietnam, Afghanistan, Beiroet en El Salvador, waar hij zwaar gewond werd.

PIET POST en zijn nieuwe essay

Het bijzondere van het gewone

Piet Post (1948), dichter, schrijver, beeldhouwer schrijft op de achterflap van één van zijn dichtbundels “Sorry dat ik zo optimistisch klink, zo ben ik niet altijd”.

Dit jaar (2022) schreef hij het boek HET BIJZONDERE VAN HET GEWONE met daarin 23 essays. Over Marcel Duchamp, het hyperrealisme en over het feit dat humor je leven kan redden. ‘Over de dingen die voorbijgaan, de betrekkelijkheid van het leven en hoe weinig we ons ervan aantrekken.’ Het boek is filosofisch van aard, berust op waarneming van de ‘Groten der Aarde’ en van ‘Piet himself’.

Piet beschrijft in een van de essays ‘de kunst van het alledaagse’ en heeft daarvoor een aantal van mijn foto’s als illustratie gebruikt. Hieronder het relaas met enkele beelden.

De kunst van het alledaagse I

Sinds de jaren ’80 wordt de Canadese fotograaf Jeff Wall (1946) geprezen om zijn werk in de vorm van monumentale lichtbakken: ingelijste kleurendia’s die van achteren worden aangelicht door tl-buizen. Vanaf de jaren ’90 maakt hij ook zwart-witfoto’s. Zijn thema’s zijn schijnbaar alledaags maar tegelijkertijd ongelooflijk spannend. Wat op het eerste gezicht helder en begrijpelijk lijkt, is ook complex en raadselachtig. Mysterieuze alledaagsheid zou je het kunnen noemen, het mysterie dat zich juist manifesteert als er zogenaamd niets gebeurt of niets te zien is.

Jeff Wall zou je een meester van het non-event kunnen noemen, van een gebeurtenis die als belangrijk wordt voorgesteld maar dat helemaal niet is. Daarmee wil hij doordringen in het mysterie van de alledaagsheid. Je zit in een auto, je rijdt door een donkere straat en een ogenblik zie je in het licht van de koplampen een man die omkijkt naar een gebogen voortrennende voorbijganger. Er is een vage suspense. Wat gebeurt daar? Je zult het nooit weten. Bij het zien van Walls foto besef je plotseling hoe zelden je in staat bent om het mysterie van het alledaagse te doorgronden en hoe vaak je het ondergaat zonder erbij stil te staan.

Their own pool cocktail | © Peter van Tuijl

Iemand die ook een bijzondere fascinatie heeft voor de werkelijkheid van alledag is de door mij bewonderde fotograaf Peter van Tuijl. Peter van Tuijl beschouwt zichzelf als een getuige van de dagelijkse werkelijkheid waarin gewone mensen figureren. Zijn straatfotografie ontstaat al wandelend, wachtend, pratend en kijkend terwijl zijn documentaire werk een meer conceptuele en onderzoekende bena­dering kent. In zijn straatfoto’s is vaak een verhalend element aanwezig. Hij noemt dat de dubbelheid van de werkelijkheid. Moment, kader en invalshoek van de fotograaf bepalen een ‘andere’ waarheid. Een foto kan niet gezien worden als een afbeelding van de werkelijkheid; het is de interpretatie die eraan gegeven wordt. Soms op een ernstige manier, een enkele keer op het kwetsbare af. Maar soms ook met humor of met een vleugje ironie. De bedoeling is dat we aandachtiger gaan kijken, zoals bijvoorbeeld bij de eerste foto Their own pool cocktail. Wat gebeurt daar? Heeft iemand een paar stenen in het water gegooid? Of zijn er twee mensen in het water gesprongen? Er loopt een nat spoor naar het trapje maar ook rechts zie ik natte voetafdrukken op de kademuur. Wie sprong het eerst? Bij de rechter plons spat het water hoog op, bij de linker niet meer. Ook is de linker plons groter dan de rechter …

Itchy buttocks at night in Sevilla | © Peter van Tuijl

Wat er buiten beeld gebeurt op de foto met als titel Itchy buttocks at night in Sevilla weet je niet. De dame heeft ‘Itchy buttocks’, dat zijn jeukende billen. Of houdt ze haar rokje omlaag? Waarop rea­geert de jongen? Is er iemand gevallen op straat? Wil hij iemand tegenhouden?

clothing repair ’the golden scissors’ | © Peter van Tuijl

Met de foto clothing repair ’the golden scissors’ maakt de fotograaf de toeschouwer tot voyeur. Of zoals wijlen Simon Carmiggelt zou hebben opgemerkt bij het zien van deze aantrekkelijke jonge vrouw: ‘Ook haar achterzijde was zeer bevallig.’

Met dank aan de auteur Piet Post voor het mogen plaatsen van deze blog.


stil, beschouwend, melancholisch

#18 Vanessa Winship [1960]

In 2008 zag ik haar werk voor het eerst op het prestigieuze fotofestival in Arles. Ze exposeerde haar serie SWEET NOTHINGS waarmee ze internationaal doorbrak. Vanessa groeide op in Londen en studeerde daar film en fotografie aan de Polytechnische Academie.

aan de Armeens grens uit de serie Sweet Nothings | © Vanessa Winship

Al ruim tien jaar woont en werkt de Britse Vanessa Winship -samen met haar man en fotograaf George Georgiou- in verschillende landen in Oost-Europa en de Balkan. Tussen 2003 en 2007 woonde zij in Turkije waar ze werkte aan verschillende fotoseries over het leven van mensen in de grensgebieden langs de Zwarte Zee. De publicatie ‘BLACK SEA’ die daar uit voortkwam won diverse prijzen. In 2008 won Winship de eerste prijs van World Press Photo voor haar ‘Sweet Nothings’ serie. Vanessa Winship was de eerste vrouwelijke fotograaf die in 2013 de Henri Cartier-Bresson onderscheiding ontving voor haar toen nog niet afgeronde documentaire ‘She Dances on Jackson’ over grenzen, territoria en geschiedenis van Amerika.

een korte introductie van het project Black Sea | © Phography Vanessa Winship

De serie Sweet Nothings, vrij vertaald ‘zoete niets’, kenmerkte zich door het ingetogene van het portret. In haar latere werk, dat verder gaat dan enkel het portret, heeft ze dat weten te behouden en zelfs versterkt naar mijn mening. Haar documentaires tonen een geweldig poëtische gevoeligheid. Stil, beschouwend en melancholisch zijn woorden die de beeldstijl van haar werk typeren.

Maak kennis met haar werk via de website.

Ik zou zeker ook naar de website van haar echtgenoot George Georgiou gaan, die veelal in kleur werk en een veel directere beeldtaal hanteert in zijn fotografie.

U mag zich weer aankleden

Een ode aan de patiënten van de dorpsdokter

Auteur Gert Wielink | Uitgever Fagus

Gert Wielink zwaaide na 37 jaar af als dorpsdokter in het Achterhoekse Aalten. Een honderdtal patiënten die hij in zijn praktijk zag verschijnen met allerhande klachten, vereeuwigde hij in 100 fotoportretten. 100 mannen van 50-plus, gekiekt vlak voor het bevrijdende “U mag zich weer aankleden’.

© Gert Wielink
© Gert Wielink

Mijn bemoeienis met dit prachtige project is beperkt. In december 2020 benaderde uitgever Fagus me of ik eens wilde kijken naar de portretten die de dorpsdokter uit Aalten maakte. Op ee grote tafel in zijn huiskamer spreidde de voor mij onbekende dokter/fotograaf zijn werk uit. Grijs, kleur, sepia in alle maten en soorten. Ondanks dat, was ik bij de eerste aanblik enthousiast. De foto’s getuigden van grote betrokkenheid, puur en eerlijk waren de woorden die ik er meteen opplakten. Dit kan alleen gemaakt worden als er respect is voor de ander, respect en een groot wederzijds vertrouwen. Ik werd nog een paar keer door Gert Wielink uitgenodigd om naar zijn werk te kijken. Hij wilde er een boek van maken en dat bij zijn afscheid aan zijn patiënten geven. Vorige week vrijdag was het zover en omdat ik de proloog in het boek schreef, kreeg ik op zijn receptie het ‘eerste boek’ uitgereikt. Als je het proloog wilt lezen klik dan hier.

Afgelopen zaterdag was de dorpsdokter, die tevens wielerdokter is bij Jumbo-Visma, te gast bij Nieuwsweekend van Mieke van der Weij en Peter de Bie. Voor wie het interview wil horen en zien, bekijk de video.

In het kader van mij ‘roadtrip’ project van A(alten) naar W(intersijk) kiekte ik Gert Wielink zoals hij zijn patiënten portretteerde.

Gert Wielink in het kader van A naar W | © Peter van Tuijl

OPROEP kom in OPSTAND

#17 Mark Neville

STOP TANKS MET BOEKEN

Woman smoking on a bench in Myrnohrad, Donetsk, Eastern Ukraine March 2nd, 2021

Fotograaf Mark Neville (Londen 1966) deed zijn oproep met het recent uitgegeven boek ‘STOP TANKS WITH BOOKS’. Enkele maanden geleden publiceerde hij dit nieuwe boek waarin hij een oproep doet om de voortdurende strijd voor Oekraïnes onafhankelijkheid te ondersteunen. Na slechts luttele weken bleek de oproep werkelijkheid te zijn geworden en schreeuwt de wereld om giften, geld en goederen voor het land dat wreed is aangevallen. De macht van de documentaire fotografie ten spijt zullen zijn boeken geen halt toeroepen aan de vreselijke oorlog die door Poe-Tin is ontketend. Waarom is de terechte vraag.

De voortreffelijke fotograaf Mark Neville (o.a. postdoctorale studie aan de Rijksacademie, Amsterdam) beweegt zich in de fotografie op het snijvlak van kunst en documentaire fotografie. Maak kennis met zijn uitgebreide oeuvre op zijn website!

RAKE BEELDEN

Op dit moment begeleid ik twee groepen fotografen die in Eerde -nabij Veghel- periodiek bij elkaar komen. Fotografen die zich met de nodige ambities en op een heel persoonlijke manier uitdrukken. Door hen kwam ik op het spoor van fotograaf Jasmine de Vries die in het cultuurcafé De Afzakkerij in Veghel nog exposeert tot en met zondag 20 maart 2022.

Uit de serie Rebel ’n Saint ‘Nearby’ © Jasmine de Vries

De foto’s van De Vries zijn geïnspireerd op uitspraken over haar en gebeurtenissen uit haar leven. Ze ensceneert en ‘speelt’ deze in haar beelden na tot uitgesproken confrontaties en meningen. Haar beeldstijl is uitdagend en ’to the point’ en ondanks dat het over op het oog gewone dagelijkse zaken gaat, proef je meteen de lading in de foto’s. Wie goed kijkt ziet wel een ‘zekere parallel’ met o.a. Erwin Olaf als het gaat om zijn geënsceneerde foto’s zoals in de series Hoop en Hotel.

Een blondine met een feesthoedje op haar kruin zit moederziel alleen aan een sobere houten tafel van oud steigermateriaal. Vier lege stoelen met een verschillend design eromheen. Haar leeftijd laat zich moeilijk raden. Ze kijkt tamelijk sip en afwezig. In haar rechterhand rust een mes waarvan het uiteinde op het punt staat een kleurloze verjaardagstaart te doorklieven. Op die taart, die schijnbaar door het lange wachten half is ingezakt, staan zes kaarsjes.
“Tegenwoordig vier ik mijn verjaardag tweemaal per jaar. Op 28 juli en 16 augustus. Oftewel de dag van mijn geboorte én de dag dat mijn transitie”, verklaart Jasmine de Vries het aantal van zes kaarsjes. ,,Mijn tweede verjaardag wordt vaak vergeten. De foto is dus een doordenkertje.”
© Jasmine de Vries

In de fotoserie Rebel ’n Saint speelt fotografe De Vries zelf een hoofdrol in haar eigen foto’s. Op de ene foto als dominante vrouw en op een andere is ze te zien in een futuristische kamer in een glazen koker. De koker is een douche en ze staat erin op een manier die duidelijk maakt dat ze er uit wil!. De persoonlijke foto’s op haar site vertellen veel over haar bijzondere leven. Ook het commerciële werk is de moeite van het bekijken waard!

CONCEPTUELE WERKEN

de FOTOFASCINATIE van HENK BERENDS

Bij Conceptuele Fotografie gaat het om het verhaal achter de foto’s. 

Henk vertelt me dat hij uit een familie komt waar veel gefotografeerd werd. Opa was fotograaf en ook zijn kinderen, waaronder de moeder van Henk, beoefende het edele procédé der fotografie. Edel omdat het ‘magische geknoei met zilverzouten’ leidt tot beelden. Het opkomende beeld in de ontwikkelaar was steeds weer vol verrassing en de geur van de fixeer nam men toen maar op de koop toe.

De oom van Henk had de doka en op 12 jarige leeftijd sloeg Henk met zijn eerste Kodak-Click aan het experimenteren. Later volgde de kunstzinnige ontwikkeling aan de kunstacademie. Henk studeerde af op grafische technieken (etsen en zeefdrukken) en fotografie. Tot eind jaren tachtig maakte Henk zeefdrukken en daarna raakte hij volledig ‘verslingerd’ aan de fotografie. Een fotofascinatie die nooit meer weg geweest is!

Julia en Romeo | hedendaags verbeeld door Henk Berends [© Hen Berends]

Al sinds een flink aantal jaren is Henk een conceptuele fotograaf met een hang naar het surrealisme. Hij fotografeert op de meest bijzondere locaties. “Een bijzondere plek geeft mij inspiratie” zo vertelt Henk. “Hier ontwikkelt zich een idee voor een bepaalde scene en dan werk ik het idee verder uit. Dat is mijn ontwikkelstadium voor de foto. Ik heb aantekeningen gemaakt, misschien een proeffoto op de locatie maar het uiteindelijke werkelijke werk kan pas beginnen als ik de juiste persoon -het model- heb gevonden dat past in mijn idee. Daarnaast zoek ik attributen die het verhaal compleet maken. Het fotograferen op zich is -net als de voorbereiding- ook een waar feest. De samenwerking met het model, vaak meerdere, met de eventuele assistenten vind ik heerlijk. Ik voel me dan de regisseur van mijn eigen te scheppen werkelijkheid. Misschien dat mensen die mijn foto later zien daaraan wel een andere betekenis geven dan mijn aanvankelijke bedoeling. Maar dat is alleen maar leuk. Een uitleg waar ik niet aan gedacht heb, stimuleert me ook weer om door te gaan.”

Ik heb Henk de afgelopen paar jaar leren kennen in een mentoraat en heb zijn gedrevenheid én zijn vakmanschap bewonderd en zeer gewaardeerd. Hij maakt echt spannende en interessante foto’s. Foto’s waarvan hij geniet maar ook voor andere een bron van inspiratie kunnen zijn. Of het nu is als fotograaf of gewoon als kijker. Henk levert een continue stroom van gedachten en ideeën uitmondend in reeksen van foto’s. Ik durf wel te zeggen dat hij een fotograaf is die één is met het medium fotografie. Henk denkt in foto’s!

de getuige | © Henk Berends

Tot medio mei 2022 zijn ruim twintig fotowerken te bewonderen in een solo-expositie in het Kulturhus in Borne (Marktstraat 23, 7622 CP Borne, openingstijden ma t/m vrij van 09:00-17.00 uur en za van 10.00-12.30 uur) en op woensdag 2 maart 2022 geeft hij, o.a. voor de Fotobond afdeling Twente, om 19.30 een interactieve lezing over zijn conceptuele fotografie in het Parochiehuis in Delden (Langestraat 79, Delden). Het is verstandig om je aan te melden via  h.f.berends@kpnmail.nl want vol is vol!

Voor als je verder wilt kijken op zijn website …..

IN MEMORIAM

SIMON OPHOF

De kleindochter even voorafgaande aan de afscheidsbijeenkomst van Simon 20 januari 2022

Afgelopen zondagmiddag 16 januari is  Simon Ophof in het bijzijn van zijn familie rustig ingeslapen. Hij is 74 jaar geworden en was al enige tijd ernstig ziek. Simon was fotograaf en fotocollectioneur en in zijn arbeidzaam leven jarenlang rector van een grote scholengemeenschap. Zijn fotografische en bestuurlijke kennis en kunde heeft hij veelvuldig ingezet voor de Fotobond. Ik ken Simon sinds 2005 vanuit de fotografiewereld.

Op 21 december bezocht ik samen met John Lommen Simon voor het laatst. We hebben samen naar foto’s uit zijn fotoverzameling gekeken. Vanaf de midden jaren kocht Simon foto’s van beroemde fotografen onder andere Gerard Fieret, Sanne Sannes, Roger Ballen en Stephan Vanfleteren. Ook foto’s van vrijetijdsfotografen nam hij op in zijn collectie. Hij kocht op gevoel, foto’s moesten hem beroeren. De afgelopen maanden heeft Simon in overleg met de curator van het Haags Fotomuseum de collectie van ongeveer 1000 teruggebracht tot 800 foto’s. Die vormen samen de COLLECTIE OPHOF die door het Fotomuseum in Den Haag verworven is.

Een van de foto’s uit de COLLECTIE OPHOF die we op het laatste bezoek samen met Simon (r) bekeken.

Simon Ophof was een zeer wijs man, breed georiënteerd, een kunstkenner, een zeer verdienstelijk fotograaf, iemand die foto’s zowel analytisch als in historisch perspectief op een hele fijne positieve wijze wist te benoemen. Simon, een oprechte eerlijke man, puur, integer en een kwaliteitsdenker en fijn om met hem in gesprek te zijn. Zo wil ik hem, met dank, graag herinneren en herdenken.

vallen en opstaan

fotografie, nuttig of nutteloos ?

Voor wie maak je eigenlijk foto’s. Wat wil je vertellen en aan wie. Is het een vorm van tijdverdrijf of wil je de wereld veranderen. Welk doel dient de fotografie, welk doel dient jouw fotografie. Deze en meer van dit soort vragen schieten door mijn hoofd bij het zien van het werk van de Britse fotografe Gaby Laurent. Let wel dat ik die vragen geenszins stel om haar fotografie of bedoelingen te kleineren. Eerder is het de speelsheid, het ongedwongen karakter, het enigszins wereldvreemde én het ogenschijnlijke pretentieloze die deze gedachten bij me oproepen. Is fotografie, vrije fotografie, persoonlijke fotografie misschien toch alleen maar spelen in de wereld waarin je leeft. Niets meer, maar ook niets minder.

Falling | © Gabby Laurent

Veel van haar foto’s ogen toevallig. Maar er zijn ook situaties die een concept doen vermoeden. Wordt de toevallige wereld en het maakbare door haar bij elkaar gebracht. Laat ze daarmee zien dat zelfs het maakbare (moment) nog door het toeval wordt gedirigeerd. Dat het succes van het maakbare, de succesvolle carrière of onderneming, het succes in het algemeen niet geheel los staat van het toeval, niet geheel los staat van het geluk of de pech. In haar boek Falling valt ze regelmatig zelf. Vallen kun je leren maar als je valt is het nooit helemaal zeker hoe je valt. Misschien gaat haar fotografie wel over maakbaarheid. Als ik zo naar haar werk kijk krijgt het begrip speelsheid bijna als vanzelf nog weer een andere dimensie.

In het artikel ‘Het lot, de fantasie en de onzekere toekomst: de beste fotoboeken van de maand’ [ANOTHER] worden hele verschillende soorten fotoboeken van bekende en minder bekende fotografen kort en bondig besproken met steeds enkele foto’s als voorbeeld. Ook het boek Falling van Gabby Laurent komt daar aan de orde. Voor wie wil kijken en lezen …. Another

ANOTHER besteedt aandacht aan mode, kunst, fotografie, lifestyle en nog veel meer. Op de website is het ook voor fotografen heerlijk toeven, zeker op de fotografiepagina. Kijk maar eens op de pagina van kunst en fotografie.

VINCENT MENTZEL

fotograaf van herinneringen

Vandaag een uitvoerig interview met Vincent Mentzel in de Volkskrant.

Volkskrant 7 januari 2022

Van Joop den Uyl tot prinses Beatrix: fotograaf Vincent Mentzel kreeg vanaf de jaren zeventig talloze politici en leiders voor zijn lens. Zijn indrukwekkende oeuvre is (hopelijk) binnenkort te zien in twee musea én gebundeld in een boek. De Volkskrant sprak hem over zijn Haagse avonturen. [door Arno Haijtema]

In december een interview op video door Marc Prüst met dit ‘canon van de Nederlandse journalistieke fotografie’.

In deze elfde aflevering van Eregalerij PLUS ontvangt Marc Prüst de fotograaf Vincent Mentzel. Zijn iconische foto ‘Toeschouwers bij de voetbalwedstrijd Feyenoord- Ajax’ in de Kuip uit 1969 is opgenomen in de Eregalerij van de Nederlandse fotografie.

Het Nederlands Fotomuseum organiseert met Eregalerij PLUS een talkshow programma met lezingen, interviews en debatten waarin thema’s die in de Eregalerij centraal staan, zoals ‘witte vlekken’ in de fotogeschiedenis, nieuwe perspectieven voor fotografie en meerstemmigheid, aan bod komen. Eregalerij PLUS is een intieme talkshow met onder de bezielende leiding van (afwisselend) fotografiecurator Marc Prüst en schrijver/presentator Bahram Sadeghi op iedere derde zondag van de maand.

#16 DE VIS DIE NOOIT ZWOM

Kirsty Mackay

Kaitlin (23) is chronisch ziek, ging twee keer in therapie en stopte met school, maar blijft ondanks alles optimistisch. | © Kristy Mackay

Ik heb wel even getwijfeld of ik deze blog -nu- aan het eind van het jaar zou publiceren. Als je kijkt naar het jaar 2021 dan is dat in heel veel opzichten niet zo florissant verlopen. Mijn blog is een fotografieblog en ik ga hier dan ook niet in op allerlei politieke en maatschappelijke missers, noch de negatieve tendensen benoemen die op verschillende manieren in onze samenleving zichtbaar zijn geworden. Laat staan de Covid-19 ellende die het jaar opnieuw ‘beheerst’ heeft.

Mijn twijfel bestond erin dat de fotograaf die ik hier een plekje wil geven -Kirsty Mackay- nou niet het meest romantische en optimistische werk maakt dat je -snakkend naar het positieve in deze tijd- zou wensen. Maar ja, misschien is juist deze tijd, de donkerste en kortste dagen van het jaar toch wel een gelegenheid voor wat zwaardere kost. Met het idee, volgend jaar wordt alles beter.

De Schotse bokskampioene Dionne met haar vader Barry. | © Kristy Mackay

Mackay is fotograaf die sociale kwesties belicht op een confronterende manier. Daarbij schuwt ze het niet om de keuzes die de overheid maakt direct in verband te brengen met de mogelijkheden van mensen die daar mee te maken hebben. Pijnlijk wordt duidelijk dat kansen van mensen ongelijk verdeeld zijn met name op plekken waar de overheid geen of te weinig oog daarvoor heeft. De overheid biedt te weinig aan problematische wijken of steden. Er lijkt weinig eer aan te behalen, zo lijkt men te denken. Maar naar mijn idee zijn grote contrasten in levensomstandigheden van mensen, tegenstellingen in armoede en rijkdom de belangrijkste oorzaak van onvrede en ontwrichting van de samenleving ‘all over the world’. De wereld dreigt ten onder te gaan aan deze grote verschillen. Kijk naar oorlogen, klimaateffecten, vluchtelingenstromen, fakewerkelijkheid, etc. etc. Als zodanig is het goed dat er mensen zijn zoals Mackay die het signaal geven om tot actie te komen.

Haar huidige boekproject  The Fish That Never Swam , gaat over de discriminatie van mensen uit de arbeidersklasse in Glasgow. Een stad waar de gezondheidsresultaten niet overhouden en de mensen een aanzienlijk lagere levensverwachting hebben dan elders.

Maar het is niet alleen dit boek dat de triestheid van het leven op een indringende manier laat zien. Nagenoeg haar gehele werk straalt iets uit van somberheid, gemis, weinig hoopvol en tragedie. Ze doet dat op een redelijk directe manier die unheimisch aanvoelt én bovendien voor mij nog een laag heeft die moeilijk benoembaar is. Alsof wat je ziet nog niet echt het ergste is, dat daaronder nog meer schuil gaat. De titel ‘De vis die nooit zwom’ zegt genoeg. Een metaforische titel die verwijst naar het leven dat niet bestaat of niet zou mogen bestaan.

Maak kennis met deze geëngageerde fotograaf en neem een kijkje op haar website!

De volgende inspiratieblog -aan het begin van 2022- staat bol van plezier, dat beloof ik!

DE MUZE

Frans Artz schrijft …

“Op de kunstmarkt heb ik haar ontmoet. Zij luisterde aandachtig naar mijn verhaal, begin augustus, van verdriet en vrolijkheid zichtbaar in mijn kunstwerken met bloemen als metafoor.

Ik vind je mooi, mag ik je fotograferen vroeg ik haar, dan maak ik een kunstwerk van jouw foto.

Zij boog zich voorover en i.p.v dat zij mijn corona app checkte wilde ze mijn instagram account zien. Ze knikte goedkeurend en zo is onze instagram liefde uitgegroeid tot een platonische liefde en een samenwerkingsverband “Made for Ella.”

“Ella & Frans – Wij delen ons verdriet, pijn en angst om haar te verliezen.”

Ik wil Frans en Ella hartelijk bedanken voor de prachtige peroonlijke woorden en foto’s. Ongetwijfeld voor velen een mogelijke inspiratiebron!

Voor als je verder wilt kijken

Frans Artz: http://www.fransartz.nl/

Instagram https://www.instagram.com/franciscus_bosch_was_here/

alle bovenstaande foto’s en berichten © Frans & Ella


Als de kunstenaar zijn muze gevonden heeft, bestaat het enkelvoud niet meer. De muze en de kunstenaar gaan in elkaar op. Ze wanen zich verloren als de ander ontbreekt. De godin van de Kunst heeft haar intrede gedaan en de ontmoeting moet voor eeuwig vastgelegd worden. Kijk maar naar het werk van Frans & Ella, de foto’s de teksten, de uitingen…. Kunst is alles, allesomvattend, de mens, het heelal, dat wat je ziet en wat je niet ziet, wat er wel en niet is. ALLES!

FOTO’S WAAR IK VAN HOU

Eric Kim, beeldend kunstenaar, fotograaf, straatfotograaf, blogger, ….. schreef in een van zijn laatste nieuwsbrieven over de foto’s uit zijn archief die hem verrassen en steeds opnieuw blijven verrassen. Kennelijk zijn er ‘eigen’ foto’s die je blijven verrassen en waarvan je blijft houden. Zijn het je beste foto’s ? Die vraag roept al meteen een andere vraag bij me op. Wat betekent beste in relatie tot je eigen archief. Een atleet kan wellicht ‘zijn/haar beste prestatie ooit’ zo benoemen, misschien wel uit een lijst van records plukken. De meest waardevolle prestatie is mogelijk een heel andere. Wellicht die eerste sprong na een maandenlange revalidatie van een ernstige knieblessure.

Op dit moment geef ik voor de zoveelste keer een cursus over jureren van foto’s. Gelukkig leren de deelnemers, en ik ook steeds opnieuw, dat er harde criteria zijn waarop je kunt beoordelen. Harde criteria die bijna altijd te maken hebben met WAT en HOE er gefotografeerd is. Bij het onderwerp of thema laten we ons vaak leiden door het bekende, het doorleefde portret, het angstige jongetje in de nabijheid van een grote roofvogel of de fraaie aangelegde paleistuin. Soms zien we parallellen met foto’s die in ons geheugen gegrift staan.

WP 1972 PHOTOGRAPHER © NICK UT

Zoals het ‘napalm-meisje’ -Kim Phuc- uit de vroegere Vietnamoorlog (World Press 1972), de meer recente foto over een Russisch homoseksueel stel tijdens een intiem moment (WP 2014) of de omhelzing van de verpleegster met de oudere vrouw ten tijde van corona (WP 2021).

85-year-old Rosa Luzia Lunardi is embraced by nurse Adriana Silva da Costa Souza. The first hug she receives in five months. | © Mads Nissen WP 2021

Overigens werden de twee laatstgenoemde foto’s gemaakt door één fotograaf namelijk de Deen Mads Nissen. Is de maatschappelijke en nieuwswaarde bij een ‘wedstrijd als World Press’ vaak leidend, heel anders is het bij fotowedstrijden van bijvoorbeeld de Fotobond.

Vrijetijdsfotografen die fotograferen wat ze leuk vinden. Soms bijna op het professionele af, vaak als een fijne hobby of als herinneringsfotografie.

Foto’s worden in wedstrijden beoordeeld op de betekenis die ze voor anderen hebben, met name voor de juryleden dus. Het gaat dan niet over de foto waarvan jij als maker het meest houdt, of het meest mee hebt, of het meest waardevolle voor jou weergeeft van een bepaalde situatie of moment. De betekenis wordt ook ontleend hoe jij de foto hebt vormgegeven. Zijn de afdrukken scherp (of juist onscherp), is er goed gekeken naar het licht en het verloop in kleur- of zwart-witcontrasten. En natuurlijk de compositie, daar zijn in vroegere tijden -en nog steeds- boeken van vol geschreven. Op veel foto’s kun je deze ‘harde criteria’ als jurylid toepassen.

Ik kreeg een digitaal bloemetje van haar | © Rosemary

Maar er zijn ook foto’s waarvoor die vlieger niet opgaat. Ik noem dat de ‘binnen’ foto’s. Foto’s die geen onderwerp bezitten, althans niet als zodanig herkenbaar. Vaak abstracte foto’s waar kleur en vorm de overhand lijken te hebben. Foto’s die meer schilderij zijn dan een afbeelding of verbeelding van de werkelijkheid. Foto’s die volgens onze Zuiderburen privaat zijn, en dan bedoelen ze niet de naakte figuurstudie. Foto’s die voor de maker een betekenis hebben, die een bepaalde stemming of gevoel weergeven, die meer zeggen over het innerlijk van iemand dan over het ‘uiterlijk van de wereld’. Daarmee wil ik geenszins zeggen dat foto’s ‘die ergens over gaan’ niet te maken hebben met het innerlijk van de fotograaf noch van de beschouwer van zo’n foto. We worden beroerd of geraakt door wat we zien, we maken onze eigen voorstelling en we denken (en voelen) er ‘het onze’ van (bij). Het WAT en het HOE leidt ons daarin, het geeft houvast in de interpretatie en de waardering, van willekeurige beschouwer, fotoanalist of jurylid. Bij de ‘binnen’ foto’s ligt dat vaak een stuk minder eenvoudig. Een ‘binnen’ foto wordt niet gemaakt vanuit een formalistisch standpunt, het wordt niet gemaakt vanwege de esthetiek of de techniek. Het wordt zelfs niet gemaakt om een verwijzing te maken naar de wereld als zodanig. Vaak beschouwen we dergelijke foto’s door een verbinding te maken, een voorstelling, met het ons bekende. “Ik zie er wel een gezicht in of een landschap, of is het misschien het universum.”

Maria Magdalena | © Rosemary

Een ‘binnen’ foto is niet het synoniem van een abstract beeld. Nee, het is de creatie, de vertaling, van het innerlijke tot een nieuw en persoonlijk beeld. In hoeverre dat communiceert, bij het grotendeels ontbreken van een fotografisch uitgangspunt, is bijna geen vraag meer, eerder een open deur. Zijn ‘de wetten’ van een jurering nog wel aan de orde. Is het jureren van dergelijke foto’s überhaupt nog wel zinvol. Een persoonlijke ‘binnen’ foto is het optima forma van (wat in Nederland genoemd wordt)  ‘Miksang’. Diana Bokje spreekt in haar boek van Maken tot Raken [paperback, 192 pagina’s Diana Bokje, ISBN 9789463562164 | 2021 uitgever van Duuren Media] over Mindful fotograferen als het fotograferen zonder filters. Filters die in de fotografie gangbaar zijn en die (be)oordelend zijn zoals: dit is artistiek onderwerp, alles is al gefotografeerd, het hoofdonderwerp hoort in het midden te staan, deze kleur is afwijkend, dit is een afbeelding, …..

Introspection | © Rosemary

Ongetwijfeld zijn de ‘binnen’ foto’s die ik bedoel, los van welk filter dan ook gefotografeerd. Jury’s kijken zonder twijfel met kennis van zaken, maar zeker ook met fotografische filters als het feitelijke houvast (in casu de criteria). Daar waar fotografische filters niet aan de orde zijn en vervangen worden door persoonlijke filters, verliest de jurykeizer zijn recht. De criteria op grond waarvan het beeld beoordeeld kan worden, hebben afgedaan. Dergelijke foto’s moeten in de boezem blijven van degene die ze creëert, hooguit gedeeld worden met intimi of met ter wille zijnde fotografische vrienden die zich nader met de persoonlijke weg van de auteur willen verhouden.

De stelling zou kunnen zijn dat fotografen van ‘binnen’ foto’s niet verleid moeten worden tot het insturen voor fotowedstrijden of anders gesteld ‘binnen’ foto’s moeten worden uitgesloten van deelname aan fotowedstrijden.

Hoeveel foto’s heb jij? Foto’s waarvan je blijft houden en die je blijven verrassen!

Deze blog heb ik geschreven naar aanleiding van een brief van Rosemary, een bevriende fotografe, die persoonlijke (‘binnen’) foto’s maakt en in een landelijke wedstrijd van de Fotobond met haar twee foto’s op de laatste en de voorlaatste plaats eindigde. Met dank aan haar voor het beschikbaar stellen van enkele foto’s [met titel] voor deze blog.

De ene kleur is de andere niet!

REGENBOOGKLEUREN

M&M BERLIN

In oktober 2021 opent M&M haar tweede flagstore in Europa. Na Londen nu Berlijn. Ik was er een week na de opening. De gele, rode, blauwe en paarse snoepjes vlogen me niet om de oren vanwege de verplichte mondkapje. Maar dat zal na de pandemie wel anders zijn om van allerlei andere M&M’s merchandise nog maar niet te spreken. In 2018 behaalde het Amerikaanse bedrijf -tijdens de tweede wereldoorlog opgericht door de heren Mars en Murie- [thans Mars incorperated] een omzet van 37 miljard Amerikaanse dollars. Hoeveel van die gekleurde snoepjes daarvoor geproduceerd werden vermeldt de website niet, maar gelukkig valt het wel mee met de kleurstoffen, tenminste als je maar één snoepje neemt. Er was een tijd dat de kleur rood vanwege de kleurstof verboden was, maar dat is al weer een hele poos geleden. Alle kleuren mogen al lang weer en je houdt het nauwelijks voor mogelijk hoe groot het kleurenpalet in de flagstore in Berlijn is. ‘Minstens de regenboogkleuren’ denk ik. Misschien willen ze daarmee wel een statement maken. Ik was er overigens met twee van onze kleinkinderen en tja, zij konden de verleiding ook niet weerstaan.

Op de site lees ik. “Het snoepmerk zegt te hebben gekozen voor plekken waar de consument een winkel van het merk verwacht. De flagshipstores zullen aansluiten op ‘de cultuur en geest’ van de lokale community, zowel op het gebied van assortiment als van winkelinrichting. Bezoekers kunnen in de nieuwe flagshipstores M&M’s personaliseren en daarnaast zullen er nieuwe interactieve functies te zien zijn. Daarnaast blijft er ruimte voor ‘klassieke’ winkeltoevoegingen zoals de ‘wall of chocolate’ en rondlopende M&M-figuren.”

En er is ook al een M&M Café, het M&M’S CAFÉ

Het M&M’S Café is het eerste in zijn soort. Elke dag geopend tijdens de reguliere winkeluren, worden gasten ondergedompeld in een visuele & smaakervaring. M&M’S Ice Cream Dips zijn een ijstraktatie in de vorm van onze M&M’S-snoepjes die in een kleurrijke laag worden gedompeld die onmiddellijk bevriest, waardoor een M&M’S-ijstraktatie ontstaat. M&M’S Mix-Ins bieden gasten de keuze uit vijf verschillende heerlijke smaken van onze M&M’S-snoepjes, gemengd voor een bevroren genot. Er worden ook versgebakken suikerkoekjes aangeboden, gemaakt met M&M’S-snoepjes die in elke hap zijn gebakken. Het Café heeft ook een assortiment aan lokale warme en koude dranken.”